Het geheim van de uitblijvende ondergang
Voor ik verder ga wil ik een dringend beroep op U doen: roep me niet te gauw op het
stoepje; lees eerst veel meer artikelen; U zult merken dat U antwoord of correctie krijgt
op vele nu nog onbeantwoorde vragen. Ik ontken beslist niet dat ik hier en daar fouten
zal maken; na een afwezigheid van elf jaren is men in één maand niet feilloos „bij".
Blijf steeds bedenken dat Indonesia met een culturele metamorfose bezig is, die in vele
opzichten radikaal tegenover de Europese cultuur staat. Zoek met mij mee naar inzicht
in een materie, waar wij meer van MOETEN begrijpen in het belang van ons nageslacht.
Want ik wil graag eerlijk zijn: in de eerste
weken in Indonesia was ik menigmaal stu-
péfait. bitter gestemd, wanhopig of kwaad.
Maar ik zette door, bleef dag en nacht op
straat, haalde het onderste uit de kan, ook
al kreeg ik het lid soms op mijn neus, had
ontelbare gesprekken met oude en nieuwe
sobats. at en dronk van alles, bewoog me
in de laagste kampongs en de rijkste vil
la's, alsmaar op zoek naar „het" Indone
sia. En opeens, net als bij het leren van
een nieuw spel met allerlei „tricks", zag
ik het spel voor me. Ben erin thuis. Zal ze
ker nog hier en daar lelijk blunderen, maar
Indonesia is niet meer vreemd voor me.
In Indonesia heeft een nieuw idee vorm ge
kregen. dat men wel eens noemt: „de me
thode kawin", dat is: net als bij een huwe
lijk elkander nemen met zijn goede en
slechte eigenschappen, geduldig zijn, ver
gevensgezind, opofferend, maar bovenal
trouw. Ja, vergeleken bij die onvergetelijke
„tempo doeloe", die „zaman normal", is
misschien veel beroerd of onuitstaanbaar.
Maar aan de andere kant: er is ook veel
nieuws en goeds. Laat ons niet te veel
schelden, laat ons vooral niet passief te
rugdenken aan „de vleespotten van het
voorbije Egypte-lndië". Laat ons onver
moeid streven naar het beste.
Enorm veel wat me uit de verte onbegrij
pelijk voorkwam is nu zó vanzelfsprekende
logische werkelijkheid geworden dat ik me
soms niet kan voorstellen dat de Indonesiër
zoveel eeuwen lang gemoedelijk „Indisch
man" heeft kunnen zijn. Als het ware ge
slapen heeft als Doornroosje.
De koloniale methodiek (waarvan ik kalm
maar koppig blijf volhouden dat zij zeer
vele zegeningen gehad heeft) werd plotse
ling in de steek gelaten en heeft vele
schijnbare ontredderingen ten gevolge ge
had, die echter op ongelooflijke wijze zijn
opgevangen door de essentiële Indonesi
sche mens die - let goed op - al sinds
Dhoho en Singosari bestaat met een eigen
systeem van hulpvaardigheid en vindingrijk
heid, een vermogen om de nering naar de
tering te zetten (ja, precies het omgekeer
de als in Europa!) en een enorm physiek
incasseringsvermogen op te brengen naast
een onverminderde geestelijke elasticiteit.
Ik kan U dit op een eenvoudige en duide
lijke wijze uitleggen als ik voor U oproep
het beeld van de pikoelende lastdrager. De
Europese kruier is een man van honderd
kilo, met zware botten en een stierennek,
waarop hij een zeer zware last kan tillen
en versjouwen. We hebben het hem echter
nooit over grote afstanden zien doen.
De Indonesische lastdrager is een tengere
kerel van maar vijftig kilo. Hij verdeelt zijn
last in twee porties en draagt die aan een
juk op zijn schouders, waarbij hij zich
voortbeweegt met kleine, dansachtige zwie
pende pasjes. Hij tilt dezelfde last als zijn
blanke collega, maar tweemaal zover voor
de helft van de moeite.
Zijn efficiency is dus minstens vier maal
zo groot!
Daarbij moet de Europese lastdrager zich
voeden met grote porties voedsel en met
dierlijke vetten, terwijl onze tengere koelie
rijst met tempeh eet, lalap, sambal en mis
schien een klein stukje vis. En hij blijft er
gezond en sterk bij! Dat is een feit, niet
waar?
Toen Indonesia zijn Europese last te dra
gen kreeg van de onafhankelijkheid en de
volle economische verantwoordelijkheid,
scheen een instorting onvermijdelijk. De
opgave van het practisch zonder enige
training en voorbereiding leiden van een
staat van honderd millioen zielen in een
naoorlogse wereld van gigantische politieke
en economische conflicten beloofde cata
strofaal te worden. Er waren ontelbare
twisten, de roepiah kelderde, hongersnood
dreigde; spijtoptanten, niet in staat de cri
sis door te maken, vluchtten. Zou de ten
gere lastdrager ineen storten? Sinds vele
jaren voorspelde Europa dag in dag uit de
ondergang.
En de lastdrager verdeelde zijn barang in
twee porties: één de Staat, één de „broe
derlijke hoederschap". En bleef overeind.
En ging op weg.
Werd de last van de Staat te zwaar? Hij
veerde even door, deed een stap voor
waarts en veerde weer op: de last werd
overgenomen door de broederschap en
werd de broederschap ondraaglijk of had
hij zijn functie vervuld, dan werd met één
stap de last weer verplaatst naar de Staat.
Hier ligt het geheim van het uitblijven van
het staatsbankroet, hier ligt het antwoord
op de vraag die velen zich stellen: wan
neer d.ndert Indonesia in mekaar?
NOOIT!
In Europa is de menselijke verbondenheid
klein onderdeel van de maatschappelijke
orde. In Europa wordt men b.v. alleen rijk.
In Indonesia vergeet de man die succes
heeft zijn familie en relaties niet. Hij „smeert
breed uit". De millioenen die hij verdient,
gaan naar sobats, naar weerloze nietsnut
ten en naar veelbelovende beginnelingen.
Zoals een jong en ongestudeerd maar suc
cesvol zakenman me zei: „Kapitaal heeft
een sociale functie."
Niemand lijdt honger; de door maatschap
pelijk gebrek getroffenen overleven de down
en krijgen hun start weer. Er is een soort
bezits-distributie gebaseerd op menselijk
heid i.pl.v. op maatschappelijke systema
tiek. En als al te veel „broederlijkheid" ook
mis loopt, dan komt de stap weer naar het
intermediair van de Staat, die b.v. een
„vergiffenis-belasting" instelt, die in Euro
pa doodgewoon als absurd aangemerkt zou
worden. De belastingdienst zegt doodeen
voudig: beste boeren, burgers en buitenlui;
dat jullie de staat benadelen door je veel te
laag te laten aanslaan in de belasting, kan ik
begrijpen. Dat is over de hele wereld zo.
Maar we hebben werkelijk geen trek om te
veel tijd, energie en ambtelijke naloperij
Lees verder pag. 8
Aan de weg Djakarta-Bogor vind je overal afgeschreven auto's en opelet- Op vele plaatsen langs de weg Djak.-Bogor hangen vrolijke kunstvliegers in
ten die weer keurig worden omgebouwd. Gemoedelijk keuvelend en toch ook de wind te wapperen, een heel gezellig gezicht,
deskundig werkend komt zonder technisch onderwijs tóch ook een werk
klaar!
7
