VOOR ONZE BIBIT Tante Mieke Lachhoekje Iets over Javaanse rijmpjes Inleiding tot boekbespreking Lieve vakantievierende Bibits, En bevalt jullie dat wel, dat heerlijke niets doen? Ja, als deze brief van tante Mieke geplaatst wordt, is jullie pret al weer bijna opMaar dan gaan we toch zeker met frisse moed en een heleboel goede voornemens het nieuwe schooljaar beginnen, niet, jongens en meisjes? Zeg, ik weet niet of het jullie is opgevallen, maar we zijn van plan onze Bibit- bladzij in Tong-Tong zo aardig mogelijk te maken, zo nu en dan een versje er in, soms voor de groten, soms voor de kleinen, af en toe wat raadsels er in (helaas was er de vorige keer geen plaats genoeg over voor de verbor gen bloemennamen, die ik jullie beloofd had). Soms zetten we er een paar grapjes in, of een beschrijving van een leuk werkje, en dan wil den we in de toekomst ook zo ver komen, dat er een eigenwerkhoekje in kan worden ge plaatst met jullie eigen verhaatjes of versjes of tekeningen. Wie zal het eerst iets in sturen? En wat zal het zijn? Kijk, als je een tekening wilt maken moet het wel goed duidelijk zijn en wel met oost-indische inkt. Wie voelt er voor om mee te werken om ónze bladzij zo gezellig mogelijk te maken? Vooruit, laat eens zien wat er uit jullie pen kan komen, hetzij in woord hetzij in beeld. Dan wilde ik Carla Bagmeyer hartelijk danken, dat zij in haar vakantie-oord in Bakkum nog aan tante Mieke gedacht heeft en haar zo'n mooie kaart gestuurd heeft van de jeugdher berg, waar zij logeerde. Gunst, Carla, wat zul je genoten hebben. Het ziet er daar maar wat knus uit. Waren jullie met veel jongens en Jongens en meisjes, jullie lezen, geloof ik, allemaal wel graag? En wat voor boeken lees je al zo? Van Carla Bagmeyer weet ik bijv. dat ze met de vorige Sint Nicolaas haar eerste Karl May boek kreeg, en dat ze zowat een half jaar later al ruim zestien van de 25 uit deze serie in haar bezit had. (Weet je dat er een film komt \an „De schat in het Zilver- meer", Carla?) Hoe Carla er zo'n vaart achter kon zetten, vertelde ze me niet. Maar ik denk dat ze een heleboel ooms en tantes heeft, die haar wel eens verwennen, en misschien be steed ze er ook wel al haar zakgeld aan. Er zijn tegenwoordig zo oneindig veel kinder boeken, dat jullie werkelijk een zeer ruime keuze hebt, wanneer je een boek mag uitzoe ken. Maar natuurlijk kan niet iedereen 16 boeken in een half jaar aanschaffen! Dat zijn nu eenmaal de uitzonderingen. Maar wel kun je misschien lid worden van een leesbiblio theek, of van de Boeken-Bus of van de school bibliotheek, en dan kun je voor zeg maar een stuiver of een dubbeltje per boek je hart er aan ophalen. Je kunt er meestal een catalogus, dat is een lijst met de boektitels die ze hebben, bij krijgen, die je op je gemak kunt doorkijken. Weet je nóg niet, welk boek je precies moet uitkiezen? Ja, pas als je een boek gelezen hebt weet je ook of het leuk was of niet zo bi. Maar hoe kun je dat nu van te voren raden? Wel, er zijn een paar hulpmiddelen om het te leren schatten. Ten eerste kijk je naar de leeftijd die er gewoonlijk bij aangegeven staat. En dan maak je er een gewoonte van om de namen van de schrijvers of schrijfsters te ont houden, waarvan je de boeken gezellig en prachtig gevonden hebt. Als je dan later een nieuwe titel ziet onder dezelfde naam, dan kun je je haast niet vergissen, en weet je van te voren: ..dit zal een boeiend boek zijn, want meisjes? Natuurlijk onnoemelijk veel plezier gehad, hè? En ook corvé-beurten gehad? Wat moest jij doen? Bed opmaken natuurlijk, en zeker aardappels schillen? Vertel je er nog wat meer over? Martin van Olden, ook jou wil ik hier hartelijk danken, want jij was deze keer de enige, die een hele brief schreefBravoIk ben wel een beetje geschrokken van je verhalen! Je begint je brief nota bene met het nieuws, dat je al met één voet in de vijver gezakt was, en later heb je nóg zo'n eng verhaal: dat je warempel op het dak bent geklommenKerel, waarvóór Alléén om water omlaag te gooien? Nou, zeg. Wist je heus niets beters te doen? Ik kan me echt wel een beetje indenken, dat je daarna een draai om je oren moest ontvangen. Die had je ook wel grif verdiend zou ik zo zeggen. Jongen, Martin, een ongeluk is zo gauw ge beurd, daar hoef je heus niet op die manier naar te zoeken. Je hebt maar één nek, jó, en daar moet je je leven lang mee doen. Hoe is het met Clara? Is ze al weer beter? Het is naar dat ze wel eens als een muisje moet piepen. Ik weet precies wat je bedoelt, we hebben er hier thuis ook zo eentje, die gauw bronchitis heeft. Zijn jullie met drie zusjes en twee broertjes thuis? Wat een leuk groot gezin lijkt me dat. Maar ik kan me best voorstellen, hoe mammie het druk heeft met haar vijfspan. Wij hebben er eentje minder, en dat is al dik wijls erg lawaaierig. Of zijn jullie erg zoete en heel rustige kinderen Lieve jongens en meisjes, tot de volgende keer. Liefs en groet van TANTE MIEKE die of die heeft dit geschreven". Nu was het mijn bedoeling om zo nu en dan een leuk boek voor jullie te bespreken. Wie weet heb je daar enige richtlijnen aan, die je helpen bij het uitzoeken van je eigen lectuur. Dan wil ik hier vandaag eindigen met het noemen van enkele goede auteurs en autrices, waarvan je er op aan kunt, dat ze je iets fijns te bieden hebben: Jaap ter Haar (behalve de boekjes voor de kleintjes, Saskia en Jeroen, Ernst Jan en Snabbeltje, Tuffie, heeft bij ook jongensboeken geschreven voor de leeftijd van 8-12, de Heintje-boeken). Voor de meisjes van deze leeftijd schreef Freddy Hagers dolgezel lige boeken over Marjoleintje en Kwikje en nog zo'n paar hoofdfiguren waar de hele ge schiedenis om draait. Ook wel voor oudere meisjes. C. Butner schreef spannende verhalen voor jongens vanaf 11 jaar, die zich afspelen in Suriname en die streken. Cok Grashoff houdt de jeugd tot 9 jaar gezellig bezig met haar verhalen over Hazehartje en Josientje en Elma, en nog zo'n stel gewone echt levende kinders. Leonard Roggeveen's boeken voor jongens en meisjes vanaf 10 jaar zijn altijd vol spanning. Volgende keer verder. Jan: Pappa, weet U waar de knapste mensen wonen Vader: Nee, Jan. Jan: In Utrecht natuurlijk, want daar is toch maar één Dom? Jan: Pap, hoe noem je twee vechtende duizend poten met één woord? Vader: Dat weet ik niet. Jan: Een ritsluiting! Ik woonde als kleine jongen te Malang, ver achter de Cultuurschool in de dessa Bebekan. Aangezien wij daar als enige Europese familie zaten, waren wij kinderen wat onze speelkame raden betreft, veelal aangewezen op de dessa- jeugd, kinderen van onze kokki, kebon of petinggi. Van hen heb ik veel geleerd, goed en kwaad; zo dateren ook deze Javaanse rijmpjes uit die tijd. Pitik wal ik, Djamboel njiplis, Nga ngadang, jó wis, Anggar bodjo né manis. De letterlijke vertaling is: O kip met gekrulde veren Parmantige kuif op je kop Wat kan bet schelen, dat er geen rijst wordt gestoomd Als je maar een mooi, aardig vrouwtje hebt. Doch daadwerkelijk moet dit rijmpje als volgt worden begrepen: O, jij nietsnut! Don Juan! met je verdraaide denkbeelden, Met je kokette kuif en gepomadeerde lokken. Jij denkt; Ach wat deert het, ook al wordt schraalhans keukenmeester Als mijn vrouwtje maar mooi en lief voor mij is. Het volgende rijmpje zong je als je een kindjeng (glazenmaker) trachtte te verschalken, je ver kreeg op dat moment dan soms een magische kracht om de kindjeng op zijn plaats te laten blijven zitten, (zoiets als biologeren) je hand ging langzaam naar voren in de richting van je prooi, terwijl je zachtjes het rijmpje zong om dan bij het laatste woord je duim en wijsvinger om de staart van de glazenmaker dicht te knij pen. Poeng- poeng- poeng-tjapoeng Trik- trik- trik koetrik Djeng- djeng- djeng- kindjeng Lang- lang- walang ngêrik Anak-é pitik di pangan oeloeng Kon-bakalé walang-kadoeng. Hetgeen vertaald als volgt zou luiden: O,(grote rode of gele) glazenmaker O,(kleine groengestreepte) glazenmaker, O, waterjuffer (libel) O, sjirpende sprinkhaan Kuikens worden opgegeten door de roofvogel Maar jullie worden de prooi van de bidsprink haan. KLEINE TOK. Misschien zijn deze rijmpjes wel wat moeilijk voor jullie, maar het is eigenlijk de bedoeling dat je je ouders eens vraagt of zij ook leuke versjes weten. Laat ze maar eens goed naar de voorplaat van dit blad kijken. Als ze die drie meisjes zien waar ze in hun jeugd misschien mee gespeeld hebben herinneren ze zich vast wel iets. IKS VERBORGEN BLOEMENNAMEN 1. Vader vroeg: „Wie haalt even mijn jas, mijn das en mijn hoed van de kapstok?" 2. Sven, Ole, Anders en Helge zijn Deense jongensnamen. 3. Wat kon die Jan toch snoepen, zakken zuurtjes, drop en caramel at ie achter elkaar op. 4. Miesje heeft een hele lieve vriendin, bij wie ze in de vakantie mag logeren. 5. Aan je rijwiel mankeert ook wel het één en ander, zeg! RAADSEL Er bestaat een „lekker" woord van dertien letters. Ik heb eens met die letters gespeeld en ze flink door elkaar gehutseld. Kunnen jullie nu de juiste volgorde van de letters vinden? Dit kreeg ik er uit, toen ik ze zo maar bij elkaar veegde: decorechoepla. Zoek maar uit. Antwoorden: pag. 19. 15

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1963 | | pagina 15