VAN HIER EN GUNDER
TJALIES REIS NAAR INDONESIË
"Na itoe, meneer, ik ben nooit in Menado
geweest, dus kan ik er ook niet over schrij
ven. U moet het doen!" "Ik kan niet schrij
ven". Punt. Maar met al die punten schieten
wij niets op.
Mevrouw van Linden, de grote beperkt
heid van onze Indische maatschappij leeft
in Holland nog steeds voort. We hebben
nooit een Indische journalistiek gehad (we
werden altijd bediend door kranten van Hol
landers) en nog steeds weten wij niet dat
wijzelf moeten schrijven. Voor duizenden
vaders en moeders blijft over het algemeen
de carrièrebepaling van hun kinderen be
perkt. Hoeveel kinderen met misschien
prachtige talenten krijgen nooit te horen
dat ze journalist kunnen worden of meu
belontwerper of tuinbouwkundige of res
taurateur-hotelier of noem maar op. Tien
tallen werkkringen waar we in Indië nooit
van droomden.
Waar zijn onze verkenners van de nieuwe
tijd en het nieuwe leven? Velen van ons
hebben iets nieuws en moois gevonden,
maar verzuimen de plicht om anderen voor
te lichten. Zestig procent van onze jeugd
groeit op met een onbehagen of wrevel te
gen deze maatschappij, waarin men "nu
eenmaal werken moet" en eigenlijk zijn alle
baantjes vervelend. Maar ze hebben nog
geen idealisme ontdekt in een werk dat
hun past. Omdat hun ouders het niet weten
en omdat Tong Tong er niet over schrijft.
Ik ken letterlijk duizenden Indische gezin
nen, maar ik ken er slechts drie waarin
de ouders hun zoon adjakten om bouwer
De gevers vanaf 15/1 t/m 18/2 1965.
f. 25,—: Mw. L.R.-D.. Mw. H.deW.-R, Mej. C
L., G.B.; f. 20,—: Prof. Ir. E.S.; f. 15,—: Mw
XdeK.-B.; f. 10,—: Ph.W.. Ir. H.v.B J.G., N
I M.v.A.T.-V., N.K., Mej. L.V., Dra. A.W..
Mw. A.O.-R.. M.H., Mr. F.duM.S., Mw M.D.-
R K.V., F.P., J.B., Mw. l.deGr.v.d.G., Mw.
W.L.-K H.Zw., Mej. Ds. J.S., A.KI., Dr. G.BI.,
Mw. W.R.-A-, J.Sp., W.v.d.Sch., H.D., H E.
Mw. E.H.-v.d.B., Mw. A.v.d.B.-C.. Th.H., T.K.,
J.C.. H.M., C.M deFr., M.V A.B., L.terL., Mw.
N.-G., Mw. J.v.d.P., Mw. H.v.d.M.-K., H.M.,
J.W., G.D.; f. 8,02: G.v.Sw; f. 7,50: Mw.BI.;
f. 6,25: H.H.; f. 5,—: J.U., F.de laR., A.v.d.B
Mw. D.C.-M., R.F., M.W.. P.v.d.M.. H.v.E.,
E.O., Mw. H.E.-D., A.S., Mw. M.K.-v.d.V., W.
W., L.M., J.V., W.G.. D.PI.M., Mej. A.v.d.Br
J.M., Mw. D.L.-Th., Mw. H.Th.-F., C.U., Ir. J.
L., G.H., L.B., C.L., Mw. E.V., Mw. M.O.-E.,
H.v.R., Mw. M.L.-Kr., C.M., Mw. A.W.-L.. J.v.d.
D.B., Wm v.d.G., E.B., Mw. J.V.-B., Mw. R..
Mw. Br-B., G.v.M., Mej. J.A.. W.H., L.B., Mw.
M.R.-P., Mw. D.A.-P., Mw. E.D.-v.d.M.; f. 4,—
L.S.; f 3,—: L.H., Mw. F.S.-Z.. Th.A., H.deH
f. 2,50: G.O.. E.S., Mw. Ch.M.. H.A., F.v.d.A
D.K., V.L.. H.S., A.P., F.K.O., Drs. A.E., O.
M.G., S.O., J.C., J.Sch., Mw. M.S.-R., Mw. A.
v.d.B.-C., Mej. E.O., Mw. E.M.-H., L.M., M.K.,
E.deN., W.v.G., Mr. L.D., Mw. F.R.H., Mw. C.
deL.deM., Mw. E.v.d.PI., H.C., B.v.d.W., A.
Ch., Mw. W.E., F.deKI., P.Sch., A.O., R.v.G
V.H., F.H., Mw. L.T.-V-, A.D., L.V., W.B., M.
N., W.H., M.laB., L.L., Ger.H., J.deJ., Mw. H.
H.-B., M.R.. W.A., L.A., F.B., Mw. J.K., Th.F.,
Edn.R., Mw. M., W.de B.. J.B., H.N., v.SI.,
A.v.d.L.. Mej. C.S.. A.W., M.L., Mw. C.M.-B;
f. 2,20: B.B.; f.2,15: Mej. D.W.; f. 2,—: Mw.
A.v.E.-V., J.M., R.K., Mw. R.W.-v.E., Mw. T.D.,
Mw S.W., Mw. G.F.-W., R.S., R.K., Mw. J.
P -Sm., Me). B.L., Ir. L.G.. Mej. W.C., W.Kr.,
W.B., H.B., E.D., P.S., D.D.; f. 1,50: A.K., E.
S.; f. 1,25: J R.. Mw. L.v.D.-v.R., Mw. J.v.L.-E.;
f. 1,M.V.Z., E.V.B., Mw. A.v.d.E.-K., G.B.,
P.T., V.R., Mw. A.d'H.-W.v.R., Mw. Ch.T.-B.,
Mw. L.B.. Mw. L.-.L.-L., H.Ch., Mw. Ch.K.. A.
deV.. E.v.d.V., H.K., A.Th Mr. J.deGr., Mej.
J B Dr. Th.M., A.v.D., J.B., H.D., A.S., E.v.E.,
L.O., J.W., J.v.N., H.L J.v.d.L.. E.K.B., Mr.
B.v.B., Mw. v.C., C.H., M.K., H.J., A.v.R.. Mw.
H.F.-v.BI., W.R., Mw. E.B.-D., Mw. H.v.L.-M.,
W.Kr., L.T., Mw. E.-Br„ J.K., H.D.. S.I., F.W..
Ch.R R.W., Mw. T.M.-Sch., Mw. A.L.-Sch., W
H.. Mw. J.D.. Mw. J.Ch., D.V.. Mw. D.H., M.
v.d.SI., A.Sch.. L.B., M.V., G.B., L.V., J.L.
Hoera, we zijn de f. 5000,gepasseerd,
we zijn nu dus "over de helft"! De exac
te cijfers zijn: per 18/2-'65 was f. 5041,87
gestort door 1029 abonnees. D.w.z. dat
ruim 1/10 deel van de abonnees de helft
van het benodigde bedrag bijeen heeft
gebracht. Werkelijk een prachtige pres
tatie, waarvoor wij U, "storters van de
eerste etappe" bijzonder dankbaar zijn.
En die andere abonnees van Tong Tong
die (nog) niet stortten, maar straks toch
ook zullen meegenieten van de artikelen
van Tjalie, zullen zij de tweede helft vol
storten vóór het einde van maart of zul
len zij Tjalie laten vertrekken met een
"travel-now-pay-later" ticket?
Wij geloven van niet. Ja, soms zakt de
moed ons wel eens in de schoenen,
maar op zo'n moment komt er altijd wel
een bemoedigende brief van een abon-
né. Zo ook nu: kort voordat dit nummer
ter perse moest schreef iemand:
"IVaarde Kang Mas Tjalie,
f. 4300,bijeen gebracht door maar bijna
900 abonnees, lllO van het totaal, dus
tjoema lima pitjies per lid!!! Als er iets
beschamend is, dan is 't toch wel dit...
...u'an neer wij dus iemand bereid hebben
gevonden om met zijn grote geestelijke ga
ven de oude band met Indonesië te verste
vigen, voor TT een nieuwsbron aan te bo
ren, onze oude koloniale historie te ver
volgen en met zijn boeiende schrijftrant
niet alleen voor ons maar ook voor gene
raties na ons vast te leggen, dan past ons
alleen maar uiting te geven van grote waar
dering en diep respect, lain tida...
...daarom bij deze een giro van 100 pop.
Niet uit kasian, 16! Maar bij wijze van
gunst. Koela moewoenOpdat deze tès op
de gloeiende plaat zich misschien zal ver
dichten tot een grimis, menawi zal aan
zwellen tot een oedan dêrês!
Dengan segala hormat, Sie Anoe"
te worden, ik bedoel niet "naar een tech
nische school gaan om het bouwvak te le
ren, waarin zo goed wordt verdiend", maar
een verlangen in hun opkweken om mede
te bouwen aan een wereld om ons heen,
liefst met een eigen "tjap" en een nieuw
en inspirerend karakter. De hele groep
mist inspiratie, geloof, oorspronkelijkheid.
Welke jonge Indo's studeren nu biologie,
sociologie, historie? Net als froeher is er
weer het oude lijstje van déé-èr, èm-èr of
ie-èr. Setop. Tientallen andere volken schrij
ven over Euro-tropische-historie, over so
ciologische en ethnische problemen van de
mengbloed; alleen de Hollandse mengbloed
niet.
Er wordt in Tong Tong niet zoveel ge
schreven over het verleden, omdat wij het
verleden zo verheerlijken, maar omdat wij
geen benul hebben van het heden. Voor de
doorsnee Indischman (Totok en Indo) is na
zijn vestiging in Nederland zijn wezenlijke
rol als tropenmens uitgespeeld en "Hij
sjokt maar mee met de rest". Of blind ver
heerlijkend of stilletjes kankerend, maar
vooral: braaf en onverdacht nationalist zijn.
Tsk-Tsk-Tsk. We weten niet en we willen
niet weten dat de Indische groep diep bin
nenin "De Vliegende Hollander" is, de ver
kenner voor het Nederlandse gemenebest
en niet dat cliché-burgerschap. In het feit
dat U als huisvrouw toch het bijzondere
nut ziet van de rubriek "Indo's in den
vreemde" herken ik het oude" ...e torne-
mos a costa debuxada" (en wenden wij
ons naar de ontdekte kusten) van Camoens.
Zelfs de huisvrouw voelt intuitief, dat er
op de wereld werkelijk nog wat meer te
winnen is dan het knusse huisje, de stoof-
prei, het belletje van de melkboer en AOW.
En dat er voor een Indische jongen heus
wel wat meer moet zijn dan ook appeltjes
gappe van de groentekar, ook meeliften
naar Parijs en ook braaf studentje of bur
gertje zijn.
"Import-Amerikanen" als Minoru Yamasa-
ki en Saarinen hebben de Amerikaanse ar
chitectuur verrijkt met originele bouwstijlen
en zijn niet na-apers geworden van Wright.
Voor mijn part wordt heel Oud-lndië in
Tong Tong opgerold en geschrapt, als er
maar tien jongeren zijn met originele be
geestering die nieuwe wegen vinden voor
Tong Tong. Als ze dat niet kunnen is im
mers Tong Tong overbodig. En kunnen we
allemaal brave Telegraaf- of Vaderlandle
zers worden?
Weet U wat hier uitsterft, mevrouw? De
liefde. Eens hielden een man en een vrouj/v
(blank en bruin; bruin en bruin) zoveel op
een aparte manier van elkaar dat ze een
band aangingen voor het leven met het ver
langen een apart cachet te geven aan het
leven. En deze apartheid gooien wij nu weg
en worden "helemaal gelijk aanDat
liefde tot ontzaggelijke dingen in staat is
bewijst de Taj Mahal, een monument door
een Sultan opgericht voor zijn vrouw, een
bouwwerk dat nog na eeuwen een inspi
ratie blijft voor millioenen. Zo'n "liefdes
monument" bestaat niet in Europa. Hier
willen we alleen maar "allemaal binne zijn".
Wel, we zijn allemaal binnen - wat willen
we nog meer? T.R.
4
