VAN HIER EN GUNDER
IN DIT NUMMER:
Speciale bijdragen van: OP PAG.
WILLEM BRANDT
In memoriam Auke Sonnega 5
ROB NIEUWENHUYS
Op zoek naar het land van
herkomst7
Vaste rubrieken
Van hier en gunder 2
ERESALUUT: F. H. K. Zaalberg 4
Daghregister10
Tong-Tong tienerclub 11
MYANA: voor de vrouw 12 en 13
TANTE MIEKE: voor onze bibit 14
Tong-Tong boekenclub 15
I.K.K. Tong-Tong20
Ting-Ting's22
In memoriam
Prof. Esbach5
Redactioneel
Zorgwekkend"3
45 jaar Deventer Landbouw-
corps6
Tropische gebieden
Venezuela (slot)8
Abonnees vertellen
Oorlogskerst in Japan 9
Het laagland regenoerwoud 16
Die Mientje toch17
Ned. elftal Bat. elftal 18
DE LAATSTE KALENDERS 15
8ste JAARGANG No. 16
ONAFHANKELIJK INDISCH TIJDSCHRIFT
PRINS MAURITSLAAN 36 DEN HAAG TELE
FOON 070/542.542 en 55.07.49 GIRO 6685
TELEGRAMADRES: TONGTONG DENHAAG.
Uitgave: PubJ. en Handel Mij. Tong-Tong N.V.
HOOFDREDACTEUR: TJALIE ROBINSON
Directeuren:
Tjalie Robinson
S. L. F. Catalan!
Hulsadres Laan van Meerdervoort 1580
tel.: 070 - 39 63 27
Waarn. Hoofdred. J. C. Hazewlnkel
Verschijnt de 15de en de 30ste van Iedere maand.
Prijs per nummer: f 0.75.
Abonnementsprijzen Nederland: kwartaal f 3.75,
Halfjaar f 7.50, Jaar f 15.
Abonnementen Buitenland (per jaar en per lucht
post): Australië f 48.Nieuw Zeeland. Zuid Afrika.
Brazilië f 38.Canada 32.Suriname. Antillen
f 26.—, West-Europese landen f 20.
Abonnementen Buitenland (per jaar en per zeepost):
voor alle landen f 20.
THE AMERICAN TONG-TONG - Zelfstandige editie
voor de V.S.
P.O. Box 137 Whittier California 90608
U.S.A. - Tel. 699-6837
Month 1.Half Year 5.Year 10.
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARINGEN
IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE INTE
RESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR DE
TROPENGORDEL,
Zeer geachte heer,
Naar aanleiding van uw artikel over Constant
v. d. Wall in het januarinummer ben ik zo vrij
U te berichten, dat ik enige dagen geleden
namens de Kunstkring een bezoek bracht aan
zijn echtgenote, de nu 82-jarige Maria v. d.
Wall-v. Noppen, die ook na het overlijden
van haar echtgenoot trouw lid van onze Kring
bleef. Zij heeft een ernstige operatie onder
gaan en verblijft tot herstel hiervan bï] een
vriendin, mevr. Croin, Wittenburgerweg 168,
Wassenaar. Zij vertelde mij met ontroering
zijdelings van uw artikel in Tong-Tong te
hebben vernomen. Dit blijk van waardering en
de opwekking tot het weer tot leven brengen
van de werken van haar man, die zij in liefde
en verering vaak in haar gesprekken betrekt,
hebben haar uitermate verheugd en goed ge
daan. Zij dankt de voor haar onbekende die dit
artikel schreef.
Ik meende er goed aan te doen U hiervan op
de hoogte te stellen. Het was voor haar, dat ik
het januarinummer heb aangevraagd en hieruit
kon ik opmaken, wie de schrijver onder J.C.H.
was. Het nummer zend ik heden aan haar door.
Gaarne wens ik toe, dat uw artikel het gewen
ste gevolg zal hebben. Ik ben ervan overtuigd,
dat de uitvoering van werken van v. d. Wall
in samenwerking van Tong-Tong met de Ind.
Ktilturele Kring op de beste wijze zou kunnen
worden gebracht, daar de uitvoerenden per
sonen zouden zijn, die door hun contact met
Indië het juiste begrip voor zijn werk zouden
kunnen opbrengen, iets, wat bij de leden van
de Haagse Kunstkring zou ontbreken.
Ik ben er van overtuigd, dat mevrouw van de
Wall erg blij zou zijn met een bezoekje van U
of een der uwen. Zij is heel levendig van geest
en ook goed in staat bezoek te ontvangen, of
wel een telefonisch gesprek te voeren (tel.
mevr. Croin 0751-9558).
Hoogachtend,
w.g. M. Hiemstra-Horn, secr. e.
Deze spontane brief van de Haagse Kunst
kring stellen wij zeer op prijs; méér nog het
verlangen van deze kunstkring om in samen
werking met de Indische Kulturele Kring
Tong-Tong en dit tijdschrift te geraken op
zijn minst tot een herdenking van het werk
van Constant van de Wall.
We hebben het vaker betreurd in deze
kolommen dat in de Nederlandse kunst zo
weinig sporen zijn te vinden van de tijd dat
ons Rijk zich uitstrekte tot de Tropen; meer
dan dat: dat de onverschilligheid ervoor
steeds groter geworden is en in wezen ge
tuigt van zo weinig wérkelijke kunstzinnig
heid. Ook Beethoven en vele andere erken
de klassieken wisten thema's te vinden in
eenvoudige volkswijsjes en hadden liefde
voor het simpele en onvolmaakte. Muziek
wordt niet geschreven naar officiële en
gepetrifieerde standaarden. Leonard Bern
stein is gevoelig voor de eenvoudigste
Braziliaanse en Mexicaanse muziek. Wie
het essentieel muzikale in krontjong, Stam-
boel-muziek, gamelan, ketjapi en zovele
simpele volkswijsjes in Indonesië niet horen
kan, is geen musicus, hoe indrukwekkend
zijn studie ook mag zijn.
De beoordeling van muziek uit Indië ge
schiedde vaak vanuit het standpunt: „Wat
de boer niet lust, dat (vr)eet hij niet." Een
Belloni is onder Nederlandse musici niet
bekend. Toch verzuimde veertig jaar geleden
geen groot bezoekend musicus op een tour
nee door Indië om hem op te zoeken. Indi
sche componisten zijn hier totaliter onbe
kend. Heb niet de moed over hen te spre
ken met vele musici: ze schudden meewarig
het hoofd. Liever speelt men Bach of Hinde-
mith, en rekent zichzelf tot de groten, dan
dat men zijn wérkelijke muzikaliteit test aan
een onderzoek van het onbekende. En is
cultuur niet voortgang in steeds weer nieu
we ontdekte terreinen van kunst?
Ondertussen raken meer en meer compo
sities verloren, worden als „waardeloos"
opgeruimd met ouwe kranten voor de vod
denman. Zeker is hier de Indischman de
hoofdschuldige. Met weinig of geen liefde
voor hetgeen het land voortbracht waarin
hij leefde, en een overmatige bewondering
voor alles wat van buiten komt, heeft hij de
kiemen van een eigen muzikaal leven ge
dood. in Zuid- en Midden-Amerikaanse lan
den is men wakkerder; hier zullen zeker
componisten en musici opkomen die ook in
Europa roem verwerven zullen (voor zover
dat met ettelijke al niet het geval is). In
zulke simpele uit het volk opgekomen liede
ren als „Mexicana" en „Delicado" schuilen
een verfijndheid en poëzie, die geen wérke
lijk muzikaal mens onberoerd kunnen laten.
Het is misschien mogelijk dat Noorderlin
gen de „Saudade" in krontjong niet herken
nen of aanvoelen kunnen, maar ik geloof
stellig dat als de musici van Haagse en
Indische kunstkring elkander vinden kunnen
(en in Max Prick van Wely vindt men zeker
een begrijpend en begaafd werker), er op
zijn minst nog veel apart genoegen gevon
den zal worden in muziek uit de tropen!
T. R.
BRIEF UIT INDONESIË
Waarde Tjalie,
Vergun mij de vrijheid U zo te mogen noe
men, want zo alleen kan ik vrijuit met U
praten.
Ik weet niet aan wie ik het te danken heb
dit toezenden aan mijn adres van uw Tong-
Tong, mogelijk ter kennismaking? Maar wie
(Lees verder pag. 20)
Bli DE VOORPLAAT:
Doorkijkje in Krembangan (met het foto
toestel van Frans Bodmer, zélf Kremban-
ganer... en kunstenaar bij uitnemendheid).
Ook Tjalie heeft in Krembangan gewoond en
heeft onvergeetlijke herinneringen aan die
wonderlijke buurt met zijn eeuwenoude
straatjes en huisjes, zijn dikke muren, zijn
avontuurlijke en oer-eenvoudige inwoners.
Krembanganers hebben de buurtgewoonten
(oer-lndisch) en buurt-eer altijd met enorme
vechtlustigheid verdedigd en dat heeft de
buurt ten onrechte een kwade naam be
zorgd. Want alles wat dierbaar is, verdient
verdediging, ook op de vuist!
En was Krembangan onaanzienlijk en „dus"
minder waard? Bedenk dat Nazareth en
Bethlehem uitverkorenen waren boven Jeru
zalem. In Tong-Tong heeft Krembangan een
vast ereplaatsje. TJALIE ROBINSON
2
