■M 1001! avonturen met de soetil Bss SO VERLEHEN Recepten en namen Ruim een halve eeuw geleden was de "pa sar Djohar", naast de Aloon-Aloon te Se- marang voor ons jongens een waar paradijs Wie een goden of gob (gobang 21/2 ct) rijk was, kon er zich royaal zijn buik vol van eten met b.v. anderhalve cent soto of tahoe-ketoepat en één cent stroop met klappa kopjor, dat was voor ons het top punt van culinair genot. Op die pasar was van alles te koop op het gebied van etens waren en snoep, zoals gado-gado Betawi. Nasi goedeq Djokja, soto Madoera, Wing- ko-Babat (d.i. potscherf, waar de koek veel op lijkt). Droog gebak lag in hoge stapels op de tafels getast. Van de meelkoekjes noem ik de bekende biskwit Darmo (Soe- rabaia) de "kwee boloe" (colombijntjes) die zo genoemd worden naar de gelijkvormig heid welke deze hebben met kiemspruitjes (gandos van de klapper), de "bolang-ba- ling" (betekent kettingkogel), zoals de rol len in olie gebakken brooddeeg genoemd worden. Hier was het ook, dat wij kennis maakten met de Chinese, Javaanse en andere koe- kebakkers, koks en suikerwerkers. Nogat- kneders en goelalitrekkers vervaardigden hier de nogat-katjang, de ting-ting en de goeiali-stokjes en wij waren ooggetuigen van al die onsmakelijkheden die daarbij be gaan werden, maar bij het consumeren van al dat lekkers werden al deze dingen op de koop toe genomen, want wij hadden slechts aandacht voor hetgeen wij aten en dronken en dat mocht er wezen, immers specialité de Pasar Djohar! Hoort U dat geknetter van een mitrailleur? Dat is de BRONDONG-maker, die bezig is maiskorrels te roosteren in een aarden of ijzeren pot. Als de korrels gaar zijn knap pen zij met een knalletje open en dan lijkt het alsof iemand ritsjes vuurwerk aan het ontsteken is (Brondong mertjon), waarnaar dit lekkers ook wordt genoemd. In Holland zou men het al gauw te kwaad krijgen met zijn buren of met de politie naar aanleiding van dit storende geluid. Brondong is echter kant en klaar te krijgen onder de naam van popcorn, dat precies dezelfde bewerking heeft ondergaan, maar nu echter in elec- trische ovens in Amerika, waar vandaan ook de geroosterde rijstkorrels komen, die wij in Indië RENGGINANG noemden. Dit rijstkoekje is hier in Holland echter zonder bezwaar te maken van overgeschoten rijst, die u in ronde schijfjes bij - dus niet óp - de kachel droogt. Als deze koeken goed droog zijn, worden zij met rietsuikerstroop besmeerd of met geraspte kaas bestrooid in de oven gaar geroosterd. Fijngestampte geroosterde maiskorrels met suiker bestrooid heet AMPOET. De Javaan se versie van de Chinese TING-TING heet AMPIJANG, waarbij de katjang (pinda's) niet van het rode vliesje wordt ontdaan en in plaats van rietsuiker gebruikt men hier de bruine goela Djawa of goela klappa. Een ander snoepje dat hier in Holland zonder bezwaar gemaakt zou kunnen worden is de SARANG-EMAS (gouden nestje), TJARANG -EMAS of TJèKèRèMèS, waarbij men in de plaats van de ketela mooie grote frite-aard- appelen gebruikt, die in lange dunne re pen gesneden op een doekje gedroogd en vervolgens corquant in frituurvet worden gebakken. Vervolgens maakt men er nest jes van, die met rietsuikerstroop worden besmeerd om vervolgens direct te worden geconsumeerd, omdat dit snoepje als het koud wordt, niet meer zo croquant is dus gauw "mlempem" wordt, als u begrijpt wat ik bedoel. 11 uur. Tijd voor een kopje koffie en een koekje. De kopjes staan al uitnodigend klaar. Koekjes en gebak te kust en te keur. Even wat ngobrol, de dingen van de dag bespreken en dan weer aan het werk. Verder is er de OPAK (betekent golving van ondiep water, denk aan de kali Opak), waarmede platte koeken van ketanmeel wordt bedoeld, die boven een open vuur worden geroosterd, waardoor zij opzwellen en een golvend oppervlakte krijgen. Van ketanmeeldeeg worden ook gemaakt de ONDé-ONDé (in Maleisië "kwee Melaka" genaamd) met diverse vullingen en de KET- JIPOT van kleiner formaat en zonder vul lingen (zo genoemd naar de vruchten van de gelijknamige heester). Van tapioca- of aardappelmeel gemaakt heten deze ronde koekjes PILOES. De platte meelkoeken, die zonder olie in aarden wadjans aan één kant worden gebakken en met santen (klapper- melk) en kintjo (suikerstroop) worden ge serveerd heet SRABI of SRèBè. Ik wil dit artikel niet besluiten alvorens U een paar hints te geven, namelijk het vol gende: Heeft U wel eens geprobeerd om in Uw ROTI-KOEKOES geweekte droge vruch ten (tutti-frutti) te verwerken en Uw BAK- PAO (Chinees brood met varkensvlees ge vuld) voor de variatie te vullen met garna len-ragout of amandelspijs? Boleh tjobalah! Nog één bizonderheid wil ik aan de ver getelheid ontrukken, namelijk het "Welasan -stelsel". Dit is de toegift welke men be komt bij aankoop van elk tiental, dus de elfde d.i. "sebelas" - in hoog Javaans "We- OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O WINNAARS KERSTPRIJSVRAAG R O O g In het Kerstnummer hebben we ver- g O zuimd de winnaars van de Kerstprijs- O O vraag bekend te maken, wat we dus O hierbij doen. O 3 De eerste prijs - boek naar keuze - q O Louisa Rotteveel met "Overgang van g O het jaar". o O O O De tweede prijs - een Eppo Doeve g O kalender - Mevrouw G. Borel (en O g niet Barel) voor "Tjerita tjemara" en g O het leukste ingezonden verhaal van O O Ex. P.O.W. 446 was wel "Kodomo- o g Komodo". Dit verhaal werd beloond g O met een "Je lah je kripoet". O O o O O DOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO Jaren geleden had ik regelmatig con tact met een echtpaar op leeftijd. De vrouw verdiende door prachtige borduurwerken te maken, haar man vervaardigde leren doos jes, die hij met het fijnste zilverwerk ver sierde. Nadat de vrouw aan een verkoud heid geleden had, viel het mij op dat zij lang na bleef kuchen. Een bevriend arts verklaarde zich bereid haar te onderzoeken en te behandelen. Toen ik na een week weer kwam vroeg ik: "En? Hoe was het bij de dokter?" Zedig sloeg zij de ogen neer, vouwde haar handen voor haar mollige buikje en zei zacht: "Ah, niet leuk, mepro, ik moest mijn hemd ontbloten." Bij een volgend bezoek zag ik daar in de tuin een moedereend met een heel stel jongen achter zich, lopen, net kostschool meisjes op een rij. "Wat leuk - zei ik, zijn die van U?" Vergenoegd en trots keek zij naar de optocht en zei: "Ja, en weet u me pro, allemaal teefjes". J.N. las", dat ook medelijden, medeleven en barmhartigheid betekent - een instelling enig in zijn soort en die nergens anders ter wereld voorkomt, doch wel daar, waar een centen-huishouding heerste. Was dat niet een Paradijs? Volgens mij wel! W. F. W. SCHARDIJN. Wij zijn de heer Schardijn buitengewoon dankbaar voor dit artikel. Weer scharrelen we op de pasar rond, weer ruilen we allerlei luchtjes, weer zijn we hevig aan het tawarren en boos lopen we weg om die ene cent, en worden weer teruggeroepen. t Natuurlijk, natuurlijk, alles is veel schoner, mooier verpakt nu en je loopt, misschien, minder kans een of andere ziekte op te lopen, maar ook veel van de romantiek van toen is verdwenen. De recepten die we naderhand van de heer Schardijn kregen plaatsen we in een volgende Tong Tong. REDACTIE. 13

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1965 | | pagina 13