I
Teksten in de Gwan-Yin-tempel te Cheribon
Het licht barer genade schijnt overal.
Zij beschermt ons, de later geborenen.
Haar groot mededogen druppelt neer als zoete dauw.
Over de wassende wateren gaat de arke der barmhartigheid,
die allen verlossing brengt.
Ontelbare malen heeft zij haar invloed doen gelden en heur
macht getoond; met haar wilgentakje sprenkelt zij de zoete
dauw.
Als men om hulp in de ellende smeekt, is de geur dte
uitgaat van de op de lotus tronende als lente-adem
Is het niet vreemd, dat een Westerling waardering voelt voor Oosters-religieuse
Het antwoord, dat men op zulk een vraag te horen krijgt, hangt niet uitsluitend af
van iemand's werelbeschouwing, doch voor een niet gering deel ook van de mate
van ruimdenkendheid, waarmede die wereldbeschouwing wordt gehanteerd.
Juist als Westers georiënteerd mens kan men
principieel uitgaan van de in „het Boek der
Boeken" geponeerde stelling, dat alle mensen
van één mensenpaar afstammen ,een zienswijze,
die door haar huidige wetenschap met haar
„mono-phyletische" afstamming van het mense
lijk geslacht meer en meer schijnt bewaarheid
te worden.
Daar dus alle mensen in het diepst van hun
wezen één zijn, kan het wel niet anders of hun
uitingen, vooral die op religieus, kunst- en
taalgebied, dat zo nauw met het diepste inner
lijk van de mens samenhangt, moeten een on
derlinge verwantschap vertonen en dus weder
zijds aangevoeld en in zekere mate gewaardeerd
kunnen worden.
Zo kunnen wij ook waarderend staan tegenover
zekere religieuse en kunstuitingen van het
„Verre Oosten". Vooral als wij er onze keuze
maar naar bepalen!
Het is juist de „Madonna der Chinezen die
ons deze keuze mogelijk maakt. Want deze
religieuse voorstelling ontstond op de contart-
plaats van twee machtige religieuse stelsels:
Christendom en Boeddhisme.
Hier heeft een beïnvloeding plaats gehad en
wel van het eerstgenoemde stelsel op het laatst
genoemde. En niet omgekeerd, zoals men vroe
ger zonder serieus bewijsmateriaal durfde lera-
ren!
De ideeën-verwantschap is hier dus veel nau
wer en van heel wat jongere datum dan die
van Adamswege", waarop hier allereerst ge
doeld werd. „Wij verkondigen U een blijde
mare!" aldus riepen in de Kerstnacht de enge
len de herders toe. Die blijde mare was het die,
naar de beschilderde en gebeeldhouwde wan
den der Romeinse catacomben ons bewijzen,
de eerste Christenen als heilig geheim be
leden en uitbeeldden. De Heilige Maagd met
haar Goddelijk Kind en de aanbidding der
Wijzen uit het Oosten zijn voorstellingen, die
men op de catacomben-wanden heeft aange
troffen en zijn bepaald niet motieven, die later
zouden zijn toegevoegd.
Het is voorts aangetoond, dat deze_ blijde
mare" reeds zeer vroeg in onze jaartelling Azië
binnendrong en ook China bereikte en daar het
boeddhistisch-religieuse stelsel beïnvloed en
bevrucht heeft. Het zou te ver voeren, al dit
bewijsmateriaal aan te voeren, dat in de loop
der tijden is bijeengegaard.
Het Boeddhisme constelleerde zich in twee zeer
verschillende richtingen: het Hinayana- en het
Mahayana-Boeddhisme. Men heeft deze beide
richtingen wel eens vergeleken met de Protes
tantse en de Rooms-Katholieke richting in het
Christendom. Deze overeenkomst is inderdaad
aanwezig en van groot psychologisch belang!
Het zou er dan op kunnen wijzen, dat een
groot, machtig religieus systeem op de lange
duur alleen in twee, elkaar min of meer tegen
gestelde vormen kan blijven bestaan.
Het Mahayana legt zich bij uitstek op de ver
lossing der mensheid toe. Een Boeddha nu
staat op zijn minst reeds zo dicht bij het
Nirwana, dat hij feitelijk te zeer van de we
reld afgestorven is, dan dat hij in die mate
hulp zou kunnen bieden als de lijdende en naar
GW AN YIN, DE GODIN DER GENADE
Een beeldje afkomstig uit de Ming-dynasty en
toegeschreven aan Ho Chao Tsung. Voorko
mende in de verzameling van ,,Gonzalves"
Djakarta.
heil smachtende mens zo zeer van node heeft.
De vereiste bijstand en bemiddeling voor
's mensen geluk wordt nu volgens de Maha-
yana-leer verleend door de bodhisattva's, „hei
ligen" zouden wij zeggen. Deze slaan een brug
tussen ons, arme, aardgebonden stervelingen
en de bijkans onbereikbare „hemelse" Boed
dha's. Hier ligt inderdaad veel aantrekkelijks
en menselijks in, als het werkelijk slechts bij
bemiddeling, een nader brengen tot de God
heid blijft.
Het is zeer wel mogelijk, dat het ontstaan der
gehele Mahayana-leer met zijn bodhisattva-
instituut op de vroeg-Christelijke ideeën
wereld is terug te brengen. Omtrent Gwan
Yin ,de Madonna der Chinezen, heeft men in
de nieuwere tijd de zekerheid gekregen, dat
het karakter dezer figuur en de kunstvormen,
waaronder zij wordt uitgebeeld, onder vroeg
christelijke invloeden zich ontwikkelden.
Opgemerkt dient echter te worden, dat de
Chinese Madonna niet vermocht te stijgen tot
„Moeder van een Goddelijk Kind zich al
thans niet als zodanig wist te handhaven in
de loop der eeuwen.
Haar uitbeelding met een kind wil voor de
Chinees slechts zeggen, dat zij wordt aange
roepen om de gunst van een grote, vooral
mannelijke nakomelingschap te verkrijgen, waar
de Chinees zo bijzonder op gesteld is.
In de aanvang van dit artikel zijn enige scho
ne, op Gwan Yin betrekking hebbende tempel
teksten aangehaald. Ze werden ontleend aan
een zeer suggestief geschreven en geïllustreerd
boekje van Ezerman, ex-Adviseur voor Chinese
Zaken. Het heet' „Beschrijving van den Koan-
Iem-Tempel Tiao-Kak-Sie te Cheribon" en
werd uitgegeven door het Bataviaasch Genoot
schap van Kunsten en Wetenschappen. De
aangehaalde teksten zijn weergegeven zoals
Ezerman ze vertaald heeft. Met uitzondering
van een spreuk, aanwezig in de tempel te
Cheribon, welke naar zijn oordeel „zinledig"
is. Later werd aangetoond dat zij wel degelijk
voor de Chinese bezoeker vol betekenis is.
Wij mogen de lezer er aan herinneren, dat de
Chinese schrijftaal een ideografisch schrift is:
de tekens geven, gelijk bij de oude Egyptenaren,
gehele begrippen weer. Van een opbouw van
een woord uit klanktekens, zoals in verreweg
de meeste andere talen het geval is, is hier geen
sprake. De meeste woordenboeken bevatten
ruim 6000 Chinese tekens. Het oer-bestanddeel
van de Chinese taal bestaat uit 214 min of
meer eenvoudige tekens, de z.g. radicalen, die
door combinatie en samenkoppeling aan die
duizenden zelfstandige karakters het aanzien
hebben gegeven. De Chinese woordenboeken
zijn volgens die radicalen ingedeeld. De enor
me moeilijkheid is deze, dat bijna elk Chinees
karakter meerdere betekenissen kan hebben.
Het zinsverband moet bij de ontcijfering de
weg wijzen.
Het Chinese letterschrift bezat omstreeks het
begin onzer jaartelling reeds zijn tegenwoordige
gedaante, zodat hem die dit letterschrift kent,
tegelijk de klassieke werken ontsloten worden.
Mogen er in China ook meerdere dialecten
worden gesproken van die aard, dat de ene
Chinees de andere niet verstaat: de schrijftaal
hebben zij gemeen ,daar deze ideografisch van
wezen is.
In het wonderbare Chinese letterschrift schuilt
China's eenheid door alle eeuwen, bij de
grootste onderlinge verdeeldheid. Véél meer
dan de enorme Chinese muur was de taal een
waarborg voor geïsoleerde eenheid door alle
eeuwen. Geen oud volk ter wereld heeft zich
tot op heden zó kunnen handhaven als het
Chinese
Dat is de belangreikheid van de taal voor een
volk en... voor ons, als wij er in weten door
te dringen!
Wenden wij ons nu tot de in de tempel te Che
ribon voorkomende lofspreuk, welke door Ezer
man als „zinledig" werd bestempeld.
Bij de vertaling is het wijlen de heer H. van
Meurs gelukt om een logische transcriptie te
verkrijgen met behulp van het uitmuntende
Chinees-Duitse Woordenboek van Ruedenberg,
Vervolg op pag. 20)
