Anders dan gewoon
<ZjQi\ó roen
STEEKJE VOOR STEEKJE NAAR HET MOOISTE
Magnificent new creations are yours
for the making and as easy and relaxing
as coloring with crayons! All you need
is a small, inexpensive darning attach
ment for your sewing machine and a
minimum of time"
In de wekelijkse bijlage van the Los Angeles
Times las ik een kleurig geïllustreerd artikel
over machine embroidery. De illustraties wa
ren die van prachtige wandlappen in een kin
derlijke maar toch buitengewoon artistieke
manier „geborduurd". Van al de afbeeldingen
waren de patronen verkrijgbaar om iedere
Amerikaanse huisvrouw in de gelegenheid te
stellen iets werkelijks decoratiefs in huis te
halen dat ze voor deze keer eens zelf gemaakt
heeft.
Borduren doet men hier in Amerika weinig.
Tenminste niet in die zin die we in Holland
gewend zijn. Je kunt in ieder tijdschrift, krant
pagina's vol vinden over koken, recepten, bin
nenhuis-architectuur, maar „gezellige" brei- en
borduurpatroontjes zal men niet of hoogst zel
den aantreffen. Ik veroordeel dit niet. Wie
eenmaal het Amerikaanse leven kent en het
leeft zoals het geleefd moet worden, die zal
begrijpen dat de doorsnee huisvrouw heel an
ders denkt en leeft dan haar Europese zuster.
Daarnaast staat dat, degene die zich wel over
geeft aan handenarbeid, hetzij schilderen, bor
duren, pottenbakken of wat maar, ook het met
zoveel enthousiasme en overgave doet dat ze
en daar kunt U me gerust lelijk voor aan
kijken als U wilt de Europese artist ver
achter zich laat. In Amerika is alles of aan
de top of het is er helemaal niet. En met dat
helemaal niet bedoel ik, zo slecht, dat het wer
kelijk niet door het betere publiek gekocht
wordt. Natuurlijk zal ik in de loop van de
tijd meer vertellen over de zelfwerkzaamheid
in het Amerikaanse leven, maar deze inleiding
had ik nu nodig omdat ik ineens dacht aan
Ans Groen.
Even voor ik uit Nederland vertrok kreeg ik
het adres van Ans Groen-Koen. Wie is Ans
Groen? Een handwerkgenote van Lydia Luy-
ten, ook lerares handwerken. Ze woont in
Zwijndrecht.
„Haar wandlappen zijn prachtig", had Lydia
me enthousiast verteld, „een heel andere stijl
dan de mijne. Warme kleuren, en ze hand
werkt zóóó netjes en fijnWe hebben elkaar
over en weer wat geleerd".
Ans Koen werd in Palembang geboren uit
ouders die een groot deel van hun leven in
Indië hadden gewoond. Toen ze repatrieerden
had vader bepaald dat onderwijzeres een mooi
beroep voor Ans zou zijn. „Ik zag mezelf al
voor de klas", zei Ans, „wat een ramp voor
de kinderen. Wat een ramp voor mij!"
Nu staat ze toch voor de klas, ook al is het
alleen om de meisjes het abc van naald en
draad te leren. Net als Lydia leeft ze zich
echter buiten de lesuren uit in het vrij bordu
ren. Haar doeken zijn ongelooflijk decoratief,
prachtig van compositie en kleur. In haar ge
zellige, moderne huiskamer (haar man is
architect) hangt de lap die ik persoonlijk wel
de mooiste vind. Een nachtblauwe achtergrond
met twee uilen in wonderlijke nuances bruin,
goud, grijs. In de vlakvulling zijn blauw,
oranje groen verwerkt. Haar stijl is inderdaad
geheel verschillend van die van Lydia Luyten.
Geen abstracte symboliek, geen dromen en
surrealisme, maar de dingen zoals zij, Ans
Groen ze ziet.
Links. Zo kan de Amerikaanse huisvrouw borduren als ze wil. Strijkpatroon bestellen, apparaatje
toor de naaimachine kopen. Het resultaat is bevredigend, ook al is het geen handwerk in de juiste
zin van het woord. Rechts: En zo borduurt Ans Groen, steekje voor steekje, nadat ze eerst zelf een
uitgebreide schets tn kleuren heeft gemaakt.
Ze heeft heel lang op Texel gewoond en iedere
vakantie gaan ze er weer heen. Ze heeft haar
hart verpand aan dit eiland met zijn bossen,
ruige duinen, de zee. ,Er is geen plaats in
Nederland waar het zo mooi zomer kan zijn",
vertelde ze. Ik geloof dat ze, wanneer ze aan
het borduren is, de kleuren kiest voor haar
figuren, denkt aan haar kinderjaren op Texel.
Er is een wandlap met alleen bloemen op een
rijtje. Bont, uitbundig met veel oranje, geel,
blauw. Kinderlijk en recht" van opzet, maar
zo geraffineerd van techniek. Er is een lichte
doek met een enorme kraaiende haan. Felle
kleuren, even fel als het gekraai van de haan
Nog een doek die dansende figuren voorstelt.
Je kunt aan alles zien, dat ze consciëntieus haar
composities opzet en uittekent voor ze begint
te werken.
„Ik ben nooit tevreden over mijn werk", ver
telt Ans, „het kan eigenlijk altijd mooier.
Maar ik doe er steek voor steek mijn best voor.
Daarom kan ik nooit handwerken en iets
anders doen tegelijk. Als ik handwerk ben ik
het liefst alleen bezig en ik werk graag uren
achtereen. Daarom doe ik zo lang over mijn
doeken, soms wel maanden!"
Ik moet even lachen als ik aan Lydia Luyten
denk, die met het tempo van een racket werkt.
Maar haar concepties zijn ook zo heel anders
als die van Ans Groen.
„Meestal maak ik eerst een uitgebreide schets
in kleuren van wat het worden moet. Ik heb
modetekenen ook geleerd. Eigenlijk ben ik
modetekenares en coupeuse van beroep. Dit
handwerken heb ik er later bijgenomen, maar
ik vind het wel het heerlijkste wat er is!"
Haar collectie wandlappen is niet groot, de
doeken zelf wel. Enorme lappen van 1 meter
en langer in lengte en breedte. Iedere centime
ter ervan is met dezelfde liefde en nauwkeurig
heid bewerkt, iedere steek is de onmisbare
steek voor het volmaakte geheel. Ze springt
niet als Lydia over van deze op een andere
techniek, haar overgangen in kleur en steken
zijn bedachtzamer, chromatisch zou je kunnen
zeggen.
Een jonge, begaafde vrouw met een man naast
zich die haar kunst begrijpt en aanmoedigt. Ze
hebben een zoontje van 6 maanden nu, toen ik
Ans opzocht was hij nog niet geboren.
Het kijken naar deze Amerikaanse wandlappen
hebben me in gedachten bij Ans Groen ge
bracht in Zwijndrecht. Wat zou ze nu doen?
Wat gaat U nu doen? Het ook weer eens pro
beren LILIAN DUCELLE
Haar doeken zijn decoratief en prachtig van
compositie en kleur.
Ans Groen: jong en begaafd
33
