AMERIKA EN WIJ EN DE WERELD VAN MORGEN
Geachte redactie,
Ik zou mijn ideeën willen uiten over wat
Tjalie in van Hier en Gunder van 15 februari
schreef over Amerika, dat, zonder de zegenin
gen van het Amerikanisme uit het oog te ver
liezen, Tjalie de Amerikanen waarschijnlijk
teveel van uit de Hollandse hoek bekijkt, wan
neer hij anderen veroordeelt die bevooroordeeld
tegenover de Amerikanen staan.
Ik heb 7 jaar Zuid-Amerikaanse praktijk en
trek partij voor hen die het Amerikaans
barbarisme" veroordelen en wel op grond van:
als Eisenhower in 1958 smalend de Zweden
een volk van zelfmoordenaars en alcoholisten
noemt (vergetend dat de U.S.A. land no. 1 is
op het gebied van zelfmoorden)alleen omdat
Zweden een bloeiende socialistische staat is en
elk soort bloeiend socialisme voor de Ameri
kanen een doorn in het oog is omdat ze nou
eenmaal in het kapitalisme geloven, temeer
nog daar in Zweden geen Amerikaanse dollars
in spel zijn, zoals elders.
Als men dan nog de Zuid-Amerikaanse staten
kent en hun (toentertijdse) dictatoren, welke
wereldwijds bekende moordenaars en bandieten
zijn (waren) en die te allen tijde door de
Amerikanen gefêteerd werden en zelfs gehono
reerd met de Medal of Merit and Honor",
uit het pure belang dat de Amerikaanse dollar
in deze Zuid-Amerikaanse landen veilig ge
steld moet worden, en de Amerikaan zijn Pers
en Radio om deze reden absoluut verbiedt een
negatief woord te uiten over genoemde dicta
toren en dan aan de andere kant zulke hoogge
leerde mannen als Mac Millan, de Gattle,
Mendes France, etc. om elke stap die de
Amerikaan niet ligt, uitfluit en blameert (jour
nalistiek gezien), dan is het „barbarisme"
En als dan Amerikanen aanvoeren dat men de
Zuid-Amerikaanse dictatoren fêteert omdat ze
een politieke stabiliteit wat bloed kost van
onschuldigen) verzekeren in hun land, dan is
dat „barbarisme"Want als Peron in zijn tijd
de Amerikaanse dollar-hulp verachtelijk van
de hand wijst en wel Engelse, Franse en Duitse
aanneemtdan slaken de Amerikanen geen
zucht van verlichting en zeggen eindelijk
iemand, die we niet hoeven te helpen, nee
hoor, dan staan de Amerikaanse kranten vol
van Peron, de bandiet, „gedegenereerde wel
lusteling"Argentinië zou verpauperen zonder
Amerikanen, enz. enz. „barbarisme"
Welk verschil bestond tussen Peron en Perez
feméser of Batista? Waarom was Batista toen
geen bandiet en Peron wel? „Barbarisme"
Tjalie vergelijkt verder de Amerikanen met de
boeng-boeaja die van huis wegloopt, omdat ze
thuis hem niet kunnen lijden en dan terug
komt met zakken vol geld en goud en ontdekt
dat ondanks zijn rijkdom hij thuis nog geen
plaats vindt en dan maar zegt jaloers op mijn
rijkdom". Maar het feit is eerder dat deze
boeng ondanks zijn geld zich niet die finesse
heeft eigen kunnen maken die men thuis heeft
en dus paria blijft. En wat de naaimachine en
elektriciteit aangaat, zonder Europa bestond
het vliegtuig niet, de stoommachine, voorloper
van de benzinemotor niet, de helicopter niet.
enz.
„The most nauseating sound is complaining
that somebody is jealous of your wealth!"
G. Walsari, Campo Limpo, Brasil
We geven abonnee Walsarie graag het volle
pond, omdat we zodoende kennis maken met
de kritische (en vaak vijandelijke) houding
in Latin America (Z. Amerika) tegen de U.S.
Ik heb er door persoonlijke omgang met Zuid-
Amerikanen in Californië inzicht en begrip
(en in veel opzichen ook sympathie) voor
gekregen.
Maar Walsarie mist helaas de point. Angus
Wilson betreurt de eenzijdige kijk op Amerika,
zoals andere landen betreuren de eenzijdige
kijk van Amerika op andere landen, en onder
ling weer van b.v. Nederland op Indonesië
(en omgekeerd), Venezuela op Brazilië en
omgekeerd, enz. enz. enz.
Wat ik in mijn artikel probeerde duidelijk te
maken en wat ik in Tong-Tong al jaren doe
t.a.v. Indonesië) is: laat ons niet uitsluitend
kijken naar de verkeerde eigenschappen van
een volk, maar ook de goede overwegen. En
proberen de verkeerde te begrijpen, want veel
wat verkeerd lijkt, is in het land zelf helemaal
niet verkeerd en zelfs gezonde goede traditie.
Ik praat dus per sé de fouten van de U.S. niet
goed. En onderschrijf daarbij de woorden van
Angus Wilson dat alleen maar gekanker de
„most nausating sound in the world is", en
dat geldt voor elk volk t.a.v. elk ander volk
Ik kan me zo goed de uitval van President
Soekarno van Indonesië indenken, toen kritiek
werd uitgeoefend op het nationalisme in
Indonesië (dat eigenlijk veel „redelijker" hoor
de te zijn)„Wat oordeelt men in Europa
toch over óns nationalisme: heel Europa, de
hele wereld denkt en handelt nationalistisch!"
En daarmee bedoelde hij (en op persoonlijke
reizen en in internationale diplomatieke con
tacten heeft hij heus veel geleerd!) dat elk
nationalisme zijn akelige kanten heeft en dat
men bij zichzelf te rade hoort te gaan voor
men een ander attaqueert. M.a.w.: we denken
wel graag in internationale termen, maar we
handelen nog steeds naar (verouderde) natio
nale begrippen.
Waardoor is de bestaansstrijd van Tong-Tong
zo moeilijk geweest? Omdat de buitenwacht
voortdurend op de Indischgasten en hun ver
leden en Indonesië hakte, vaak met een triom
fantelijk vermaak met handig uitgezochte
„bewijzen" zwaaiend. Daarnaast halsstarrig
blind wilde blijven voor al het goede dat
Indië en Indonesië hadden en hebben, en last
but not least, alle kritiek op eigen fouten (de
splinter en de balk) signaleerden als „verraad",
afscheiding, onvaderlandsliefde, enz. enz. Wat
een hatelijke vernederende bejegening heeft de
Indo in eeuwen moeten ondergaan en welke
verachting heeft ook de goede Totok moeten
slikken in confrontaties tussen Blank en Bruin!
Mijn hele leven is ervan doortrokken en is er
vaak door bedorven geweest en daarom
kan ik zo goed begrijpen wat er in interna
tionale betrekkingen omgaat tussen volken met
zelfingenomen vaderlandsliefde. En zie ik dit
als storend voor de internationale vrede en voor
de vooruitgang van een werkelijk gezonde
toekomst tussen mensen van alle rassen.
Wat naties net zo goed nodig hebben als indi-
viduën in privé omgang is: begrip voor een
ander (dus kennis van hem) en inzicht in
eigen fouten en gebreken. Dit laatste is erg
moeilijk en vooral volken dulden geen kritiek
op zichzelf, zelfs van het eigen volk niet.
Zo'n boek als „The Ugly American" van
Eugene Burdick (die ik persoonlijk ken) vind
ik werkelijk een opvallende moedige daad;
ook van Amerika om het boek niet te ver
bieden. Want Amerika wordt er lelijk in z'n
hemd gezet met helaas als enig inter
nationaal gevolg dat alle volken smadelijk
lachen: „Zie je wel! Aap-nja hij kom d'r uit!"
Maar welke Nederlander durft te schrijven:
„The Ugly Dutchman" en welke Braziliaan
„The Ugly Brasilian?" En zouden deze twee
landen het verschijnen van zo'n boek toelaten?
Let op: ik acht het twijfelachtig om deze reden
of Eugene Burdick met zijn boek de interna
tionale betrekkingen geholpen heeft. Ik sprak
een Amerikaan, die vloekte: „G...! overal in
het buitenland smijten ze me honend dit boek
voor de voeten!" Ik heb zelf gemerkt bij
Tong-Tong dat het rustig vaststellen van
tekortkomingen bij onze groep door massa's
outsiders met een triomfanteijk hoongelach
werd geapprecieerd.
Alle constatering van fouten blijft fout. Alle
constatering van goede eigenschappen door
zichzelf (eigen roem stinkt) is fout, maar er
blijft dus over een groot tekort aan begrip
voor goede eigenschappen van DE ANDER. En
waarom werken we daar niet harder aan?
Ik beken weer eerlijk, dat ik naar Amerika
ging met tegenzin, met vooroordeel en met de
verwachting dat ik daar een keihard, egoistisch,
gemakzuchtig volk zou vinden. Het bleek
NIET waar te zijn. Als ik nu zou luisteren
naar de beelden die in Europa en de V.S.
worden opgehangen over Zuid-Amerika, zou
ik daar ook niet heen willen gaan. Maar ik
weet nu beter. Ik zou graag een lange tijd on
der deze volken van Een Nieuwe Mestizo
Cultuur willen leven om ze beter te leren
kennen. Want ik heb helaas ook geleerd dat
de kennis van andere volken bij de blanke
rassen erbarmelijk slecht is en dat daardoor
altijd misverstanden zullen blijven bestaan,
ook bij de goeden.
Ik voorzie ook dat de toekomst van de nieuwe
wereld aan de Aziatische volken MOET zijn,
omdat zij doodeenvoudig meer kennen dan
wij. Jaarlijks studeren tienduizenden en tien
duizenden begaafde Aziatische studenten aan
blanke universiteiten, leren westerse talen en
zeden en gebruiken en cultuur en techniek
kennen, PLUS hun eigen. Het aantal in Azië
studerende en levende Europeanen (en Ame
rikanen) is bedroevend klein. Wij weten
NIETS af van de Aziatische literatuur, psy
chologie, adat, historie, enz. enz. En de enke
ling die het wel leert en naar Europa (Ame
rika) terugkeert, is een vervelende vent die als
minoriteit tóch wordt uitgeschakeld. Men wan
delt immers niet ongestraft onder de palmen?
In Azië groeit op een nieuwe generatie met
dubbele kennis. Denk aan Japan dat het eerst
wakker werd.
Ik geloof verder onvoorwaardelijk aan een ge
weldige toekomst van Zuid-Amerika (als de
eerste kinderziekten revoluties zijn over
wonnen. We hoeven maar te denken aan zulke
architecten als Luca en Niemeyer, aan compo
nisten als Lobos, aan schilders als Siqueiros,
aan schrijvers als Gilberto Freire... Zuid-
Amerika is nog jong: vier-en-een-halve eeuw
maar! Waar stond Europa in het jaar 450? En
had het toen ook niet alles wat het aan bescha
ving had te danken aan de Romeins-Helleense
cultuur? U denkt: we hebben de tijd nog....
maar zij die geloven, haasten niet, en tradities
leven tot voorbij vele mensenlevens. Het is
slechts aan weinigen gegund om te zien tot
voorbij hun dood. En zij maken de wereld van
morgen.
Dat zal een wereld zijn waarin de naties en
nationalismen van vandaag niet meer bestaan,
net zo min als in- Europa nog de „naties"
bestaan van 450 A.D.: Bourgondië, Lombar-
dije, Savoye, en Katzenellenbogen, die elkaar
toen beoorloogden dat de stukken eraf vlogen.
Alleen enkelingen zoals een Grotius, een
Althusius, konden toen eeuwen vooruit zien.
Wat wij in deze tijd zoeken zijn mensen, die
niet voortdurend elkander in de haren zitten,
maar over de twisten heen kijken naar nieuwe
stromingen van menselijke toenadering.
Voor hen heeft Tong-Tong altijd spreekruimte.
Wij zullen elkander in dit blad zeker vinden.
T. R.
11
