JORONGA
QUESQUIMEL-»
oooooooooooooooooooooooooooo
O Iedereen weet het, KOKKIE verzendt O
alle rijsttafelartikelen naar binnen- en
buitenland.
DE VROUW
Je kunt zulke leuke dingen krijgen in Tijuana
KOKKIES Rijstwinkels
oooooooooooooooooooooooooooo
„Nee, U hoeft niet hele- J
t maal naar Mexico
mUÊè^ÊMn,
Een van de vrouwen draagt op haar jurk een
„quesquimel". Een soort dichtgestikte omslag
doek. U zou 'm zo kunnen namaken of na-
breien. Twee gelijkbenige trapeziums waarvan
U de schuine zijden tegen elkaar naait. Neemt
U voor de trapeziums een brede streep (kan
erg leuk gebreid worden van resten wol) dan
krijgt U een enig effect. De hals wordt ge
vormd door de kleine zijden van de trapezi
ums, de onderkanten van de omslagdoek zijn
de langste zijden en worden voorzien van
franje. Ik heb zo'n quesquimel gekocht, het is
een gemakkelijk en warm kledingstuk; jonge
meisjes trekken de punten van de omslagdoek
onder hun ceintuur door.
De meeste Mexicanen dragen op deze koude
dag in Tijuana (in de zomer moet het er
ondragelijk heet zijn) een cotorino. Cotorino
betekent „korte jas" (Coto coat, jas; rino
is verkleinwoord) Een mouwloos recht-toe-
recht-aan kledingstuk met een recht stuk als
kraag of capuchon aangestikt, en flinke zak
ken. Er wordt een nonchalant koord om het
middel gedragen soms. De cotorino's zijn
allemaal van een harige, handgeweven stof
in felle en donkere kleuren. Pasteltinten kent
de Mexicaan niet. Ik vind die coterino een
mannelijk kledingstuk dat iedere man staat die
niet geboren en gegroeid is in kostuum.
Wat ik ook zag dragen is de joronga (spreek
uit horonga). In feite niet meer dan een zak-
jurk en van geboorte eigenlijk poncho. Maar
er zijn kleurige banen op geborduurd en er
ziet iets van model in de hals. Je gooit zo'n
joronga over je hoofd en bent ineens warm
gekleed. Want ook hier weer handweefstof
van schapewol of geitehaar. Ik heb ook een
jorongo gezien van cactus-vezel. Heel mooi
maar een beetje stijf om te dragen.
Zijn de vrouwen in Tijuana mooi? Neen. Ze
zijn klein van postuur .meestal te zwaar en
óf te slordig en onverzorgd, óf te opgemaakt,
omdat ze Amerikaans willen lijken. Ik zag
ergens een deur openstaan. Toen ik naar bin
nen gluurde, zag ik in een vrij donkere ruimte,
tot mijn grote verbazing een aantal dames
„onder de kap". Het was een kapsalon. De
kapsters droegen zwarte jurken en zwarte
kousen en schoenen. Het zag er allemaal nogal
primitief uit maar de resultaten vielen reus
achtig mee en deden niet onder voor die van
onze haarkunstenaars.
Tijuana zien en kennen betekent niet Mexico
gezien hebben en de Mexicaan kennen. Men
zegt zelfs, dat pas wanneer je Tijuana uit
bent, Mexico begint. Een schilderachtig trots
land met een even schilderachtige, als trotse
bevolking. Indianen met Spaans en Spanjaar
den met Indiaans bloed. Dorpen die uitslui
tend van handenarbeid leven.
Ik zag in een winkel een wandkleed hangen.
Een soort groen dat ik nog nergens heb ge
zien. Er is een zwarte, sluipende kat in gewe
ven. Dit wandkleed hoort thuis in een expo
sitiezaal van moderne kunst, niet in een souve
nirshop. Er zijn tegeltjes en keramiek die een
ereplaats verdienen in een dure curiositeitswin
kel. Ze staan tussen goedkoop vlechtwerk en
papieren bloemen in. Wie maakte ze? Een
Indiaan. Welke Indiaan? Niemand weet het.
Maakt hij meer van deze dingen? Misschien,
als hij zin en tijd heeft. Kan hij er meer leve
ren? Hoogstwaarschijnlijk niet, er zijn geen
twee dessins gelijk. Bovendien zal hij het wel
beu worden, alsmaar hetzelfde te moeten fa
briceren.
Als er iets is waar de Mexicaan een broertje
aan dood heeft is het aan zaken doen op
contract. Hij wil en zal alles wel, als de lust
meezit en hij niet plotseling overvallen wordt
door het verlangen iets heel anders te begin
nen. Hij wil ook wel hard werken voor weinig
geld maar alleen zolang het hem zint.
In Californië wonen meer Mexicanen dan
Enkele voorbeelden: 1 liter ketjap (dus
bijna 2 grote flessen) in gesoldeerd blik
(kan niet kapot dus) naar Amerika,
inclusief vracht kost slechts 11.70.
Zelfde blik doch SUPER kwaliteit
12.90. Spekkoek, gewicht ca. 7 ons,
van Oma Tio (dus djempol) naar Ame
rika inclusief vracht 13.25.
Witte de Withstraat 128 - Tel. 89438
Slotermeerlaan 125 - Tel. 13 03 62
AMSTERDAM-W.
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
W O
welke andere nationaliteit ook. Ze zitten in
alle bedrijven en overal en ze wonen ook
overal. Het zijn voor het merpndeel goede
Amerikaanse burgers geworden. Ze doen met
alles mee, maar blijven zichzelf. Iedereen
herkent ogenblikkelijk hun nationaliteit en ze
hebben ook geen behoefte om zich voor iets an
ders dan Mexicanen uit te geven. „Als ze maar
van Mexico City komen vertellen ze dat met
trots. Mexico City moet net zo overweldigend
zijn als New York of Londen en Parijs. He
laas kan de kleine man in die grote stad geen
living vinden. Er is genoeg industrie en land
bouw in Mexico, maar gebieden waar de
grond zo droog en onbewoonbaar is, zijn er
helaas ook te over. Dus moet de Mexicaan
elders zijn brood verdienen. Amerika biedt
hem genoeg en hij kan met weinig tevreden
zijn. Hij past zich makkelijk aan bij zijn
omgeving en waar hij dat niet kan, wel daar
leeft hij zijn eigen leventje. Omdat hij vaak
nogal „srampangan" is en zich niet stoort aan
de normaal geldende wetten van orde en zinde
lijkheid wordt hij genadeloos veroordeeld.
Het meest nog door... Indische mensen. Het
is net of ze daarmee onder de aandacht willen
brengen: zie ons alsjeblieft niet aan voor
Mexicanen, wij zijn anders!
„In het plaatsje C. was een stel Indo's dat
daarom niet in Californië wilde wonen. Om
dat hun waardering dan omlaag ging! De
jeugd zal het wel minder kunnen schelen,
maar die groep van „trotse" ouders!" las ik
in een brief.
Het zijn vooral de Mexicaanse kinderen die
niet van de onze te onderscheiden zijn. Als ze
ouder worden krijgen ze dat geprononceerd
donkere in hun ogen dat je toch bij de Indi
sche mensen niet vindt. Maar zo op het eerste
gezicht ken je ze niet uit elkaar. Wel zodra
ze beginnen te spreken. Een Mexicaan spreekt
altijd met accent, de Indo spreekt als hij zijn
best doet, accentloos Amerikaans. Onze kinde
ren vooral.
Met zoveel kunstzinnigheid, zoveel muzikali
teit en zoevel andere eigenschappen waar ik
hem om benijd, kan ik in een Mexicaan alleen
een voorbeeld zien. En na Tijuana, ook al is
het maar een onooglijk, vies touristenplaatsje,
ben ik een beetje wijzer geworden. Want waar
staan wij eigenlijk dichter? Dichter bij Volen-
damse klompen of dichter bij Djapara's hout
snijwerk
Gaat U mee naar Tijuana?
LILIAN DUCELLE
14
