wmmÊÊÊmmmm
Een eeuw Bronbeek
Het Koninklijk Militair Invalidenhuis „Bron
beek" vierde op 19 februari j.l. zijn honderd
jarig bestaan.
Nog kan ik mij mijn eerste bezoek in de zomer
van 1918 levendig herinneren, toen wij, Hoofd-
cursianen, gedetacheerd in de Harskamp, aan
Bronbeek een bezoek brachten. Toen, 45 jaren
geleden, leek ons de toekomst van het K.N.I.L.
nog stralend, zonder donkere wolken. Wij had
den een diepe eerbied voor wat wij daar zagen
aan levends en aan herinneringen.
Wanneer wij nu, enige dagen voor de datum
van het jubileum, een reportage moeten maken
voor Tong-Tong, bestaat het K.N.I.L. niet
meer sinds 26 juli 1950. Toch is het, als wij
door het voorportaal het gebouw binnentreden,
of het K.N.I.L. weer een werkelijk en levend
deel uitmaakt van ons en onze herinneringen
en onwillekeurig lopen wij weer rechtop. Voor
ons oude K.N.I.L.'ers blijft dit Bronbeek het
onvergankelijk symbool van het zo sterk met
het oude Indië verweven leger, waar de laatste
loten van de eens zo sterke stam een vredig
bestaan leiden te midden van talloze dierbare
herinneringen aan moed, beleid en trouw.
Maar zelfs voor ons, outsiders, is het duidelijk
dat het 100-jarige Bronbeek een hele verjon
gingskuur heeft ondergaan en sterk is gemo
derniseerd. Zo is het prachtige initiatief van
Koning Willem III uitgegroeid tot een zeer
moderne inrichting om aan oud-militairen, die
in dienst van Vorstin en Vaderland, onder de
tropenzon hun plicht vervulden, een rustige
en wel verzorgde levensavond te verschaffen,
temidden van al deze oude herinneringen.
Behalve de invalide militairen van de K.N.I.L.
beneden de rang van onder-luitenant, kunnen
thans ook militairen van de Koninklijke Marine
en van het Korps Mariniers worden opgeno
men, echter tot een maximum van 15 man. en
ook militairen van de troepen in Suriname en
op Curasao. Ook militairen van bovenge
noemde diensten met langdurige dienst die
jonger dan 55 jaar zijn kunnen nu in Bron-
Soon... of deeds outshining stars,
No words of voice remains.
At best just a few paltry
Man-made symbols
Of valour and loyalty...
(Vrij naar Kipling: Debits and Credits
Survival"
beek worden opgenomen. Daarnaast ook mili
tairen van de Koninklijke Landmacht die bij
het K.N.I.L. hebben gediend en militairen van
de K.L. die in Indonesië, Korea of waar ook
tussen de keerkringen hebben gediend, indien
zij voldoen aan de gestelde eisen. Als tege
moetkoming in de verpleegkosten moeten de
verpleegden een bepaald bedrag betalen
(f 140.Hiervan krijgen zij, al naar de
rang die zij bekleden, nog zakgeld. Indien
hun pensioen niet toereikend is, past het Rijk
het ontbrekende bij. Voor het restant genieten
zij dan de volledige voeding, kleding, huis
vesting en zo nodig ook verpleging in de
ziekeninrichting. Zo verblijft daar iemand
reeds 20 jaar! Binnen de vastgestelde tijden
kunnen zij zich volkomen vrij bewegen en ook
mogen zij ten allen tijde met verlof gaan.
Daar destijds, en wel tot 1914, bij het K.N.I.L.
ook buitenlanders in dienst werden genomen,
heeft Bronbeek in de loop der jaren naast
Nederlanders heel wat nationaliteiten binnen
zijn muren gehad, zoals Duitsers, Belgen,
Zwitsers, Denen, Polen, ja zelfs Grieken en
Russen. Dat blijkt o.a. ook uit de ridderorden,
welke zij nalieten, en die keurig in kastjes be
waard worden, die zich in de Bibliotheek be
vinden. Daaronder bevinden zich vele buiten
landse ridderorden, zoals o.a. IJzeren Kruisen.
Het K.N.I.L. had toen veel weg van een
Vreemdelingen Legioen, en dit moge dan ook
nog blijken uit het volgende. Zo was er eens
een eenvoudig huzaar gestorven, die bij de
Plaatselijke Commandant bekend was als oud-
generaal en Commandeur van het Legioen van
Eer, welk ereteken bij de begrafenis de kist
sierde. En zo waren er velen, die het
beste gaven wat zij geven konden, hetgeen maar
al te dikwijls de dood op het slagveld bete
kende
Wij vervolgen onze weg door de gelijkvloerse
gang waar de kanonnen staan. Daar is er een
welke al direct onze aandacht vraagt door
lengte en gewicht: 6 meter lang en wegende
6300 K.G. Het werd in Atjeh veroverd in
1875 en was in 1635 een geschenk van de
Sultan van Turkije aan de Sultan van Atjeh,
welke schenking in Arabische lettertekens op
het kanon vermeld staat. Of er ooit mee ge
schoten is weten we niet, alleen dat op
de Atjehse slavenmarkt de te koop geboden
slaven aan dat kanon werden vastgeketend.
Door Koning Willem III werd bij zijn bezoek
op 12 augustus 1881 daarop een gouden krans
bevestigd ter huldiging van Land- Zeemacht
overzee.
Verder de lange gang inlopend passeren we
diverse kantines voor onderofficieren en min
deren, de gemeenschappelijke eetzaal, welke
geheel nieuw is ingericht en de lokalen be
stemd voor het gezellig verkeer. De wand-
vlakken zijn onderverdeeld naar de verschil
lende gebieden, en we vinden daar talrijke
slag-, steek- en schietwapenen aan de wand
bevestigd, veroverd door het K.N.I.L. We ko
men dan voor het midden-portaal, waar zich
het ruiterstandbeeld bevindt van Koning
Willem III, de stichter van Bronbeek.
Gaan we de trap op links, dan komen we op
de bovengang die o.a. leidt naar de bibliotheek.
(Vervolg op pag. 40)
W
Links, de vier ,,lndo s' van Bronbeek: Kudding, Biele, Bloemhard en Samuels. Rechts: dit is
sergeant Kare! Rooij, met zijn bijna 94 jaar de oudste bewoner van Bronbeek. Twintig lange
jaren bij het KNIL, voornamelijk in Sumatra. Ook is hij nog een tijd suppoost aan de Pupillen
school te Gombong geweest.
Hij is nog vol van zijn „optreden" voor de T.V. tijdens de actie „Open het Dorp". Beven zijn
bed hangen grote foto's van die gebeurtenis, waar hij samen met Mies Bouman op staat. Hij laat
ze ons glundetend zien. „Lr was geen deurkommen an"zegt hij, „de mensen riepen toen. ze me
zagen: laat de bisschop deur!" Hij strijkt over zijn baard, „ik was 's-nachts om drie uur pas thuis.
Het was geweldig!"
25
