De Indonesische revolutie (I)
"Tida bisa" is dood
Pas als je zelf het land gezien hebt en meegemaakt, je eerste weken van vertwijfeling
hebt doorstaan, eindeloos hebt gepraat met mensen uit alle lagen van het volk ,hun fan
tastische toekomstdromen hebt meegedroomd en ontnuchterd bent wakker geworden in
een onwillige werkelijkheid en toch weer met élan aan het werk bent gegaan om de
dromen te realiseren OMDAT ZE IMMERS REALISEERBAAR ZIJN, pas dan weet je ein
delijk wat Revolutie is.
De belangrijkste verandering die zich
met de Revolutie in Indonesië heeft
voltrokken, is de dood van "tida bi-
sa, tida tau" (weetUnog van het lied
je van Speenhoff?). De nieuwe Indo
nesiër kan alles, wil alles, durft alles.
En als hij af en toe struikelt of fou
ten maakt, zouden wij spotten of ver
oordelen?
Ik heb het een tijd lang met mijn kennis
van de Franse en Zuid-Amerikaanse revo
luties gedacht - maar nu wéét ik: al mijn
kennis van revoluties was maar boekjes
kennis, theorie, Walter Mitty-gefantaseer.
Bij het denken aan een revolutie en aan
wat wezenlijk revolutionair is, moet je aan
de woorden denken van Marsman: "Groots
en meeslepend wil ik LEVEN!" Aan Hen-
riëtte Roland Holst: "Wie baart, kan niet
werken" en aan het devies van de Militaire
Academie van St. Cyr: "Toujours l'audace!
Toujours l'audace!" Er is geen vaste tech
niek.
Wij leven gekanaliseerd en geformali
seerd. De dag van morgen is precies gelijk
aan de dag van heden. Zo ook de week
daarna, de maand daarna, het jaar daarna.
Veranderingen, b.v. prijsstijgingen, vol
trekken zich in jaren. In Indonesië in weken,
soms in dagen.
In revoluties leeft men stormachtig, be
zeten door idealen, roekeloos, dynamisch,
met een volslagen disdain voor behoud
zucht en met een niet te onderdrukken ver
langen om te scheppen. Maar vooral met
vaart, vaart, vaartl
Wie kan er meten in een revolutie? Wie
voorzag in de tijd van Marat de komst van
Danton ,en in de tijd van Danton die van
Robespierre? Wie in de tijd van het Direc
toire de Terreur? Wat is er overgebleven
van de indoctrinaties van de Jacobijnen en
Girondijnen, die en letterlijk een zaak van
leven en dood waren met de guillotine als
eindpunt van elke carrière? Hebben wij
ooit gesidderd van woede om de confisca
ties van de bezittingen van adel en kerk;
om de "roof" van de Bastille, Versailles en
Tuilerieën? Toch is daaruit het nieuwe
Frankrijk geboren dat wij zo adoreren.
Wie zag in deze wilde periode de onbelang
rijke Kleine Korporaal uit Corsica die enke
le jaren later de wereld zou doen schudden
op zijn grondvesten? Er zat geen logica in
de Franse revolutie, zelfs met de verwer
ping van God en de verheffing van de Rede.
Het Franse leger was een stelletje Sans
culotten, "djèmbèls" zogezegd, en dan smij
ten deze "djèmbèls" de Duitse en Oosten
rijkse keurtroepen terug en dringen onder
Dumourriez door tot in Nederland voor het
voor onze maatstaven onvergeetlijke Ramp
jaar. De conscriptie is geboren en de tech
niek van de nieuwe oorlog... Wat herbergt
de Indonesische Revolutie in haar schoot?
Alle Revoluties gaan gepaard met binnen
landse en buitenlandse oorlogen, al zijn ze
voor de toeschouwer nog zo zinloos. Want
oorlogen zijn "élan-makers", maar diep
binnenin zit het Creatieverlangen, de onbe
grijpelijke drang om door de Dood heen de
Resurrectie en het Nieuwe Leven te vinden.
Er zijn vele punten van overeenkomst en
verschil tussen de Indonesische en Franse
revolutie, maar zelfs in de punten van over
eenkomst zijn verschillen en omgekeerd.
Ook de Indonesische Revolutie heeft zijn
tijd gehad van de "Enragé's" ("Boenoeh
Belanda"- in spasmodische schokken ook
gericht tegen de Britten, de Belgen, de
Chinezen, de Amerikanen - elke buitenland
se invloed hindert en "enrageert"), maar
niet zo langdurig, zo bloeddorstig en haat-
vervuld als de diverse uitspattingen tijdens
de Franse Revolutie, waar soms gedurende
weken dag en nacht de karren veroordeel
den naar de Guillotine reden...
Voorwaar, vergeleken bij de Franse Re
volutie (laat staan de Russische en andere
Westerse Revoluties) is de Indonesische de
vreedzaamste die zich ontwikkelt. En de
omvangrijkste: 200 volken ontworstelen zich
aan vier eeuwen westerse invloed. Duurt
het te lang naar Uw mening? Zelfs in ons
gezapige landje kan een kabinetscrisis drie
maanden durenl Probeer redelijk te denken.
Bij al is ook de Indonesiër tot zelfs in
de laagste lagen van het volk een redelijk
mens, die zoekt naar balans en terugstapt
voor excessen. De binnenlandse oorlogen
zijn met zoveel hoffelijkheid en vergevings
gezindheid gevoerd (naast natuurlijk ook
excessen - maar welk volk heeft die niet
gekend?) dat men over de Oorlog in Mi-
nangkabau spottend heeft gesproken als
van een operette-oorlog. Maar ik heb ook
oorlogsweduwen gesproken uit die oorlog
en hoofdofficieren en ik zie het anders.
En het is allemaal ook anders dan in Euro
pa.
Wij hebben onze beeldenstormers ook
wel gehad, wij hebben Van Oldenbarnevelt
netjes de kop afgehakt en we hebben de
De Witten op Het Groene Zoodje afge
maakt. Dat was vroeger...? Revolutie kent
geen tijd. Revolutie kent alleen "élan - en
variaties en beperkingen binnen dat élan.
Dit élan maakt dat Djakarta onherken
baar is geworden voor de Oud Indischgast,
zelfs als hij zijn leven lang in Good Old
Betawie heeft gewoond. Het moderne Dja
karta rust nooit. Tot diep in de nacht is er
verkeer langs de straten (en zeker niet al
leen van pierewaaiers), de vriendelijke ter
rasjes met een kopje koffie of een ijsje
zijn verdwenen. Bij Oen op Nusantara
(Noordwijk) zit men niet meer heerlijk
breeduit te niksen, maar is het roezemoeze-
Lees verder volgende pag.
Naar dit huisje heb ik werkelük een hele poos verliefd zitten kijken. Zo "sederhana", zo fris, zo
lieflijk. Erachter is een visvijver met "tambakan" (van die kleine goerami'tjes) en tratee. En 's nachts
het sonore gekwaak van de kodoks. Vóór een pantjoeran in een kabbelend beekje, leder zijn smaak
natuurlijk, maar sommige mensen wonen hier liever dan driehoog in Morgenstond.
5
