Bijgeloof of statistiek?
Correspondentie j
c
oooooooooooooooooooooooooooc
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
Op uw uitnodiging in een van de laatste num
mers van Tong-Tong, hierbij een kleine bij
drage op het gebied van Indisch bijgeloof.
Ik heb eens horen zeggen dat „bijgeloof" eigen
lijk „statistiek" is, immers al die dingen die
we van onze „orang toea" (oude wijze mannen
en vrouwen) horen, berusten op ervaringen die
van geslacht op geslacht worden doorgegeven.
Omstandigheden en gebeurtenissen, die schijn
baar toevallig elkaar opvolgden, maar later
bleken altijd samen te gaan, werden tenslotte
door onze „orang toea" beschouwd als bij el
kaar horend. Zo ontstond dan dit vaste geloof
in goede en kwade dagen, dingen die je wel
en andere die je nooit mag doen, dat als „bij
geloof" wordt aangeduid.
Als meisje van 12 jaar kwam ik „in de kost"
bij een oude dame, die vreselijk veel rekening
hield met al deze dingen, voor ons kinderen
2elfs tot wanhopig wordens toe. Het was voor
ons erg lastig, als we telkens die waarschu
wende stem hoorden „dat mag niet, tida baik,
sial", onwillekeurig durf je de goden niet te
verzoeken. Ik heb ruim zes jaar bij haar ge
woond. In het begin haalde ik mijn schouders
op over die „onzin", maar tot mijn grootste
verbazing gebeurde werkelijk dat, waarvoor je
gewaarschuwd was! En dit was heus geen
suggestie, want het gebeurde helemaal buiten
mij om, ik had er geen deel aan gehad.
Bij de aankondiging van de Tong-Tong-kalen-
der met vermelding van de Javaanse „pasar
dagen" moest ik onwillekeurig de verzuchting
slaken „O wee, nu moet je weer rekening
houden met die goede en slechte dagen!"
Want iedere pasardag heeft zo zijn eigen be
tekenis. Dit is wat ik er van weet:
wagé agé agé vlug
kliwon goed
legt zoet goed
pahitig bitter
pon goed
Voorbeeld: wie op een wagé een nieuwe be
trekking aanvaardt, zal die betrekking niet lang
behouden. Wie op een wagé in een nieuw huis
trekt, zal niet lang in dat huis blijven wonen,
■^ie op een pahing iets onderneemt, zal bittere
ervaringen hebben. Zoek dus, gis je iets wilt
doen, een kliwon, legi of pon uit. Neem je
alleen in acht voor de djoemahat legi (vrijdag
die op een legi valt) dit is een bijzonder „heili
ge" dag.
Toen ik een tijdje bij die oude dame woonde,
wilde ik zonnebloemen uitzaaien. O neen, geen
sprake van! Dat was niet goed. Als je nog geen
jaar ergens woont, mag je geen zonnebloemen
en ook geen lombok, djagoeng of pisang plan
ten, anders ga je weer gauw weg uit dat huis!
Ik gaf toen mijn zonnepitten aan een kennis,
die ook net verhuisd was en graag zonnebloe
men in zijn tuin wou hebben. Hij is inderdaad
binnen het half jaar daarna Verhuisd.
1 ...voor Lilian Ducelle liefst zo min g
j mogelijk naar de Prins Mauritslaan
1 sturen. U krijgt het snelst antwoord j
1 wanneer U uw brieven rechtstreeks I
stuurt naar:
LILIAN DUCELLE
1 333 So. Newlin Ave., g
WHITTIER,
California - U.S.A. 1
Als het jaar verstreken is, worden alle verboden
opgeheven en mag je planten wat je wilt. Voor
lombok geldt echter, dat het „panas" (warm)
is. Wat dat precies inhoudt weet ik niet, maar
het moet minder goed zijn.
Slangen zijn niet zeldzaam in Indië. Maar een
slang in je huis is toch geen alledaags ver
schijnsel. Als je een slang in je huis vindt,
wees dan verzekerd, dat je niet lang in dat
huis zult blijven: spoedig komt er een bericht
van overplaatsing of moet je op een andere
wijze dit huis verlaten (buiten je eigen wil).
Een tokèh in huis brengt geluk. Teken dat het
huis „dingin" (koud) is. Als de tokèh begint
te roepen, doe dan gauw een wens: als hij
zeven keer „tokèh" roept, wordt je wens ver
vuld.
Een vlinder kondigt bezoek aan, in het bijzon
der de grote bruine vlinder, die wij daarom
ook altijd „visitevlinder" noemden.
Ook het vogeltje de „brendjah" (priendjak)
kondigt bezoek aan. De „Piet van Vlietis
een onheilsbode, evenals de „gaok" (kraai of
raaf). De boeroeng pelik voorspelt regen. De
boeroeng tjoelik waarschuwt tegen dieven.
De tijd tussen licht en donker „magrib" (sche
mering) is een tijd dat je je in acht moet
nemen. Als je met iets bezig bent, laat het
werk dan even rusten. Ga er pas mee door als
het helemaal donker is. Maar timmeren en
hameren mag je helemaal niet meer doen, ook
niet als het al donker is (alleen doodkisten
worden 's-nachts dichtgespijkerd, zeggen ze
dan), 's-Avonds mag je ook geen geld uitge
ven, bijvoorbeeld een schuld vereffenen (anders
gaat je geld op!). Geld ontvangen is wèl toe
gestaan.
Vuurvliegjes mag je niet vangen. Dat zijn de
zielen van de afgestorvenen, zeggen ze. Ook
mag je geen bloemen op het kerkhof plukken
en ze meenemen naar huis.
Aan dromen wordt ook veel geloof gehecht.
Als je droomt dat je dood gaat, blijf je juist
lang leven. Maar als je droomt dat je trouwt
of in bruidscostuum loopt, wees dan voor
zichtig, je zou ernstig ziek kunnen worden
en/of in doodsgevaar kunnen verkeren
Als je droomt van vissen, en als je droomt dat
je je met ontlasting bevuilt, kun je geld ver
wachten. Maar als je in je droom zélf naar de
w.c. gaat, voorspelt dit dat je geld zult uitge
ven of verliezen. Als je droomt dat je tanden
of kiezen uitvallen, is dit een „slechte" droom:
je zult een doodsbericht ontvangen. Een tand
- duidt het verlies van een kennis, een kies het
verlies van familie of goede vriend aan.
Ook bij het geven van geschenken zijn er din
gen waar je rekening mee moet houden. Geef
nooit scherpe dingen: messen snijden, scharen
knippen de vriendschapsbanden door. Spelden
en andere stekende dingen veroorzaken ruzie.
Als je deze dingen wilt geven, vraag er dan
geld voor, „verkoop" ze voor een cent.
Waaiers moet je ook niet geven, evenmin
parfum. Die doen de vriendschap vervliegen.
Over verkopen gesproken: dikwijls worden
kinderen, die ziekelijk waren, telkens iets
mankeerden, door hun moeder „verkocht", b.v.
aan hun grootmoeder of ander familielid. Na
deze symbolische handeling kon men vaak zien
dat het kind weer opfleurde en helemaal ge
zond werd.
Als je je verlovingsring verliest, heb je kans
dat je verloving „af" raakt. Vind je de ring
weer, dan komt het wel weer in orde!
Ik geloof dat ik nu al genoeg „bijgelovigheden"
heb opgenoemdMe dunkt, het is lastig ge
noeg als je al deze dingen weet en er steeds
rekening mee moet houdenEMILIE I.
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
wagé kliwon
...U vindt ze weer allemaal terug op
onze Keuken- en Balikalender, de van
ouds bekende Javaanse pasardagen.
Was Sabtu-legi uw goede dag, of war
Selasa-pon toch beter? Het doet er niet
toe, iedereen kan nu weer nagaan $^t
de „goede" en wat de „slechte" dagen
zijn. En dan moet U daar natuurlijk
ook gebruik van maken, van die goede
dagen en niet zoals bij de kalenders,
de „goedkope kalendertijd" zomaar
voorbij laten gaan om dan met schrik
te ontdekken, dat U eigenlijk ook kalen
ders had willen hebben! Tjalika betoel
Dat komt ervan als je vrouwe Fortuna
niet tijdig in de kuif pikt. Maar geluk
kig is ze nog niet helemaal uit het
gezicht verdwenen, gelukkig zijn de
kalenders nog niet helemaal uitverkocht.
Grijp naar uw ballpoint, niet naar de
telefoon.
U kunt nog bestellen zolang de voorraad
strekt. En bij bestellen van drie of meer
exemplaren van het-doet-niet-toe welke
tegelijk
dan als
zijn
soort 15% korting. Bij twee
10% korting. De prijzen
volgt:
Keukenkalender
Normaal Bij 3 tegelijk
6.60 5.60
Balikalender
Normaal Bij 3 tegelijk
4.60 3.90
V er j aardagkalender
Normaal Bij 3 tegelijk
ƒ3.— 2,55
Knip uit en plak op een briefkaart of
schrijf uw bestelling op een briefkaart.
Bï] 2 tegelijk
5.95
Bij 2 tegelijk
4.15
Bij 2 tegelijk
2.70
Beste Tjalie, stuur mij
1 Keukenkalender
1 Balikalender
1 Verjaardagkal.
k
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
5.60
3.90
2.55
12.05
Het bedrag ad 12.05 is per giro/post
wissel aan je overgemaakt.
Beste Tjalie, stuur mij:
1 Balikalender a 4.15
1 Verjaardagkal. a 2.70
6.85
Het bedrag ad 6.85 is per giro/post
wissel aan je overgemaakt.
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
13
