SPELDJES
PM 65
SPELDJES
SPELDJES
SPELDJES
^§?VVAN HIER EN GUNDER
Indonesisch „Gepruts"
n'/S
VERZAMELAARS, LET OP
Voorjdiegenen, die niet in de ge
legenheid waren een bezoek te
brengen aan de PASAR MALAM
hebben wij nog een aantal speci
ale PASAR MALAM speldjes in
voorraad gehouden.
Verkrijgbaar bij TONG TONG
met een pak PASAR MALAM lu
cifers, samen voor f 0.60
Met intens genoegen las ik je belevenissen
in Poelang.
Ik heb begrip voor je inzicht hoe je de vele
kwestie's daarin behandelt. Dat met het 'bong-
kar motor" de Indonesiërs blijk geven van
vernuft en energie, heb je het varkentje juist
op de snoet getikt.
-Perljaja! Zo is een paar maanden geleden
een familie vanuit Indonesië in Heerenveen
aangekomen, waarvan de lader door die om
standigheden, die jij in "poelang" beschreef,
in zijn werk zo zelfstandig was, dat hij op
korte termijn technisch-afdelingschef is gewor
den. Zijn zoon, die nog geen Nederlands
spreekt, voldoet bijzonder goed en is een ge
waardeerde kracht in een bromfietsenfabriek.-
Van het bongkarren van motoren en het re
pareren daarvan met "oud-roest-materiaal"
door eigen initiatief, krijgt de mens een zekere
vernuftheid om te improviseren.-
Vele kolonisten'indertijd in Nieuw-Guinea
hebben daardoor hun technisch vernuft ver
kregen door japanse karren uit de bush-bush
te slepen, daaraan te prutsen en zowaar de
vrachtwegens te laten karren op ook in de
bush-bush gevonden benzine met een 100 oc
taangehalte.- En ze hadden daarmee karweitjes
verricht, gewoonweg fantastisch. Als je niets
hebt, moet je met wat je hebt kunnen impro
viseren. Daar zijn omstandigheden, dat je uit
de impasse moet geraken en niet stil mag zit
ten en zeggen: goea nggah bisa sèh". Gedu
rende mijn iele tournee's in Nieuw-Guinea,
hebben wij in het binnenland veel moeten im
proviseren, ook op medisch gebied. "Dollar-
wonden" die de junglepapoeas hadden, hadden
we kunnen genezen met geweervet en suiker
met als verband droge pisangbladeren.- Met
primitieve middelen konden we toen in de
jaren 1948, toen alles nog zo schaars was,
onze tournees verrichten.- Hoe hadden de ko
lonisten in de jaren 1931 na vele sterfgeval
len de zwartwaterkoorts kunnen bedwingen
met kankoeng of met de wortels van de alang-
alang. De moeilijke tijd heeft de Indonesiër
geleerd zichzelven te kennen en daaruit als
een nieuw praktisch mens te herrijzen. Zonder
te vloeken met een: perèk perdom sèh.
Op slot van rekening ligt de Indonesiër ons
aan het hart. niettegenstaande onze tjap "Blan
da" met de aankleve van domme discriminatie,
die je noch min of meer openlijk dan wel
bedekt hier ondervindt.-
Beste Tjalie, kerel, bedankt voor je stukken.
Soms ben ik het niet eens met je geschrijf,
doch dan tracht ik tnezelven in je otak te
plaatsen en vind dan dat je 't goed hebt ge
daan.- D. A. Tessensohn.
a. Uit deze brief blijkt dat oud-gasten In
donesië begrijpen kunnen (en door de
schijn heen zien) ook al zijn ze niet in In
donesië geweest. Dit is het geheim van
Tong Tong's groei geweest "tegen beter
weten in" gedurende de afgelopen jaren.
Zulke brieven heb ik de hemel zij dank,
méér gehad. Wat wij waarderen moeten in
ieder mens, is zijn pogen om te begrijpen,
niet eeuwig tetteren op de eerste de beste
schijn. Al dat gekatjauw over Indonesië is
eigenlijk zo diep teleurstellend voor ONZE
kortzichtigheid.
b. Er zit een gevaarlijke bij-noot in deze
brief, die er voor Tessensohn niet in zit,
maar voor sommige "critische" lezers wel:
dat inderdaad toegegeven wordt dat men
maar prutst en dat het DUS een rommeltje
is in Indonesië. Maar wie als Tessensohn
nóg dieper kijkt, ontdekt de vermogens om
uit dat gepruts te komen tot enorme con
structie. Bij het rondscharrelen in bèngkèls
in Indonesië vond ik dezelfde geest die ik
zag in foto's van het eerste "geknoei" van
Ford en van de gebroeders Wright (de uit
vinders van het vliegtuig). Ik sprak in Ame
rika Hofstetter, die in de Amerikaanse com
missie zat voor het bestuderen van de mo
gelijkheden van de metaalindustrie in In
donesië. Als modern techniker kon hij ge
makkelijk duizend tekorten en gebreken
aanwijzen, maar hij was vol lof over de
Mens zelf en zijn mogelijkheden (hierover
schrijf ik nog wel een artikel).
c. Indonesië is achter. Ja. Eens gingen mijn
zoon en ik naar athletiekwedstrijden in Los
Angeles kijken. De vijfduizend meter. Er
startten een twaalftal lopers. Als oud-athleet
kan ik vrij goed athleten en stijlen beoorde
len. Ik wees op een loper en zei: "Op deze
vent moet je letten! Hij is goed!" Het begin
logenstrafte mijn woorden. Mijn favoriet
raakte meer en meer ten achter, tot zelfs
meer dan een halve ronde. Anderen daar
entegen, spectaculaire typen met zo'n borst
kas en zulke spieren, liepen indrukwekkend
voorop. Ronde na ronde ging voorbij. Mijn
zoon dacht misschien het zijne van Pappie's
oordeel. En toen begon mijn "walang koe-
roes" in te lopen. Formidabel! De hele are
na kwam overeind van opwinding. Meter na
meter van zijn achterstand "vrat" mijn djago
op van zijn wanhopige achterstand. Het
werd een felle eindstrijd met de koploper
en de wedstrijd eindigde onder donderend
gejuich in een "dead heat". Ontzaglijk!
Zelf wel eens gelopen? Zelf een grote
achterstand gehad? En pijn in je schenen
en dijen en longen? Trek gehad om uit te
vallen en toch doorgezet?
WETEN kan je alleen als je zelf gelopen
hebt en niet katjang-etend op tribunes bent
blijven zitten...
WIJ kunnen weten. We zijn tawanan ge
weest en velen van ons hebben honger en
gebrek gehad méér dan in drie hongerwin
ters samen. WIJ kunnen weten hoeveel je
hebben kan, hoe je als directeur van de
Borsumij rijk en tevreden kan zijn met kat
jang idjoe sadja. Niet de dagelijkse maal
tijd van aardappeltjes met tarbot en Béar-
naise saus is de maatstaf, maar de spirit
binnenin! T.R.
WAWEJAI (I)
"Het asylrecht is dunkt mij een der meest
fundamentele mensenrechten. Soen Yat Sen
zou nooit leider van een nieuw China gewor
den zijn als de Engelsen hem uitgeleverd had
den, toen de ambassade der keizerlijke rege
ring hem in Londen hadden gekidnapt. Loe
Sjuun had zijn onsterfelijke verhalen niet ge
schreven als hij geen asyl had gevonden in de
Engelse concessie, Lenin profiteerde van het
Lees verder volgende pag.
(Lucifers mogen niet over de post
worden verstuurd).
Alleen het speldje, inclusief de portokosten:
f 0.40 te bestellen door storting op Giro 6685,
of zelf afhalen voor f 0.30
