|llllllllllll!llllllllllllilllllll!llllllllllllllllllllllllllllllllll!IIIIIIIIIIIIIII||inilllllllllllllll!lllllll||||||l||||||j||H
ANDERS ZIEN
Voor hen die menen dat Indonesia met meer nuchterheid en minder I
fantasie geleid moet worden, f
die menen dat er volslagen wanorde heerst,
wil ik graag de volgende citaten van prominente Europese denkers
onder de aandacht brengen:
^Imagination is more important than knowledge". Albert Einstein
"One of the advantages of being disorderly is that one is constantly
making exciting discoveries". A. A. Milne
Wat in Europa wordt aangezien voor orde, is vaak niets anders dan
dodelijk formalisme. In Indonesia waait een voortdurende bries van 1
frisse nieuwe gedachten.
Ik heb persoonlijk kennis kunnen maken met mensen met zeer weinig 1
studie, maar een prille en dynamische intelligentie, die in de nabije
j toekomst opzienbarende ontdekkingen zullen kunnen realiseren. Die I
niet gebukt gaan onder een overmatig zware cerebrale studie, die vaak 1
eerder verstart en vernauwt, dan verbreedt.
Wat is orde en wat is vernieuwing? Oordeel nooit te snel. Observeer.
Denk onbevooroordeeld!
ffllllpSilI
TALEN LEREN
Wie in Indonesia talen wil leren, zal over
al lessen kunnen krijgen in de meest uit
eenlopende talen.
Maar men kan ook talen leren (en meest
al drie tegelijk) uit de advertentiepagina's
in de kranten; ik neem hier drie adverten
ties over:
KURSUS KILAT
Membuat: his kuit Marie dan Wafel. Kwalitet
sematjam Luar Negeri - 1 hari selesai.
(Bliksem-cursus voor het maken van bis
cuits van buitenlandse kwaliteit - 1 dag
klaar).
BARU TERJMA
Teisco Guitar Amplifier
dengan echo sound dan tremolo
P. T. Robinson
V erder:
"1 Mobil Sedan Ford Fairlaine th. 1957. Mo
del Bell-Air, 6 cylinder. Versnelling biasa.
Mesin Standard Ban baru white side twotone
colour mulus"
Ook is een nieuw woord regelmatig in
alle advertentiepagina's te vinden: dioper
of diover overdoen.
En wat denkt U van deze advertentie:
Baru Terima Wall Paper
Hebben de gekapoerde muren afgedaan
en gaan we onze huizen netjes behangen?
En hoe zou een behanger in Indonesia he
ten?
Met het maken van nieuwe woorden heeft
men overigens nergens moeite. Zo hoorde
ik dat DDT hier Dodot heet: twee klinkers
tussen de drie medeklinkers en je hebt een
geestig woord!
Tussen twee haakjes: alle insecticiden
heten nu obat njamoek. Onze oude obat
njamoek, het groene smeul-spiraaltje, heet
nu obat njamoek bakar.
RIJDEN IN DE NACHT
Het verkeer tussen Djakarta en Bogor is
enorm geïntensiveerd. Niet alleen is het
overdag een aanhoudend gerij van je wel-
ste, maar veel verkeer wordt zelfs bij nacht
gekozen omdat het a. dan in verhouding
toch wel minder druk is, b. het zeer zeker
minder warm is, en tenslotte c. in menig
opzicht beslist gezelliger.
Logerend in een buitenhuisje van Ruland
en Joyce Mantiri (het huisje heet "Wisma
Leila" en heeft een fantastisch mooie tuin
omdat dit echtpaar tuinarchitectuur practi-
seert) te Tjimanggis iets voorbij Tjisalak,
was ik in de gelegenheid dit nachtelijk ver
keer te zien. En later mee te maken. De
hele weg naar Bogor is als het ware één
lang dubbellint van lichtjes; alle restaurants
zijn open. Niet alleen kleine eettentjes, maar
ook grotere gelegenheden als Tape Uli, Se-
derhana, Nj. Eng Soey, enz. enz. De ove
rigens toch wel langdurige rit wordt er wer
kelijk een plezier door. En ook een bijzon
dere sensatie.
Er is niet de minste onveiligheid en voor
al met volle maan wordt er van dit uit-
gaantje dankbaar gebruik gemaakt.
WEER LANGS OUDE WEGEN
Een jaar terug kon ik me veel plaatsen
langs de weg van Djakarta naar Bandoeng
met geen mogelijkheid herinneren, maar het
merkwaardige was - en vele Indischgasten
zullen deze sensatie ongetwijfeld ook onder
vinden bij terugkomst - dat eenmaal op de
weg, zij plotseling in het geheugen terug
sprongen, niet alleen met vele namen, maar
zelfs met een "gevoel" voor de bochten.
Het is waar dat ik deze weg in mijn jon
ge jaren vaak gereden heb op de motor
fiets (en later ook met de auto), maar het
was haast een wonder voor me dat ik me
deze weg zoveel jaren later nog "physiek
herinneren" kon. Vooral de bochten na de
Poentjak Tjiandjoerwaarts: Tjilojo, Tjimatjan,
Tjisaroea, Tjibodas, Patjet - en zeker de
haarspeldbochten bij Tjisaroea en Tjihèran!
Dan later, na Tjiandjur, de onvergetelijk
mooie weg met zijn lange rechte stukken
weg tussen sawahs en klapperbomen, langs
o.m. Tjirandjang en Tjipeujeum en later nog
de bochtige weg tussen de kalkbergen van
Tagogkapur tot je weer in de vlakte komt
langs het meer van Tjiboeroej bij Padala-
rang. Wat is dat toch een prachtige weg!
De weg was voor de Asia-Afrika confe
rentie extra in orde gebracht, glad als een
spiegel, vol aardige verrassingen en vol
nieuwe aspecten. Maar het oude aspect:
lieflijk en pastoraal Sundaland, domineerde
boven alles! Zelfs na al de schoonheid van
toeristisch Europa en Amerika kon ik niet
nalaten af en toe te prevelen: "Home sweet
home, there is no place like home...'
LAVEREN ZONDER MOPPEREN
Djakarta en omgeving zitten vol vernieu
wingen. Telkens weer zijn stukken verkeers
weg afgesloten voor verkeer en moet je
soms een crazy slingerende kampongweg
volgen om een eind verder de grote weg
weer terug te vinden. Uiteraard zijn die
kampongweggetjes tegen de zware tractie
van trucks en militaire vrachtwagens niet
opgewassen en raken vol enorme kuilen.
Het maken van zo'n omweg is dus verre
van een pretje. Nochtans zie je nergens ge
ërgerde of zure gezichten en toen we met
onze auto ergens in een trechter vastzaten
reed een slingerende militaire truck voorbij,
waarvan de chauffeur ons animerend en
uitgelaten toeriep: "Ajo keliling!"
Mijn gastheer in de auto, overigens een
ambtenaar met een vrij krap bezet program,
raakte evenmin uit de plooi. We verloren
bij die omweg zeker een dik half uur, maar
zijn enige reactie was: "Dan zie je tenmin
ste weer eens wat nieuws!"
Langs dat stuk omweg waren waakzame
burgers van de wijk dadelijk in het geweer
gekomen voor een extra verdienste. Stalle
tjes met stroop en klapper, met sigaretten
en ting-ting waren spoorslags verrezen en
zelfs een bandenplakker. Dit is ook weer
een van die beroepen, die in deze tijd ont
staan is en veel gerief brengt tussen (en
dankzij) het ongerief van slechte wegen.
Op vele plaatsen in en om de grote steden
zijn deze "tukang tambal ban" als padde
stoelen uit de grond verrezen, herkenbaar
aan een hoog opgehangen autoband, waar
op in witte letters geschreven is: tambal
ban. Voor een klein bedrag wordt binnen
vijf minuten elke band snel en keurig ge-
Tape-Uli, ook souvenir-shop.
