DE VROUW
RECEPTEN
Rijst met een visje
Van Thera v.d. Waal ontvingen wij enige
recepten uit een oud Indisch kookboek, die
wij voor onze lezers hieronder laten volgen.
Gevulde Vis.
Per persoon een kleine schelvis. Goed
schoonmaken in water en azijn, graten ver
wijderen, dan inwrijven met een dun papje
van tamarinde en zout. Vervolgens vullen
met een mengsel van: varkensgehakt (voor
4 personen 1/2 pond) aangemaakt met wat
geweekt brood of beschuit of een paar ge
kookte aardappelen, 1 ei, zout, peper, foe
lie, '/2 theelepel kruidnagelpoeder, 1 fijn
gehakt uitje, knoflook, 1 theelepel fijngehak
te peterselie, 1 theelepel gemberpoeder, 1
theelepel Ve-Tsin, 1 ons fijngehakte ham of
gerookt vet spek. Het geheel wordt stevig
gepaneerd in ei en paneermeel waarin een
snufje zout en peper en dan gebraden in
een mengsel van reuzel en margarine of
boter. De vissen kunnen ook in een vuur
vaste schaal worden gerangschikt en met
klontjes boter bedot in de oven worden
gebakken. Hierbij de volgende saus ser
veren: 1 deel water op 1 deel gemberstroop,
2 ons fijngehakte bezoete gember, 1 ons in
fijne reepjes gesneden wortelen, een halve
vingerlengte verse geraspte gember, een
scheut azijn, zout, een doorgesneden rode
lombok en een vingerlengte sereh. Teza
men opkoken tot er een goede geur af
komt en dan binden met wat aardappel
meel.
Houdt men niet van vis, dan maakt men
van het gehaktmengsel kleine ballen van
ongeveer 2'/2 cm. doorsnede, die goed wor
den gepaneerd en wederom in een mengsel
van reuzel en margarine worden gebraden.
Met dezelfde saus opdienen.
Bami tik-tok. (4 personen)
Van 2 liter water, 1 pond in repen gesne
den doorregen varkenslappen, 1 pond fijn
gesnipperde uien, knoflook, een halve vin
gerlengte verse gember platgeslagen, een
partje uitgeknepen citroen, zout, een kip-
penbouillonblok, peper en een theelepel Ve-
Tsin plus een half kopje soja maken we een
geurig soepje.
kg. mie in ruim water met zout gaar
koken, op een vergiet uitstorten, met koud
water overspoelen.
Een 1/2 pond taugé wassen. Vlak voor het
opdienen de mie in een dijpe ruime schotel
storten, de taugé erop leggen en met de
soep. overgieten, een paar maal omschep
pen tot e.e.a. is vermengd en klaar is Kees!
Bebötok van Vis.
Drie makrelen in moten, ingewreven met
een papje van tamarinde en zout, 1 ons
garnalen, 1 flesje petéhbonen, 3 groene ge
snipperde lomboks. Fijnwrijven: 3 kemiries,
3 cm3 trasi, evenveel goela djawa, 2 eet
lepels fijngehakte uien, knoflook, 1/2 vinger
lengte koenir of 2 theelepels koenjitpoeder,
3 rode gesnipperde lomboks of 1 eetlepel
paprikapoeder, zout, 1/2 dessertlepel ke
toembar, 1 dessertlepel laospoeder. Dit ver
mengen met een 1/2 liter santen, 1 geklutst
ei en een beetje tamarindewater.
In een vuurvaste schotel schikken we de
moten vis, de garnalen, de kleingesneden
petéhbonen, de groene lomboks en over
gieten het geheel met de saus. De schaal
gaat óf de oven in óf wordt met een lap
alluminiumpapier afgesloten in een ruime
pan, waarin een dikke bodem water en
goed toegedekt, gaargestoomd.
Tapee.
Zes grote koppen vol niet te hard gekookte
rijst in een diepe kom doen en bestrooien
met 3 theelepels fijne ragi. Toegedekt 2
nachten laten staan gisten.
Het heeft mijn gastvrouwen hier in Indo
nesia vaak tot wanhoop gebracht, maar als
men mij vroeg welk lievelingskostje ik graag
weer zou willen proeven, was steevast mijn
antwoord: "Doet U alstublieft geen moeite.
Ik ben heus in de wolken met rijst met een
visje en wat lalap (gekookte of rauwe
groenten)!"
Dat hoef ik "doorgewinterde" Indischgas-
ten, Totoks en Indo's, niet apart duidelijk
te maken. En iedereen die gejaagd heeft of
gereisd naar verre pasanggrahans, die weet
het ook. Er zit een aparte eenvoudige smaak
aan zo'n "snertvisje" die werkelijk verruk
kelijk is.Neen, niet de dure grote gurami of
gabus, maar juist de heel bescheiden en
heel kleine nilem of tawes of mas, de tam-
bakan of goedjair (de schrijfwijzen lopen
erg uiteen), visjes vaak niet groter dan de
kop van een lepel. Die je in hete olie snel
doorbakt en croquant serveert. Daar frisse
sambal bij en een bordje gestoofde gèndjèr
b.v. en je eet als een vorst.
Het heeft me ook vroeger altijd gekwetst
dat ingebeelde Indischgasten spottend neer
keken op die maaltijd van "rijst met een
visje", die maar al te vaak werd beschouwd
als een maatstaf voor achterlijkheid of ar
moede. Waarbij zulke mensen zich eigen
lijk gedragen als domme critici, die een
"candlelight dinner" dom vinden, omdat je
immers electrisch ficht genoeg hebt...!
De Indonesische rijst met een visje is
de evenknie van de Hollandse groene ha
ring: in al zijn eenvoud smaakvol en voed
zaam. Ik heb bij erg eenvoudige mensen
thuis in de kampong gegeten, ze eerst uit-
horend hoe ze zich eigenlijk wisten te red
den als er helemaal geen geld meer was.
En als ze me vertelden: dan aten we dit
en dat, dan zei ik: "Prachtig, dan wil ik
dat straks graag op tafel hebben!" Nee
nee, niks geen pès mol of rendang of goelai
of zo, maar doodgewoon gebakken tamba-
kan of sepat. En voor lalapan: poetjoeks
van de witte poinsettia (kastoeba), ge
stoomd, lekker!
Niet spotten. Niet neerkijken. Is niet het
volk benijdenswaardig dat van de allerlaag
ste tot de hoogste des lands houden kan
en leven op rijst met een visje met wat
lalap, waar "een fatsoenlijk Christenmens
niet naar omkijkt?" En er wel bij vaart?
Hoe gauw treden in een Europese maat
schappij oedeemverschijnselen op als men
maar even beneden de maat blijft. Hoe
gauw hebben wij vitamine-preparaten nodig,
melk- en andere krachtvoeding. En zie aan
de Djakartase en Bandungse straten Amat
de arbeider zijn ontbijt doen met wat rijst
en kedeleh-producten voor (in Hollandse
courant omgerekend) 2 tot 5 cent! En er
gezond bij blijven en geen socialistische
relletjes beginnen. Werkelijk, in dit land is
de breedste basis aanwezig voor een ge
zonde en sterke economische groei en on
afhankelijkheid. Rijst met een visje? Tien
maal meer waard dan de schoonste ideolo
gie! T.R.
f.vut' '^0,
Met de sado van Tjimanggis naar Tjisalak. Ik reed in een lege kar, dus nam ik graag deze jonge mama
met haar twee kindertjes mee.
14
