OUD EN NIEUW CHINA-
EN MAO TSE TUNG
Het mysterie van de gele draak
Wie en wat is Mao Tse Tung? Vergelijken wij deze dominerende figuur in het Oosten
met soortgelijke figuren in het westen, dan vallen al direct een groot aantal belangrijke
verschillen op, die ons waakzaam maken: beoordeel hem niet zoals wij een De Gaulle,
een Johnson of Krutschev zouden beoordelen. Want dan maken wij direct fouten, die
onze kijk op de oosterse maatschappij vertroebelen. Zodat onze diagnoses en onze toe
komstverwachtingen onzuiver worden.
Mao mist de traditionele maatschappelij
ke en politieke scholing van het westen.
Hij is niet opgegroeid in de beschavings
centra, maar was boerenzoon. Hij was oor
spronkelijk dichter, filosoof en historicus,
niet parlementariër of militair. Hij behoort
niet tot de revolutionaire arbeidersklasse,
noch tot de conservatieve bourgeoisie. Hij
groeide volslagen anders op dan welke Eu
ropese grootheid ook. Dus zullen zijn denk
beelden op een andere wijze gevormd zijn,
zeker anders gericht, en zij moeten op een
andere wijze geinterpreteerd worden. Wie
met het lampje van de democratie, het com
munisme of het facisme Mao's persoon on
derzoekt, blijft in het duister tasten.
Groeien in Europa belangrijke figuren op
binnen het patroon van hun "politieke ge
boorte" (socialist b.v. of reactionnair), Mao
is een man die politieke groeperingen
schept en herschept naar zijn inzicht en
volgens een cultuur-historische lijn, die
stamt tot eeuwen voor Christus. Beoordeel
hem niet naar wat hij gisteren deed of eer
gisteren, noch op wat hij nu doet, maar
probeer te ontdekken waarheen hij gaat.
En met hem het grootste volk der wereld
en der mensheid. Denk ook niet dat be
paalde sociale en politieke patronen, die in
Europa "logisch" zijn, ook voor China moe
ten opgaan, of anders zijn ze "fout".
Het is nu eenmaal ver
keerd om de gedra
gingen van een kroko
dil te willen meten aan
die van een tjitjak "om
dat het allebei hagedis
sen zijn".
Laat ons nog eens denken aan Sun Tzu's
stelregel dat men "zichzelf en de vijand
kennen moet om geen nederlagen te hoe
ven lijden". Kennen is onderzoeken, stu
deren. We zien dan b.v. bij het communisme
in Europa voortdurende veranderingen van
af het Marxisme, het Leninisme, het Stali
nisme tot de opzienbarende economische
heroriëntering van vandaag in de toege
paste economische theorieën van Evsei
Liberman. Zulke - en veel diepgaander ver
anderingen - maakt ook het Chinese com
munisme door. Met "Communist!" schreeu-
en en dom in een hoekje blijven zitten,
raken we bij de realiteit ver ten achter.
Wie kent de jongste geschiedenis van
China en wie kent Mao Tse Tung?
Hij werd geboren in 1893, toen het oude
Mandsjoe China ineen stortte, aan de voor
avond van de Chinees-Japanse oorlog die
China zo tragisch op de knieën kreeg, waar
na Japan, Rusland, Engeland. Frankrijk en
Amerika zich als kudden hongerige wolven
op het prostate lichaam van de Chinese
Draak wierpen en er hele (politiek-econo-
mische) lappen uit scheurden, zonder zich
te bekommeren om het lot van het Chinese
volk en de Chinese staat.*)
Dit Chinese Rijk was echter zo kolossaal
groot, dat diep in het binnenland de levens
wijze voorlopig nog vredig en "klassiek"
bleef. Van het gebiedsverlies aan Rusland
en Japan voelde het rijk niets. Terwijl in het
Noorden de "Keizerin-regentes" de oude
Wie een tijgerkooi met geweld openbreekt om
vrij binnen te kunnen gaan, moet zich realiseren
dat eens de tijger ook uit de kooi kan komen.
Japan en China wilden geen contact met de Euro
pese mogendheden, maar Amerika forceerde Japan
open (Admiraal Perry 1853) en China werd op het
eind van de vorige eeuw open geforceerd door
Engeland, Rusland, Japan, Frankrijk en Amerika
Hebben wij ooit diep genoeg kunnen beseffen
hoe deze forceringen de trots van beide volken
gekwetst hebben? En ook al zouden onze opvattin
gen van beschaafdheid superieur zijn aan die van
China en Japan, zou het begrijpelijk zijn dat deze
volken toch blijven terug verlangen naar de orde
in Z.O. Azië van de tijd voor de Europeanen?
Ik wil vooral geen ruzie uitlokken; alleen maar
proberen te begrijpen. N.m.m. is de enige en bes
te verhouding tussen West en Oost die geweest
van de Nederlanders in Decima. good fences make
good neighbours.
regerings-staat handhaafde en b.v. de Box
ers heimelijk steunde in het verzet tegen de
buitenlanders, drongen in de zuidelijke sta
ten revolutionaire denkbeelden meer en
meer door. Maar Mao groeide in het dorp
Shao-shan vredig op als zoon van een wel
gestelde boer met ouderwetse opvattingen
van "stijl en hoffelijkheid".
Maar de veranderingen voltrekken zich
toch snel en bij het uitbreken van de revo
lutie (op 10 October 1910) was de jonge
Mao toch al actief genoeg geworden om
zijn literair-filosofische studiën te mengen
met politieke activiteiten. Hij koos de zijde
van de revolutionairen (als symbolisch ge
baar sneed hij zijn vlecht af). In dat enorme
China had men toen een zuidelijke repu
bliek onder leiding van Soen Jat Sen en
een noordelijk keizerrijk, waarin Yuan Shih-
k'ai de sterkste man was. In 1916 viel ook
de noordelijke regering en brak een nieuwe
tijd van'chaos aan, waarin de Kuo Min Tang
zocht naar vorm en kracht, en de "war
lords" hun kans sloegen. In deze periode
mislukte elke vorm van Parlementarisme en
hoogst-waarschijnlijk zal ook in de toe
komst geen enkele parlementaire vorm
ooit een kans van bestaan krijgen in China,
omdat dit volk eenvoudig te groot is om
in een parlement "te vangen" te zijn. Ik
geloof dat alle westerlingen die de hoop
of de eis hebben dat de Chinese regering
volgens westerse democratische maatsta
ven ingericht kan worden, tot het einde
hunner dagen zullen moeten wachten op
realisering van deze droom.
Het was dus geen wonder dat de Marx
istische ideeën ingang vonden en langza
merhand de Kuo Min Tang doordrenkten
en de oprichting mogelijk maakten van
Lees verder pag. 6
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiu
iiiiiiiiiiniiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiM
In een artikel in TIME trof mij een uit-
1 spraak die in diverse variaties eigenlijk
1 wel stereotiep is voor de kijk in het W es-
i ten op het Oosten: "Progress-minded Iran-
I ians have long tried to modernize and wes-
ternize Iran". Substitueer welk ander Azia-
1 tisch volk ook voor Iran en we vinden het
1 karakter van de weg die Europa min of
I meer bewust sinds eeuwen volgt om Azië
1 "vooruit ie brengen"te verwestersen en te
1 moderniseren. Langzamerhand wordt deze
1 weg steeds moeilijker en kostbaarderDie
1 achterlijke en weerspannige Aziaten vertik-
8 ken het gewoonweg beschaafd te worden!
Wie echter regelmatig serieuze studies
over Azië leest (dus niet opgewonden kran-
1 tenartikelen alleen), zoals Foreign Af-
fairs", ,,The Journal of Asia Studies"Pa
ll cific Affairs", „Asian Culture"„Asian
I Affairs", ..Asian Studies", Geographic
1 Magazine"enz. enz., alsmede brochures.
1 speciaalstudies, sociologische en anthropo-
1 logische werken, kan een kijk op Azië ont-
1 wikkelen, die bijna diametraal verschilt van
I de "officiële" kijk. In bijgaand artikel heb
1 ik zo'n visie ontwikkeldIk wil hIET
1 zeggen dat mijn visie juist is. Daan oor
in
ben ik me te zeer bewust van mijn positie
als onbelangrijk Indischman, bovendien
ver van Azië slecht geïnformeerdJVat ik
alleen duidelijk wil maken is dit: als men
in Europa door studie tot andere inzichten
kan komen) hoe wèl is het dan mogelijk
dat in Azië zelf reëele inzichten kunnen
bestaan, waarvan wij niets weten en die
toch het definitieve lot van Azië zullen
bepalen!
In het Westen zijn we gewend alles
openlijk te bekijken (the taxpayer has a
RIGHT to knowen daardoor worden we
vaak bedot en misleid omdat immers veel
niet openbaar gemaakt MAG worden. In
het "mysterieuze Oosten" verstaat men de
kunst van te zwijgen (and to carry a big
stick!). Het Oosten heeft "De Cultuur der
Maskers"Oordelen wij op maskers of pro
beren wij te ontdekken wat achter de mas
kers omgaat? De Indisch
man met zijn levenslange
ervaring met Aziaten kan
bij zelfinkeer en studie
taak meer weten, dan
westerse "wetenden" ra
den. T.R.
