DE
OOSTERSE
BAZAAR
EXOTISCHE
ARTIKELEN
Het Climatron te St. Louis
Pasar Malam
Tong Tong
HOUTRUST
Kijk uit naar de
volgende
TONG TONG
Daarin leest U over
op de
Pasar Malam Tong Tong
Tjalie
stuurde van alle landen,
die hij heeft bezocht
lederwerk van Libanon
saristof uit India
vlechtwerk uit Thailand
sieraden uit Malaysië
zilverwerk van Indonesia
Alleen verkrijgbaar
op de
8 30 juni, 1, 2, 3, juli 8
8
oooooooooooooooooooooooooooö
DOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
Toen Dr. Frits Went van uit Buitenzorg, de
Plantentuin, naar Amerika emigreerde, werd
hij geplaatst bij het Earhart Plant Research
Laboratory van het California Institute of
Technology, dat zich in hoofdzaak bezig
hield met het vinden van manieren om de
wereldproduktie op te voeren teneinde de
toename van de wereldbevolking te kun
nen opvangen. Hier in deze omgeving hield
hij zich o.a. bezig met de reeds lang ge
koesterde wens van botanici, n.l. de moge
lijkheid de flora uit verschillende milieus
naast elkaar onder nauwkeurig regelbare
condities te kweken, zoals warmte, licht en
vochtigheid. Toen hij directeur werd van de
reeds lang bestaande Missouri Botanical
Garden, trachtte hij dit plan te verwezen
lijken. Tot dat doel werd een geodetische
koepel gebouwd met een doorsnede van
175 voet, en een hoogte van 75 voet, dus
een koepel zonder één enkele ondersteu
ning, dan alleen aan de zijkanten op vijf
plaatsen. De koepel werd bekleed met Ple
xiglas van 6 mm dikte. Dit werd het Clima
tron, waar ca. 1500 tropische planten een
plaats vonden, planten uit de vochtige en
hete wildernis van de Amazone, uit het
koelere zeeklimaat van Hawaï en uit de
mistbossen der Javaanse bergen. Bijgaande
plattegrond toont de 4 verschillende klima
ten. De klimaten komen tot stand door 2
ventilatie-systemen, die de frisse lucht aan
zuigen door middel van talrijke ventilatie-
torens. Deze zuigen dus lucht aan of af in
overeenstemming met de weersomstandig
heden buiten en de dagelijkse zonnestan
den, terwijl fijne sproeiers de vochtigheid
verhogen waar dat nodig is. Dit alles wordt
bediend door een rekenmachine, die dus
automatisch een ingewikkeld systeem van
batterij-schakelaars bedient.
's Nachts wordt het Climatron verlicht door
een kunstmatige zon of maan. Dr. Frits
Warnolt Went is de geestelijke vader en
rechts boven: koele dagen en nachten met hoge
vochtigheid, zoals in de bergen van Java.
rechts beneden: droger klimaat zoals in India,
links beneden: de vochtige hitte zoals in een
regenbos.
links boven: koele dagen en warme nachten van
de Pacific.
bouwer van dit Clematron, deze lang ge
koesterde droom der Botanici, nu tot wer
kelijkheid geworden.
Dit prachtige bouwwerk, beloond met een
prijs voor architectuur, wordt door duizen
den bezoekers bezocht. En het is een zeer
belangrijk hulpmiddel voor het wetenschap
pelijk onderzoek. De temperaturen variëren
van 15° C. tot 33° C.
Bij het binnenkomen is het geruis te horen
van een waterval, die uitmondt in een gro
te vijver.
Laat ons deze man - een Indische Neder
lander - eren, die deze grootse gedachte
tot uitvoering wist te brengen, in een ge
bouw dat op de gehele wereld uniek is!
Zijn vader, Prof. Dr. F. A. F. C. Went, heeft
ook reeds voor de suikerindustrie op Java
zeer grote verdienste gehad.
J. C. H.
Een deel van de geodeti
sche koepel, die een door
snede heeft van 175 voet
en een hoogte van 75 voet.
De koepel heeft geen en
kele ondersteuning en is
bekleed met plexiglas.
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O O
12
