Wij zoeken de zon op VOOR DE VROUW - Dekstoel - Het is een heerlijk idee, dat wij zelf de zon zoeken en dit geen slogan is van een reis- folder met een afbeelding van één of ande re paradijselijke omgeving. In Le Havre hebben wij ons ingescheept op de 'Antilies' van de Transatlantische dienst, die een "cruise" maakt naar het Caraibische gebied Europa's kusten zijn ver achter de horizon verdwenen en wij moeten ons op enkele zeemijlen van de Franse Antillen bevinden. Hemel en oceaan schijnen geheel veran derd; zoals een klein meisje aan dek zei; "Papa, is dat nou een éndere zee?" Van onrustig en diep-blauw is de zee transpa rant en glad, de hemel parelmoer geworden. Met een zilte smaak op mijn lippen verdiep ik mij, lui in een dekstoel gezeten, in Ra chel Carson's "bestseller": "The Sea a- round us". Een roman over getij, wind, gol ven, stroom en sterren en alle elementen die verband houden met ,de zee en wat weten wij er eigenlijk weinig van af, dan wat schoolse geografische begrippen, leest U het boek zelf maar, het is fascinerend! Naast mij zit Lucienne, mijn negentienjarige hutgenote, die in Parijs studeert en nu op weg is naar huis, gewetensvol haar ver loofde te schrijven. Wat heeft zij gister avond uitbundig geflirt met de "tweede"of- ficier - het was formidable! Dit is na melijk haar stopwoord, dat zij op alle mo gelijke zaken betrekt: "la cuisine frangaise" (aan boord fantastisch), Edith Piaff, De Gaul le en op Jean, de officier met zijn markante schouders (vakmanschap van een kleerma ker?). Hoevele handschoentjes of verloof den aan boord van de vroegere mailsche pen tussen Marseille, Genua en Batavia vonden daar niet iemand "formidable"? En de bruidegom stond daar maar transpi rerend In Tandjong Priok te wachten, kas sian! Hij had een illusie verloren, zij- een illusie? -gevonden. Ook aan dek van de slanke witte "Antilles" met een gezelschap mensen, willekeurig bij elkaar gebracht, ver liest men gevoel voor proportie. "C'est la vie" pleegt Lucienne met franse filosofie te zeggen en schrijft daarom maar haar verloofde... misschien dat hij for midable is? - Creoolse - Lucienne is een Martiniquaise, geboren en getogen op de Franse West-indische eilan den, in de c o I o n i e s. Zij is een Creoolse en noemt zichzelf 'n "békéIk associeer t even met het woord Indisch. Lucienne heeft Hindoestaans bloed en ergens - ver weg - nog een Afrikaanse over-over-grootmoeder. Zij legt mij uit dat Békés mensen zijn, oor spronkelijk van "pursang" Franse afkomst, die generaties lang in de "colonies" hebben gewoond en zich daar dikwijls vermengden met andere nationaliteiten. De aanduiding Creool geeft nogal eens aan leiding tot misverstand. Wanneer men de dictionaire van Littre erop naslaat, bete kende Creool(se) oorspronkelijk: "een blanke man of vrouw, geboren in de Franse kolonie in tegenstelling tot de Fran sen van het vasteland". Op Martinique hoort men een Fransman uit Frankrijk dan ook wel "metropolitain" noemen (op de Amerikaanse Virgin Islands maakt men on- Een Creoolse met haar hoofdtooi: de "Madras". derscheid tussen "native" and "continen tal" op dezelfde wijze, waarbij opgemerkt moet worden dat "native" geen kleurling hoeft te zijn, maar ook een Amerikaan ge boren en getogen op de Virgin-eilanden wordt met "native" aangeduid). De vermen ging van alle mogelijke rassen op de An tillen is echter van die aard dat men voor het gemak het begrip Creool ruimer heeft gesteld: alles wat niet uitgesproken blank is noemt men creool, of men nu 1/3 of 1/16 Gallisch bloed heeft. Als men het persé wilt kan men nog onderscheiden: pür sang, métisse, mulattre, quarteron, octavon, ca- pre...etcetera. Zelfs Mendel zou met zijn wetten hier wel eens in de knoop raken! De uitkomst van zo'n rassen-breuk vind ik in een populaire reisgids vermeld, althans wat Martinique betreft: "De Creoolse "be auties" zijn wandelende bewijzen tegen ras senvooroordeel". Dus geen discriminatie uit anatomische overwegingen? Hoe dan ook, Lucienne mag er zijn met haar teint "café au lait" - in Indonesië zou men zeg gen "koelit langsep". In de geschiedenis zijn drie Creoolsen uit de Franse Antillen van wie de naam bekend is geworden: Jo sephine de Beauharnais, die eigenlijk Marie Josephe Tascher de la Pagerie heet, uit een familie van suikerplanters stamt en. ge scheiden van de Beauharnais, huwde met Napoleon. Haar dochter Hortense werd la ter de vrouw van Lodewijk Napoleon, ko ning van Holland. In Fort de France staat op de Savane, het centrale punt van de stad en parkachtig aangelegd, een stand beeld van de mooie Creoolse. Dan is er Frangoise d'Aubigné, die U beter kent als Madame de Maintenon en een zekere ma demoiselle Aimée du Buc de Rivery, die door zeerovers gevangen werd genomen in de negentiende eeuw en in de harem van Constantinopel sultane Validé werd. - Madras en foulard - Men heeft al de charmante locale kleder drachten tevoorschijn gehaald - helaas ziet men deze costuums hoe langer hoe minder - het is toeristenseizoen en bovendien loopt het tegen Carnavalstijd. De stroom van toe risten die zich over de Savane in de hoofd stad van Martinique, Fort de France, ver spreidt vindt al gauw "wandelende bewij zen" en overal worden camera's gericht. De lange rokken van de lieftallige Creool sen zijn van zijde, lamé of brokaat, dikwijls van achteren geplisseerd en over vele ju- pons gedragen. Voor bij het middel wordt de rok wat opgeknoopt om de rijkelijk ge borduurde onderjurken te tonen. De "col lier chou", dikke rijen kralen, soms van bladgoud om de hals. Vele armbanden en grote oorbellen worden gedragen. De blou ses zijn van batist en laten dikwijls de schouders onbedekt. Daarover heen een soort shawl, de "chale matadore" of een foulard. Geen Creoolse die zich zelf res pecteert vergeet de "tache de beauté" aan te brengen. En dan de hoofdtooi uit fijne Britsindlsche zijde, de Madras. Daniel Tha- ly, dichter uit Martinique, typeert de Madras als volgt: Votre Madras est élégant et fleuri il est changeant comme votre esprit... Het vouwen en knopen van de Madras doet de Guadeloupienne, bewoonster van het zustereiland Guadeloupe weer heel anders dan de Martiniquaise. Ook de manier van vouwen en de punten van de Madras kun nen wat te betekenen hebben. De draag ster kan kenbaar maken: dat zij nog vrij is (1 punt), verloofd (2), gehuwd, signaal onveilig (3), gehuwd, geneigd tot een flir tation (4)... Het is de moeite waard om tijdens een folkloristische dag de dansen te zien uit voeren in deze schilderachtige kleding: de mazurka, de quadrille martiniquaise, de b e- g u i n e. Dat dansen zal men pas echt be leven als het carnaval losbreekt met als hoogtepunt op aswoensdag "La Fète de la Diablesse" waarop alle "duivelinnen" in derdaad losgebroken schijnen te zijn. Car naval, Va val, wordt gevierd met de ver branding van Bois Bois, een afbeelding van de god van Carnaval, en op die dag is alles in wit en zwart gekleed met groteske mas kers. Ook de mannen zijn dan duivelinnen. Het geheel doet wat Faustiaans aan. Achter al deze uitbundigheid en tropische weelde schuilt ook sociale misère, dat ontgaat zelfs de toerist niet die verder dan Fort-de-Fran- ce komt. Onder rijkbeladen groene mango bomen krotjes. Het mag dan voor het palet van Paul Gaugain die hier enige tijd vóór Lees verder |>ag. 15 14

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1965 | | pagina 14