Een kwestie
van manieren IV
1001
AVONTUREN
met de
soetil
WAROENG SOEBOER
Wat betreft manieren valt er ook nog een hoop
te leren in dit nieuwe land. Wist U, dat wan
neer U, als gast in Amerikaans gezelschap
alles op uw bord netjes op eet (zoals ons dat
toch altijd door onze ouders werd ingeprent)
dat een teken is voor de gastvrouw dat U nog
honger heeft en dat onmiddellijk een tweede
grote portie op uw bord zal ivorden geschept?
Hoe dit tegen te gaan? Wel, wees niet zo onbe
leefd om alles op te schransen maar laat iets
staan als bewijs van uw voldaanheid!
Wist U dat een gastvrouw nooit haar gasten
bij het vertrek in hun jassen helpt! Dit wordt
beschouwd als ongepaste onderdanigheid en is
embarrassing. Zo ook is de gewoonte van een
„handgeven" ter kennismaking of afscheid
alleen voor de mannelijke garde bestemd. De
vrouwen knikken elkaar alleen even toe en
zeggen: „Glad to meet you" of „Hello".
Wanneer iemand ons een complimentje maakt
over dat aardige japonnetje of die schattige
schoentjes zouden wij in Holland direct klaar
staan met het antwoord: „Ach, dat is al oud
hoor" óf „Oh dat heb ik eens op een uitver-
koopje gekocht"In werkelijkheid zijn we er
ons wel van bewust dat de jurk niet oud is en
de schoentjes niet op een uitverkoopje zijn
gekocht. Dit zijn „beleefde leugens!" De
Amerikaan geeft *ls antwoord kort en krachtig:
„Thanks" (voor het gemaakte compliment en
uw vriendelijkheid om het te zeggen).
Is de Amerikaan werkelijk zo harteloos, zo
ongemanierd en zo vreselijk onbeleefd? Neen,
ik geloof van niet. Ze zijn slechts anders dan
anderen. TELMA
(Vervolg van pag. 6)
Naast haar stond de andere stewardess Tamara
Ollongren. Een naam, die aan Denemarken of
Scandinavië doet denken??? Ja, maar ze is
in Soekaboemi geboren, een kind van ouders,
die in ons warme landje altijd veel Pro
Juventute-werk hebben verricht.
„En wat nu, Gaby?" vragen we, terwijl de
gasten, die de opening van de Pasar Malam
komen bijwonen, binnenstromen.
„Nou, aan het eind van dit jaar ga ik trouwen,
dan is het welletjes. Mijn drie hartewensen
zijn dank zij de KLM in vervulling gegaan".
„En met wie, ga je trouwen?"
„Met een purser van de KLM", zegt ze la
chend.
Dus toch KLM!
„Ja, o, het is voor mij zo heerlijk geweest.
Weet U de teamspirit. Fijn. O, ja, weet U
we waren allemaal een beetje dol bij die eerste
vlucht naar Indonesië, we waren er helemaal
IN en begonnen al petjo te praten.
„Seg, heef mij even het platoótje", riepen
Tamara en ik elkaar al toe tot hilariteit van
de passagiers.
„En je man, is dat een totok?" willen we
nog weten.
„Nou, hij is wel geboren en getogen in Hol
land, maar zijn grootmoeder van moeders kant
heet Laging-Tobias".
„Een naam uit de Molukken?" zeg ik verrast.
Dus Padangse Gaby gaat zich verbinden met
Molukse pursur van de KLM. Trek nu zelf
uw conclusie maar Tong-Tongers:
De KLM legt altijd de juiste verbindingen en
werkt mee aan de symbolische uitleg van de
DjojobojoMIES ROELOFSMA
Laatst stond ik in een volle groentewinkel op
mijn beurt te wachten en omdat het nogal lang
duurde dwaalden mijn ogen langs de rekken
met blikjes, zonder ze bewust te zien. Onder
wijl stond ik te denken wat ik eigenlijk voor
die dag klaar zou maken, wat we niet kort
geleden al gegeten hadden. En ineens zag ik
bewust „Het blikje", n.l. een blikje met inge
maakte djagoengkorrels. En ik proefde ineens
weer de sajoer bajem die we als kind kregen
als we ziek waren en die ik toen eerlijk gezegd
verafschuwde, waarschijnlijk omdat het „ge
zond" voor ons was en „gezonde" dingen
wilde je in principe niet eten als kind; dit
was tenminste bij ons zo. Terwijl ik hier zo
over nadacht, was het of ik weer die sajoer
proefde en ik kon voor mijn gevoel precies
vertellen wat er in moestén ik bedacht dat
ik het nu wel best eens lekker zou kunnen
vinden. Dus maken en proeven.
De prijs van het blikje viel niet mee, maar nu
ik eenmaal die sajoer bijna geproefd had,
moest het dan maar eens. We hebben er
allemaal van gesmuld, misschien wel omdat
we het in jaren niet hadden gegeten. Hier
volgt het recept.
SAJOER BAJEM
Ongeveer 2 a 3 ons spinazie
enige schijfjes temoe koentji
2 fijngesneden uitjes
2 pitjes knoflook, ook fijngesneden
zout naar smaak
twee kopjes santen
4 of 5 kemiri's
lombok, fijngesneden
En dan het blikje djagoeng. In augustus kan
men hier in Den Haag ook wel verse djagoeng
krijgen en die is natuurlijk ook erg lekker er in.
De kruiden fijnstampen of oeleken. De bajem
en de djagoeng met veel water koken, hierbij
de fijngestampte kruiden doen, daarna de
santen dan maar gaar laten worden.
Laatst hoorde ik terloops iemand zeggen:
„Weet je dat je voor blimbings ook kruis
bessen kunt gebruiken? Ssssp!" Nu we in de
bessentijd zijn geef ik U hier het recept van
sambel blimbing of liever
KRUISBESSEN SAMBEL
Kruisbessen
zout
3 lepels fijngesneden sjalotten
4 pitjes knoflook
sereh
I lombok
laos ongeveer vijf schijfjes
3 kemiri's
wat trassie
een kopje santen entjer (dun) en
een kopje santen kent el (dik)
De kruisbessen worden met zout ingewreven.
De boemboes samen fijnstampen en in boter
of olie opbraden. Daarna de kruisbessen en de
santen entjer erbij doen. Is dit ingekookt dan
de santen kentel erbijvoegen en laten doorko
ken (adoek-adoek of wel roeren).
Dit recept haalde ik voor U uit het Oost-
Indisch Kookboek van mevr. Catenius-v. d.
Meijden. Nog geen gelegenheid gehad het te
proberen, want ik heb nog geen kruisbessen
gezien.
Nu we het toch over bessen hebben, wist U
dat aalbessen ook heerlijk zijn met een roed-
jak sausje? Ook zure appelen, niet van die
melige, maar die groene die zo lekker kresek
kresek doen, ofwel knapperig zijn. Uit het
zelfde boek haal ik voor U het recept van:
ROEDJAK MANIS
10 lomboks
een stuk goela djawa of een eetlepel
gewone suiker)
asemwater
1 theelepel trassie ik doe het zonder
want ik hou er niet van
1 theelepel zout
water of ketjap
Alle kruiden worden fijngestampt en met
asemwater, water of ketjap, aangelengd. Hierin
wrijft men de goela djawa fijn.
Wij houden van dikke saus, dus gebruik ik zo
min mogelijk vocht. Deze saus kunt U dus
naar eigen smaak dik of dun maken.
Tot slot heb ik nog een leuk puzzeltje, d.w.z.
het is iets wat ons laatst gepresenteerd werd
bij een borrel en wat eigenlijk verfrissend
aandeed na alle chips en zoutjes die nu in de
mode zijn.
Op mijn vraag aan de gastvrouw hoe ze deze
heerlijkheid klaarmaakte kwam het steriotiepe
antwoord: „Nou, gewóón".
Na veel gevraag en getrek en goed proeven
kon ik wel achter de ingrediënten komen, maar
niet de hoeveelheden. Aan U om eens een
avontuur te beleven met de soetil en zelf de
hoeveelheden te bepalen en als U een engeltje
van goud bent stuurt U ons het goede recept!
EIGEN GEMAAKTE KROEPOEK
De boemboes waren voor zover ik kon nagaan:
kentjoor, knoflook, fijngehakte selderij, zout.
Pas op met de kentjoor, als je hiervan teveel
gebruikt proef je het een hele avond en dat is
niet de bedoeling.
Van meel, een ei en santen of melk wordt
pannekoek beslag gemaakt waarin de kruiden
worden gedaan.
Men bakt hiervan dunne pannekoekjes, snijdt
die aan brede repen en deze repen worden in
de zomer buiten (als 't een keer niet regent),
In de winter bij de kachel gedroogd. Uw kroe
poek is klaar en als de vrienden komen even
bakken in niet te hete olie.
IKS
Slamet
Dateng
Koningstr. 16, Den Haag, tel. 60 41 42
HET ADRES waar U lekker en goed
koop INDISCH kunt eten. ELKE DAG
VERS. Ook kant en klaar mee te nemen.
Geopend dagelijks van 10-10 uur.
Zondags van 2-10 uur.
