JE LAH JE KRIPOET!"
DE TUGER
ÏN HET
VOLKSGELOOF
OPROEP-
„BAPAK"
Wilt U wel geloven dat na zoveel maanden
„Je lah je rot" nog steeds mijn ideale bed-
lectuur is? Na een dag vol zorgen en moeilijk
heden, waarvan ik doorgaans niet slapen kon,
kan ik me nu behaaglijk in bed uitstrekken,
m'n „Indische Humor" pakken en na een paar
minuten lig ik al te gojang-gojang van het
lachen. Om moppen die mij althans nooit
vervelen. Omdat de variatie, de stijl, het type
zo enorm rijk vertegenwoordigd is.
Oer-Mokums naast smeuïg Betawies, heel aloes
naast „bijna maar miring" ...en aan je ver
beelding trekt die formidabele karavaan voor
bij van De Burgers van Jan Oost, die mij zo
dierbaar is, van de hoogste kandjeng besar
met goud op de kraag tot Parto de Uilenspie-
gel-kebon, van het gedistingeerde dametje aan
het Koningsplein tot Stien van Kemajoran
met een soepjurk en mata djengkol. Onverge
telijk... en onsterfelijk!
En toch zullen zowel U als ik nog heel wat
moppen en anecdoten missen in deze eerste
bundel. Nu hebben we weliswaar nog een
beetje liggen voor de volgende bundel, maar
ook daar mis ik menige ,,Hoe-was-ie-ook-
weer?"-mop, en nu zou ik U willen vragen:
stuurt U hem op!
Deze merkwaardige Tong-Tong is door U en
ons gemaakt. En ,,Je lah je rot is door U
en ons gevuld. Dan zal de volgende bundel
óók door U en ons gevuld moeten worden.
En wel zo, dat je later werkelijk niet meer
weet welke van de twee bundels je het eerst
uit de kast moet halen, zó goed zijn ze allebei.
Deze tweede bundel gaan we ,,]e lah je kri
poef' noemen. Kripoet betekent gerimpeld,
zoals U weet. En U kent die wonderlijke Chi
nese, Japanse en ook Indonesische maskers
wel: een lachende kop met duizend rimpeltjes,
zó leuk, zó menselijk en ook zó branie! Wel,
zo'n bundel willen we nu maken. Want al
hebben we in ons leven nog zoveel meege
maakt, nóg zoveel verloren, wij Indischgasten
kunnen het Leed der Wereld met een lach aan,
en deze lach gaan we nu dubbel vereeuwigen.
„Je lah je kripoet" is eigenlijk lang niet zo'n
vaak gehoorde uitdrukking als „Je lah je rot",
maar hij is prachtig karakteristiek, zelfs daar
waar de rimpels weg blijven. Nooit vergeet ik
de droogkomiek Si Boy-tje (2 meter lang!),
die de wildste humor kon vertellen met een
„deadpan face" en besloot met „Je lah je
kripoet", terwijl er geen spier op z'n gelaat
vertrok, maar onze gezichten zaten inderdaad
een half uur vol lachrimpels
En weet U dat de moppen die U instuurde
jaren lang een fantastische opbeuring waren
in tijden van nood en dat U er wérkelijk Tong-
Tong mee op gang hebt gehouden? Er waren
heel vaak van die dagen dat alles mis ging:
het weer beroerd, bedankjes binnen omdat
Tjalie weer stom was geweest, dompèt kedje-
piet, enz. enz. en dan kwam er heel argeloos
met een brief een „haweldihe" mop binnen,
die als een lopend vuurtje van redactie naar
administratie naar expeditie ging... en kijk, de
onsterfelijke Indische zon lachte weer op ons
kantoor. En vol goede moed poekoelden we
weer teroes.
C.M.S.-ers van de jaren 1937-1942.
Op zaterdagmiddag 2 november a.s. houden wij
een reünie in Amsterdam.
Willen degenen die deze reünie wensen bij te
wonen en zich nog niet opgegeven hebben
vóór 1 oktober naam en adres opgeven aan:
NEL SANDERSE-COUVRET,
SANATORIUMLAAN 42, ZEIST.
Zij ontvangen dan nadere inlichtingen, o.a. de
namen van deelnemers.
Tot ziens in Amsterdam.
Doe dat nóg eensOok al kunt U geen mop
pen vertellen, geef ons in elk geval de inhoud
en wij slijpen 'm wel bij. Vertel van woord
spelingen die U gehoord hebt, van Indische
mensen in Indië en hier en elders in het bui
tenland. Allemaal zijn we nu en dan onverbe
terlijke Petroeks en Garengs. Schrijf dat voor
één keer eens op en dan naar Prins Mauritslaan
36. Uw naam mag erbij (en dat zullen veel
verre sobats met groot extra-plezier lezen) of
niet, en dat zullen wij respecteren.
Maar sla deze kans niet over om met een
„kripoet-mop" Indische gezichten te laten
rimpelen van Stockholm tot Kaapstad, van Sao
Paolo tot Hongkong en van Hawaii tot Dja
karta tot Auckland. Want de mooiste rimpels
in een gezicht zijn lachrimpels, dat weet U.
)o ajo jo! We gaan er een paar bij maken!
T, R.
De Indonesische benaming „Bapak" of „Pak"
is gelijkelijk gereserveerd voor topfiguren als
ministers, als voor b.v. eenvoudige oudere
mensen in de desa, waar met respect tegen
opgezien wordt. Zij betekent ook: „Vader" en
voor de ernstige denker is dit inderdaad een
mooiere titel dan Hoogheid, Excellentie of
Mijnheer. Het vaderschap immers veronder
stelt verbondenheid, menselijke verantwoorde
lijkheid en liefde zonder onderscheid (tussen
knappe en domme, rijke cn arme kinderen).
Het includeert verder traditie en legt kinderen
de plicht op te trachten te treden in de voet
stappen hunner vader, en eerbied voor de door
de vader gestelde wetten. Het erkennen van
het vaderschap legt kinderen de verplichting
op van gehoorzaamheid en van de vader
dat hij die gehoorzaamheid waardig is.
Bapaks worden niet verkozen of benoemd. Zij
worden erkend. Ik ben vaak door jonge Indo
nesiërs Pak Tjalie genoemd, wat mij (dwaas
en foutenmaker) altijd verwarde en verraste
maar ik begreep, en poogde de achting waardig
te zijn. Het wonderlijke is immers dat veel
mensen die Pak genoemd worden, door hun
daden die eer eigenlijk niet waardig zijn. Dan
wordt zo'n betiteling een rechtstreekse „aan
val" op het geweten. En blijft karaktervol en
eervol, want is het niet de plicht van elke
goede zoon of dochter om de vader te eren
ondanks zijn gebreken? Ministers zet men af,
maar een Vader blijft een Vader.
Daarom was de oude Indische maatschappij
mij zo dierbaar, omdat ook in Europese krin
gen de Paatje's en Maatje's bestonden. Deze
betiteling ontstond altijd spontaan en bleek
altijd gereserveerd te zijn voor mensen met
grote gaven van hoofd én hart. Vele Totoks
ook zijn op deze wijze Paatje en Maatje ge
weest voor duizenden Indo's. Vaak waren hun
daden minder bekend dan die van formeel
hoog aangeschreven regeerders en ethici, maar
zij zijn bouwers geweest aan een geest van
verbondenheid over ras en stand heen, sterker
en vérstrekkender dan alle vertogen in schrift
en woord van alle schoonpraters over „huma
niteit".
Ook noemen vele jonge Indonesiërs (en Indo's)
mij Oom Tjalie (en dat is met vele lezers van
Tong-Tong ook het geval). Met deze benaming
wordt een heel ander terrein van genegenheid
en respect bestreken, maar een even mooie
wereld van relatie en traditie, van plicht en
van „clan-trouw".
Ik weet dat er veel mee gespot wordt (mis
schien ook al om deze regels), maar zijn het
niet altijd juist de mooiste dingen in het leven
waarmee het meest gespot wordt? Met al zijn
formele gemeneer en gemevrouw in deze res
pectvolle tijd, hoe missen wij vaak in onze
naaste de mens, de broeder en de vader....
T. R.
TOT 15 SEPTEMBER KUNT U DIT
BOEK:
J C.HA7-EWINKEL j
f'-.$rv<
BESTELLEN TEGEN DE SPECIALE
VOORINTEKENPRIJS VAN 3-50.
Daarna kost deze eerste LUXE pocket
in onze reeks 4.25, de normale prijs
voor een boekje in deze uitvoering.
Het bevat meer dan 250 pagina's en
vele illustraties (tekeningen en foto's)
gedrukt op speciaal illustratiepapier.
Altijd heeft het grimmig gestreepte
masker van de tijger, de Oude, een
zeer grote invloed gehad op het leven
en denken der bevolking van Indonesië.
In oude tijden werden in zijn naam
hele dorpen vervloekt, omdat zij de
adat hadden geschonden. En als resul
taat moesten alle bewoners onbewust
de tijgervorm aannemen gedurende de
nacht en als tijgers handelen. Door het
citeren van bepaalde toverformules of
rapals konden bepaalde mensen zich
bewust in tijgers veranderen. Over
onbewuste en bewuste lycanthropie
geeft de schrijver in het eerste deel van
het boek een uiteenzetting, verder leest
U over metempsychose (na de dood
transmigratie der ziel in een verwant
dier), het door il'moe macht verkrijgen
over tijgers, over volgtijgers: nagualis-
me en nog veel meer.
Het tweede deel van het boek bevat een
drietal ervaringen van de auteur: „ont
moetingen met „de Kreupele", „de
Slachter" en „de man-eaters van Goe-
noeng Meraksa". Spannend en echt ge
beurd! De Tijger in het Volksgeloof is
in vele opzichten een bijzonder boek,
dat we U met trots aanbieden. Bestel
nu en maak een succes van onze eerste
LUXE POCKETU1TGAVE
BESTELBON
Noteer mijn bestelling voor jullie eerste
luxe-pocket, die wil ik niet missen.
Stuur mij, zodra het van de pers komt
ex. van de Tijger in het Volks
geloof tegen de speciale voorinteken
prijs van 3-30.
Het geld zal per giro/postwissel worden
overgemaakt.
Naam:
Adres:
Woonplaats:
Handtekening:
