Sterke verhalen
s
at. i.
oooooooooooooooooooooooooooc
jfSZZ'. ZTTTs'L L,i,e„u,u, a.,snraM"
„Als iemand verre reizen doet, dan kan hij wat verhalen!" Ha, wij uit Indië hebben
ver gereisd en wij kunnen dus wat verhalenEn als er niets te verhalen valt, dan
zuigen we het maar uit de duim, want wie kan die verhalen op authenticiteit
toetsen
Op deze grens van ,,Wahrheit und Dichtung
zijn de wonderlijkste opvattingen omtrent Indië
gegroeid in Nederland. En de gevaarlijkste.
En van de échte waarheden is maar weinig
terecht gekomen.
Al sinds de dagen van Houtman en Bontekoe
vertelden thuiskomende zeelieden van zeeslan
gen en meerminnen, disten de meest afgrijse
lijke verhalen op van Oosterse wreedheid
(want-baas-boven-baas móest er wel gespeeld
worden toen martelkamers en galgenvelden
hier nog populair waren!) en van oosterse
monsters. Soms tekenden geleerden zorgvuldig
aan, wat ze zich door zo'n matroos lieten ver
tellen, en werd de leugen „waarheid-zwart-op-
wit" en in vele andere gevallen ontstonden
alleen maar verhalen „in de volksmond ovei
toestanden in Jan Oost, die nochtans geen
beste reputatie voor ons Land van Herkomst
hebben opgebouwd. Als men in Nederlano
niet al te best over ons denkt, dan hebben we
het aan de sterke-verhalen-tappers te danken.
Toen bij het voortschrijden van de wetenschap
en het intensiever worden van de contacten de
allergekste verhalen wel afgedankt moesten
worden, kwamen er andere die toch ook wel
sterk waren: de python in bed, de krokodil
eronder, de tijger jacht (door mensen die nooit
meer dan een flitspuit in handen hadden) en
de conflicten met rare Sinezen, Sinjo's en ander
raar slag. Er waren planters die sterke verhalen
vertelden van regeren met de zweep en pasja
achtige avonturen met koffiepluksters (dat
waren zeker de échte planters niet!), van sol
daten die hele kampongs platbrandden ^en
Atjehers aan de bajonet regen als satee. Van
suiker-kapitalisten die sigaren aanstaken met
bankjes van duizend, terwijl het volk crepeerde
(verhaal van twee kanten), enz. enz.
Na de oorlog kwam er opeens weer een heel
nieuw soort sterke verhalen: van mensen die
met één sectie de Japanse hoofdmacht tegen
hielden, die op Tjiater vochten tot de laatste
man (en dat was dan toevallig de spreker),
die door de Jap gefolterd werden (minstens
met sigarettenpeukjes!), die leden en leden en
leden in diepste vernedering achter de kawat.
En die daarna óf hele rissen lijken zagen van
vermoorde Europeanen óf zelf op de gewel
digste manier kampongs belabberden, waarbij
men maar niet meer moest beginnen aan het
tellen van de lijken.
Oh, don't tell us. We heard some!
Het droevige is dat deze verhalen meestal
worden opgedist door mensen die niets mee
maakten of die zich willen excuseren voor
lamlendigheid nu. Wat moet je anders doen
als je je hele leven als ambtenaar in Gang
Tepekong of als stafemloyé op Menteng hebt
gewoond en alleen de weg van huis naar kan
toor en omgekeerd tienduizend keer gelopen
hebt? Als je nóch van de historie van Ned.
Indië, noch van de cultuur van de Javaan ook
maar een spat afweet en je toch wel iets
vertellen moet, omdat „je ver gereisd hebt en
dus wat verhalen moet?"
Als we alle mensen bij mekaar gingen zetten,
die door de Jap gemarteld moesten zijn, dan
had Japan niet eens mensen genoeg om er een
leger van in elkaar te draaienAls al die men
sen hoofdmachten hadden tegengehouden, dan
was zelfs Soebang niet verloren geweest, laat
staan de oorlog. Ach, ach, wat een kletskoek
uit Indië is er niet geserveerd! O ja, er is ook
érg veel kletskoek geserveerd over de Duitse
bezetting en over de Hongerwinter, maar daar
naast bestaan authentieke en goed gedocumen
teerde feiten. En die presenteren wij niet!
Dat komt, heb ik wel gemerkt, omdat de men
sen die wérkelijk veel geleden hebben, er nooit
over praten. De horreur die ze hebben meege
maakt op slagveld of in martelkamer is een-
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOC
8 Wilt U kalenders bestellen? GRAAG!O
O Maar doet U dat dan alstublieft per O
briefkaart en NIET telefonisch. Er
wordt iedere dag zoveel opgebeld (over 3
3 kalenders!) dat wij overbelast raken, g
O En de kans is groot dat er fouten ge- O
3 maakt worden bij het door de telefoon O
3 opgeven van naam en bestelling. Voor q
3 een vlotte gang van zaken is het sturen 3
O van een kaart het beste. 3
O Alvast dank voor uw medewerking. O
3 DE ADMINISTRATIE O
voudig niet te vangen in woorden. Hoe kan
men er dan over kwetteren bij een kopje koffie
Veel verhalen over de ondergrondse beweging
in Indië zijn omgeven met verhalen van twijfel,
verdachtmaking en roddel (nergens gedurfd op
papier gezet!), die wat er wérkelijk geleden
en geofferd is maken tot een farce en een
zwakke leugen. Hoe jammer! Hoe ignobel ook!
Nu nog steeds worden in Tong-Tong de arti
kelen waar wérkelijk wat van te leren valt, niet
gelezen. Net zoals tóen het wérkelijke leven
niet werd beschouwd en bestudeerd. Velen
droomden alleen maar van het verlof naar
Holland, de fuifjes in de Tuin en de. stroop-
liefde van „De Sheik", „De Tuin van Allah"
en „Drie weken van Liefde", weigerden de
natuur te doorvorsen, kennis te nemen van
folklore, zeden en gewoonten, literatuur en
kunst. Zelfs het eigen leven werd niet onder
zocht en geregistreerd: leven voor BBL en
HBBL was hoofdzaak. En nu, terwijl de kans
er nóg is, om in Tong-Tong alle know-how
te poolen en althans een verleden te documen
teren, nu bestaan alleen nog maar de sterke
verhalen
Gelukkig formeert zich in de lezerskring van
Tong-Tong sinds enige jaren een goede, con
structieve en eerlijke kern. Werk hard, mensen,
drijf de leugen uit en leg de waarheid vast.
Opdat onze groep niet de historie in gaat als
een waardeloos stel sterke-verhalen-vertellers
T. R.
afdakendie ruisten door de zware bladeitooi van tvar i g 7.daae.se regen als in 1932 was niets bestand! Rijen en rijen auto s
dit roegt beteken!. Koegt betoel! Meer non je, op de e<? j Soeinte Zeken En de glundere gezichten op deze joto zeilen echterat teel
zwaar tilden we het daar niet...
