TAAL
Het Indonesië-nummer
Het Indonesië-nummer van Tong Tong (van 15 juni) doorbladerend, ben ik verre van te
vreden. Mijn artikelen zijn verward, de "constructie" van het nummer is verward, het num
mer kan verkeerde conclusies wekken naar twee kanten: dat ik te mooi over Indonesië
vertel of te lelijk.
Over de keuze van de frontpagina ben ik niet tevreden, alhoewel ik mij kan indenken
dat men in Holland met herinneringen aan wat "typisch Indonesisch" is, deze foto gekozen
heeft.
Zeer zeker is ook de keuze van vele
nieuwsbladen van foto's van de Djalan
Thamrin met zijn moderne gebouwen fout.
Want de Djl. Thamrin is maar een fractie
van het zich ontwikkelende Indonesië, op
zijn hoogst een "mogelijke richtlijn" en wie,
misleid door deze foto's, Djakarta opzoekt
zal zich "genomen" voelen.
Welke zou dan de juiste foto zijn? Die
een duidelijke afspiegeling biedt van Indo
nesia today? Ik geloof dat die foto niet
bestaat.
Doodgewoon omdat Indonesië nog in re
volutionaire ontwikkeling is. Zo kan ook
geen enkele afbeelding van Frankrijk tus
sen 1789 en 1800 karakteristiek genoemd
worden voor het Frankrijk van die dagen.
Daarvoor wisselde het decor te snel; daar
voor was het gamma van zich ontwikkelen
de krachten te gevarieerd.
Dit geldt ook voor Indonesië. En dat ver
klaart ook waarom mijn eerste artikelen
"verward" waren. Er werd pressie uitge
oefend uit Holland: schrijf gauw, schrijf
gauw. Dus schreef ik gauw, terwijl ik nog
duizelde van de vele indrukken en emo
ties.
Over Parijs of Amsterdam kan je gauw
schrijven. Meestal ook omdat je schrijft
over de beelden van vandaag die vanouds
bekend zijn en er morgen en het volgende
jaar nog zullen zijn: de Seine, de Notre
Dame, de clochards, de Are de Triomphe.
Over de Dam, de Kalverstraat, de grachten.
En toch zijn deze beelden fout, althans zeer
onvolledig. Want Parijs en Amsterdam zijn
ook (en voor de nabije toekomst zelfs in
belangrijker mate) de uitgestrekte nieuw-
bouw-wijken, de nieuwe industrie-terreinen,
de nieuwe activiteits-centra. En de zaken
man van de moderne Amsterdamse "Goud
kust" en zijn milieu of de door Jacques
Tati (Monsieur Hulot) geridiculiseerde mo
derne Parijzenaar in zijn hypermoderne flat
zijn voor resp. het Amsterdamse en Parijse
bestaan oneindig veel belangrijker dan de
man met de handkar op het boogbruggetje
over de Prinsengracht of de clochard.
En we doen Amsterdam of Parijs onrecht
aan als we alleen het "vertrouwde as
pect" presenteren als karakteristiek. Of al
leen de moderne nieuwbouw. En we doen
het moderne Indonesië onrecht aan als we
alleen het "sentimentsplaatje" presenteren
van het Indonesië-nummer of Hotel Indone
sia aan de Djl. Thamrin.
Ik heb mij van de eerste dag af dat ik
in Indonesië was gerealiseerd dat de voor
lichting omtrent "Indonesia Today" een
langdurige zaak zou worden en een hache
lijke. Want misverstanden zullen de eerste
tijd blijven ontstaan...en hierdoor zullen zo
wel aan Indonesische als aan Nederlandse
kant onaangename en misschien wel moor
dende aanvallen komen. Zal onze kleine
Tong Tong daartegen bestand zijn?
De lezer, het volk, wil graag "pronto" be
diend worden. Zoals met een kaartje in de
etalage van de slagerswinkel: "Puike verse
binnenhaas! Het koopje van de dag: 90 ct.
per ons". Maar hoe puik is de binnenhaas?
En is het wel binnenhaas? En is die mooie
rode kleur van de versheid of van de py
riet? En is 90 ct. wel een koopje? We den
ken niet na, we hebben al lang geen goede
kennis van vlees, maar we worden snel be
diend toch? Dus we kopen.
En in Indonesië: "Loeloer istimewa! 500
Rupiah (boleh tawar)!" Hoeveel kan je ta-
war? Welke Rupiah wordt bedoeld, die van
een maand terug met die andere koers?
En ook de Indonesiër in zijn snelle revolu
tie is ongeduldig. Beschouwt aarzeling als
wantrouwen.
En tussen deze twee publieke houdingen
moet Tong Tong maar schrijven...!
Ik voel me veertig jaar jonger en zit
met een veertig jaar oud dilemma: zal ik
Tjipto helpen met zijn sommen en de kans
lopen dat ik door Pah Djenggot (de onder
wijzer) zal worden getuchtigd? Of zal ik
Tjipto niet helpen en door hem in de pauze
worden getuchtigd?
You know: Tjalie is maar een klein jon
getje, een oedang kering, zogezegd. En Pah
Djenggot is groot en sterk. En Tjipto is
groot en sterk. Wat ik ook doe (en ik be
zweer mijn bedoelingen zijn goed!), slaag
zal ik krijgen!
In Tong Tong staat de kleine Indo tussen
twee grote "asli's", een kantjil tussen twee
olifanten zogezegd. Zal hij verpletterd wor
den? Zal ik deemoedig om genade vragen
nog vóór er wat begonnen is? Fiat Justitia...
het recht (welk recht ook) hebbe zijn be
loop. Want wat Tong Tong acht jaren lang
gedaan heeft, zal het blijven doen: "Poe-
koel teroes!"
En het Hemelse Gerecht behoede ons.
Nu ik uit Indonesië terug ben en de tijd
heb mijn duizenden notities te sorteren en
rustig uit te werken, zullen mijn artikelen
zeker minder verward worden, maar noch
tans zullen er vele geschreven moeten
worden om de lange reeks van misverstan
den uit de weg te ruimen.
Waarbij ik me realiseer dat Tong Tong
toch maar een klein krantje is tussen de
grote bladen en onze lezerskring maar een
fractie van de grote massa's van het Indo
nesische en het Nederlandse volk.
Maar wie met een diep besef van de
waarde van het kleine Bethlehem en het
grote Jeruzalem kan nog versagen en zijn
plicht verzaken?
Zie niet om. Ga voorwaarts. Poekoel te-
roes! T.R.
Het zal iedereen die zelfs maar kort in
Indonesia is, opvallen, dat in kringen van
ontwikkelde Indonesiërs en Chinezen een
perfect Nederlands gesproken wordt, zoals
zelfs in Nederland maar weinig gehoord
wordt.
Meer en meer raak ik ervan overtuigd dat
goede taalbeheersing en talenkennis een
prerogatief en een waarmerk zijn van de
werkelijk beschaafde mens, niet eigendom
van geografische groepen.
Opvallend is ook dat in Indo-kringen,
waar men zich niet bewegen kan in betere
milieux en eigenlijk doorgaans moet stoet
haspelen met pasar-maleis, de kennis van
de Nederlandse taal snel vermindert. Dit
is niet denigrerend bedoeld. Het is volko
men logisch, dat iemand die dagelijks alleen
Indonesisch of Soendanees aanhoort en
spreekt, langzamerhand zijn oorspronkelijke
taal begint te vergeten.
Enkele staaltjes heb ik opgeschreven en
ze zullen de lezer wel ongelooflijk voorko
men, maar men zal ook wel zien dat ze té
sterk zijn om verzonnen te kunnen zijn:
een bovenstaande dame i.p.v. een hoog
staande dame,
Tom Soya (Tom Sawyer, het boek is ner
gens meer te krijgen, maar de figuur leeft
voort),
een gouden vis (goudvis),
angsignose (angstpsychose),
Min Sin Ling (pas na een poosje kreeg
ik door dat "missing link" bedoeld werd),
verkrompelde handen (gekromde vingers),
zij is al bemand (zij is al getrouwd; heeft
al een man),
hij spandeert anderen (hij spant er an
dere mensen voor),
en tenslotte een juweeltje van een vol
zin:
Hij is mijn goede vriend tetapi de soal
ini hij moet niet tornen...
Ach mijn dierbare krompraters, die vaak
zo hun best deden om met Oom Tjalie Hol
lands te praten, ik lach jullie niet uit, noch
maak ik me koloniaal vrolijk, ik wil alleen
duidelijk tekenen hoe jullie wereld zich
ontwikkelt, veel positiever de nieuwe Indo
nesische richting op dan jullie beseffen!
Het ga jullie goed en altijd ook weer vro
lijk tot ziens!
En het zal een ieder duidelijk zijn dat
overal waar Tjalie zich met de bahasa pro
beerde uit te drukken .hij dezelfde dwaze
fouten maakte, waar later beslist ook om
gelachen werd. Ik gun jullie graag mijnzelf-
de pret!
1 juli is er weer een nieuwe jaar
gang begonnen.
Jaarabonnees denkt U om de beta
ling van Uw abonnement.
Het bespaart ons veel extra werk en
U de incassokosten wanneer wij het
geld bij U moeten laten innen.
Bij voorbaat dank! De administratie.
