TONG TONG BOEKENCLUB
Indische mensen in Holland
V.
door P. A. Daum
NIEUWE STIJL
HUMOR VAN MIEL
JE-LaH-JE-ROT
UITVERKOCHT
„Indische mensen in Holland" is, uit het
tiental Indische romans, die P. A, Daum
schreef, de derde die nu in een nieuwe
uitgave is verschenen (bij Em. Querido's
Uitgeverij N.V., en wel in de Salamander
serie). „Goena-goena" en „Uit de suiker in
de tabak" gingen vooraf aan deze uitgave.
Het thans verschenen deeltje is een onder
deel van een groter werk: „In en uit 's lands
dienst", maar de vier delen, waaruit deze
tetralogie bestaat, zijn zelfstandige gehelen.
Zij zijn alleen verbonden door het optreden
van bepaalde van Daum's figuren in meer
dan één deel.
Daum's arbeidsmethode is bij de meeste
onzer welbekend. Hij schreef zijn boeken
aanvankelijk als feuilletons voor het Bata-
viaasch Nieuwsblad, waarvan hij de eerste
hoofdredacteur was, na vele omzwervingen
en avonturen (lang niet alle van aangename
aard) door de Indische journalistiek in de
tweede helft van de vorige eeuw. In 1885
verscheen het Nieuwsblad voor het eerst.
Daum is tot zijn dood in 1898 de leider ge
weest van de krant, die later onder hoofd
redactie van Zaalberg een steunpilaar van
de „Indische mensen" in het algemeen zou
worden en van de Indo in het bijzonder.
Daum's faam intussen berustte op andere
basis: hij leeft voort als de grote feuilleton
ist van zijn dagen. Zijn boeken zijn soms
wat rommelig, als gevolg van de omstandig
heid, dat hij zijn feuilletons inderdaad van
dag tot dag schreef. Bekend is de anek
dote, dat soms de zetterij liet vragen, waar
het feuilleton bleef... en dan bleek, dat
Daum er nog geen tijd voor had gehad. Hij
zette zich dan aan de schrijftafel en in een
minimum van tijd was de zetterij getroost...
(Vervolg van pag. 7)
boekje worden ook de Nederlanders ge
noemd! De Engelse minister Maudling, die
het voorwoord voor die publikatie schreef,
zegt daarin, dat nieuw-onafhankelijke landen
er soms de voorkeur aan geven heel
begrijpelijk! meer naar de opwindende
toekomst te zien en een sluier te leggen
over de periode van hun onafhankelijkheid
„Wij zouden", zo schrijft Maudling, „dwaas
zijn als we die houding veroordeelden, maar
daarom behoeven wij er nog niet mee in te
stemmen".
Dat woord geldt ook voor Nederland. Wij
behoeven geen sluier te leggen over het
verleden! Zeker niet als een prins der
Nederlanden beschermheer wordt van een
belangrijke landbouwschool, die stevig ge
worteld saat in het koloniaal verledenl
Het merkwaardige feit doet zich voor, dat
deze schrijverij l'improviste wonderwel
past in de structuur van Daum's boeken.
Het „losse handje", waarmee hij produ
ceerde heeft zijn werk niet geschaad. Het
is niet diepzinnig, het toont geen neiging
tot verregaande analyse van zijn figuren,
maar oh... wat is het levendig, zwierig en
welk een enorm verhaal-talent ligt er aan
ten grondslag!
Daum, dood, begraven en vergeten is de
laatste jaren herontdekt. Het was de moeite
waard. Want ook nu nog laat zich dit werk
lezen alsof het gisteren naar de zetterij
ging! Het spreekt vanzelf dat achtergronden
en atmosfeer niet meer zijn die van drie
kwart eeuw geleden. Vooral de ouderen
onder ons zal dat niet deren. Maar ook de
jongeren zullen getroffen zijn door een
blijkbaar niet verwelkende frisheid, die bijna
alle schrifturen van „Maurits" Daum's
pseudoniem kenmerkt.
„Indische mensen in Holland" is geen in
Indië spelende roman, zoals de titel al zegt,
maar een verhaal over het leven van Indi
sche mensen genpensioneerden, verlof
gangers in Nederland in de laatste
decennia van de vorige eeuw. Natuurlijk,
men gedroeg zich anders dan in de tijd, dat
de laatste verlofgangers een „koude neus
kwamen halen". Het „Kuituurpatroon" was
grondig veranderd. De gokpartijtjes van
de Indische dames zullen zo'n grote rol niet
meer gespeeld hebben. Maar was er veel
veranderd in „de verlofganger" van, laat
ons zeggen de dertiger jaren en die van
Daum's fantasie? Kapitein Roos, met zijn
klein pensioen, zijn liefde voor een hartige
slok, ondanks zijn „Officierseer" langzaam
afzakkend... ach..., ik heb het gevoel, dat
ik hem nog gekend heb, al was hij al dood
toen ik geboren werd! De verongelijkte
officier Van Schermbeek, die de dienst
uitloopt en vast verwacht in Nederland
gerehabiliteerd te worden, is ook een figuur
die wij allen kennen Louise van Velton,
hoog in de kuif, zo hoog dat zij met Indi
sche mensen niets meer te maken wil heb
ben, als ze het enigszins kan vermijden
hen te ontmoeten: de Veninga's, de advo-
kaat Mourdant... zij leven nog voor ons.
Dit boek is bepaald niet Daum's sterkste,
maar welk een bloedwarm talent als ver
teller spreekt ook weer uit deze herdruk
van een boek. dat bij zijn verschijning als
feuilleton duizenden lezers moet hebben
getrokken. Het is nu, voor een zeer beschei
den prijs, ter beschikking van ieder, voor
wie het oude Indië een dierbare herinnering
is' J. H. R.
Saudara Saudara jang terhormat.
Semogon taoen enam poeloe empat
Berkat selamat dan walafiat
Serta redjeki dan sehat
Hidoep, makmoer dan sjoekoer
Madjallah, „TONG-TONG" mendjadi
soeboer
Djika kami Berdjoang teroes
W. F. SCHARDIJN
Deze wens stond achter op een giro en we
vonden hem zo aardig dat we alle lezers
ervan mee willen laten genieten. RED.
In de dertiger jaren waren er bij de vloot in
Soerabaja twee jagers, die bij elkaar hoor
den, de Witte de With en de Kortenaer. Zij
waren te herkennen aan de letters WW en
KN, die in grote witte letters op de voor
steven geschilderd waren.
Die afkortingen werkten uiteraard zwaar op
de verbeelding van de Indische zee-mili
ciens (kortweg „miel" geheten), die de
jagers herdoopten Wil Wel, Ken Niet!
Ons boekje „Je-lah-je-rot" (een verzameling
van de beste verhalen en moppen uit zes
jaargangen Tong-Tong) is voor de tweede
maal helemaal UITVERKOCHT! Maar, de
derde druk ligt nu alweer op de pers. Even
geduld dus tot ongeveer eind februari/
begin maart, dan kan dit boekje weer gele
verd worden.
Helaas hebben de prijsstijgingen ook op de
drukkerswereld hun invloed: d.w.z. niet
alleen papier is duurder geworden, ook de
lonen voor zetters en drukkers zijn in
januari omhoog gegaan. Allemaal factoren,
die ons genoodzaakt hebben de nieuwe
prijs voor „Je-lah-je-rot" op f 2.90 te stellen.
Voor degenen echter, die reeds bestelden,
maar aan wie we nog niet kunnen leveren
en voor al diegenen, die nog voor 28 fe
bruari a.s. hun bestelling plaatsen, willen wij
nog de oude prijs van f 2.50 laten gelden.
Heeft U dit buitengewoon gezellige boekje
(dat duizenden vóór U reeds kochten!) nog
niet in uw bezit, maak dan nog snel gebruik
van die oude prijs en bestel nog voor het
einde van de volgende maand. (Zie de
bestelbon hieronder).
BESTELBON
BOEKENCLUB TONG-TONG
Stuur mij:
ex. van Indische Mensen in Holland"
door P. A. Daum a f 1.95 per stuk f
(f 1.75 4. f 0.20 portokosten)
Reserveer voor mij:
ex. van „Je-lah-je-rot" tegen
de oude prijs van f 2.50 per stuk f
Totaal f
Het bedrag ad. fzal op jullie giro 6685
worden gestort.
Naam:
Adres:
Woonplaats:
(Handtekening)
8
