De Indonesische Revolutie (II)
De liegende camera
Vervolg van pag. 5
een blikopener noch een kurketrekker meer
bruikbaar zijn, smeed die werktuigen dan
om tot een nieuw werktuig. Maak iets
nieuws.
Dit is een essentiele en belangrijke ka
rakteristiek van de Indonesische Revolutie,
dat het steeds opnieuw en onvermoeibaar,
gedreven door een enorme innerlijke kracht
en overtuiging, een volmaakt nieuw Indone
sië wil smeden uit het volkerenconglome-
raat vóór 1600 en uit de administratieve
eenheid daarna, een wezenlijke, een natio
nale, een splinternieuwe. 'Geef mij elke dag
een nieuwe naam en de wetsteen van een
nieuw geloof", zoals ergens in het nieuwe
testament staat (Als ik niet juist citeer en
de juiste plaats niet weet, veroordeel mij
niet, maar corrigeer mij).
Ik sprak zonet van "droevige" poging
en van de Indonesiër om zich door nieuwe
woorden verstaanbaar en acceptabel te
maken voor Europa. Het is ook zo. Als ik
merk hoe volhardend de gemiddelde ge
sprekspartner is in discussies over wat
Eens zag ik een merkwaardige foto. Van
een baseball-speler op het moment dat hij
met zijn slaghout de bal trof. De bal werd
zo hard getroffen dat hij op de foto om het
slaghout a.h.w. geplooid zat, als een bal
deeg om een erin gemepte liniaal. Maar
in de schaduw was de bal nog meer dan
een handbreedte van het slaghout af!! Ra
ra, hoe kan dat? De foto was genomen met
een snelheid van een paar honderdste of
duizendste seconden en op het moment dat
de bal het hout raakt in werkelijkheid moet
toch ook in de schaduw het contact be
staan?
Ziedaar: de foto loog!
De fotograaf gaf zelf de oplossing. De
omhoog schuivende sluiting van de lens
"zag" eerst de schaduw toen de bal nog
niet bij het slaghout was en legde dit mo
ment "voor de eeuwigheid vast". Daarna
"zag" het cameraoog de speler. Toen was
de bal inmiddels bij het hout aangekomen
en werd die fase van de actie vastgelegd.
Dus zagen we op de foto TWEE fasen
van één beweging.
Onthoud: in de REvolutie van Indonesië
volgen de gebeurtenissen elkander op in
zo'n hoog tempo, dat "ons oog liegt" als
wij alleen kijken naar de fasen. Wij moeten
kijken naar de speler en het spel.
Tjalie schrijft snel over vele fasen van
het ontwakende Indonesië. "Djèwèr" hem
niet om elke fase die hij vertelt. Probeer
het hele ontwakingsproces te zien Als U
kunt. En U kunt. als U met Uw hart ziet.
zich in Indonesië ontwikkelt, kan ik som
tijds wel erg vertwijfeld zijn.
Voorbeeld: het woord "Nasakom". Dit is
een poging om duidelijk te maken dat In
donesië niet communistisch is, maar streeft
naar een verzoenende leefbaarheid van in
Europa (schijnbaar) absoluut tegenstrijdige
en moordende beginselen. Nasakom is sa
mengesteld uit 3 woorden: NASionalisme,
Agama( geloof) en KOMmunisme. Als men
dat in Europa hoort, lacht men of werpt
het woord met weerzin weg. Maar toch
hebben we b.v. in Nederland zelf een offi
cieel getolereerd communisme, zelfs ver
tegenwoordigd in het Parlement en openlijk
verschijnend met een eigen blad. En daar
naast hebben we nationalisme en religie.
Het verschil is alleen dat in Holland alles
in een apart kastje zit en men in Indonesië
probeert te geraken tot een creatieve sa
menwerking.
Een astroloog zei me eens: "Eigenlijk is
het onbegrijpelijk dat Indonesië en Neder
land zoveel punten van ruzie vinden. Want
allebei staan in het teken van Kreeft en
hebben dus veel gemeen".
Ik heb geen verstand van astrologie en
weet dus niet of deze zegsman gelijk heeft,
maar zowel de Nederlander als de Indo
nesiër kennend (en in mijn bloed hebbend)
heb ik altijd veel punten van overeenkomst,
althans opvallende paralellen, gevonden
tussen Indonesië en Nederland.
Ja, de punten van verschil. Bestaan die
niet overal ter wereld in mindere of meer
dere mate? Maar moeten zij leiden tot con
flict en misverstand als er ook veel plus
waarden te ontdekken zijn? Laat ons bij
alle critiek op Indonesië bedenken, dat ook
Indonesië critiek zou kunnen hebben op
ons. Op onze kruidenferigheid b.v., op onze
hypocrisie, op onze kastjesgeest (die voor
al in het revolutionnaire saamhorigheids-
streven in Indonesië taboe MOET zijn). Een
figuur als Jan Cremer (in Nederland een
bestseller achter "het knippie op de deur"),
een logische exponent van de Nederlandse
maatschappij, is in Indonesië niet alleen
volslagen onaanvaardbaar maar zelfs on
denkbaar. En toch baadt het volk in zijn
poedeltje in de kali!... ach ja, dat is nu
zo'n essentieel en eeuwenoud verschil, daar
moeten we niet om twisten, alleen proberen
te begrijpen!
Wat mij in Indonesië in deze revolutie is
opgevallen (en tot mijn verbazing geen en
kele andere vorsende bezoeker), is de ver
dieping van het geloof bij alle religieën
in dit Indonesië, zich manifesterend op
vele wijzen. Hoewel de Christenen (dus
ook de katholieken) geen noemenswaardige
staatssteun krijgen (maar wel een brede
tolerantie genieten), bloeien de kerken,
hoofdzakelijk door giften uit de gemeen
schap. De misigits zijn altijd vol en vooral
Vrijdag (als alle kantoren vroeg sluiten en
de stilste dag aanbreekt van de week) sta
je verbaasd als de dienst in de mesdjid is
afgelopen en er gewoon een bandjir van
gelovigen de mesdjid verlaat. Zeer velen
getooid met het bekende witte kapje van
de Mekkaganger. Blijkbaar wordt niet alle
verdiende geld opgesoupeerd aan Nice en
San Tropez, maar maakt men er een zware
en dure bedevaartstocht voor naar Mekka.
Vele prominente figuren die door te zware
diensten niet in staat zijn hun tocht naar
de Mesdjid te maken, hebben op het erf
van hun huis een eigen kleine moskee
laten bouwen om aan hun godsdienstige
verplichtingen te voldoen. Deze mesdjids
zijn altijd onttrokken aan het oog; je ver
neemt er alleen van door mededelingen van
kennissen.
Het valt je op hoe aan tafel door velen
kort en onopvallend gebeden wordt, ook als
je samen gezellig uit bent op Glodok. Hoe
in een zakengesprek door de gastheer toch
even toestemming gevraagd wordt zich e-
ven te mogen afzonderen voor zijn ritueel
gebed. Maar knappe discussies over Bijbel-
of Koranteksten zoals bij ons vind je in
Indonesië niet. Noch is men goed op de
hoogte van wereldkerkraden en concilies,
van Teilhard de Chardin, van Bart...of van
Elburg, Men bidt en werkt.
In het oude Wilhelminapark wordt ge
bouwd de grootste moskee ter wereld. Dit
is geen Sombong; dit is een kristallisatie
van een sterk verlangen naar Geloof in de
ze moderne wereld van vrijdenkers. En
wordt zo'n natie communistisch? Quatsch!
Domheid! Laster!
De "kenners" van communisme spotten
met het Indonesische communisme en men
citeert graag Sjahrir die van het Indonesi
sche communisme heeft gezegd: "Een
vreemd soort Hindoe-Javaans, Minangka-
bau-Mohammedaans of Bantam-Mohamme-
daans communisme met sterke animistische
neigingen..." O, jé! Veel meer nog. Met
een Betawiese gemoedelijkheid, een Javaan
se ingetogenheid, een oersterk nationalis
tisch patroon, enz. enz., kortom: een Indo
nesisch communisme dat past in het kader
van de Revolutie. Waarom spotten? Onder
zoek! En waarom zou het communisme in
Indonesië model-Europees moeten zijn? Om
het daarna vierkant de deur uit te schop
pen en Indonesië vol Berlijnse muren te
zetten, of met Vietnamese of Koreaanse
scheuren? Zoveel critiek op Indonesië is
zo hopeloos onredelijk!
De Indonesische Revolutie rekent ook af
met de Verheerlijking van de (Europese)
Rede. En eeuwenoude waarden van mystiek,
symboliek en ethiek worden opnieuw onder
zocht. "There are more things in Heaven
and on earth, Horatio, than you dreamt of
in your philosophy..."
"Nasakom" is zelfs in Holland geen on
zin, waarom dan in Indonesië? O, ik voor
zie veel en hopeloze disputen. En er is
eigenlijk maar één goede orienteringsme-
thode. Denk aan de beste Indonesische
vriend, die U had, zoek hem op en leef drie
maanden met hem. Déar. En U weet meer
dan ik in 1001 artikelen kan duidelijk ma
ken.
Goed, dat kan niet. Maar laat ons dan
proberen drie maanden lang Tong Tong te
lezen, vóór we beginnen te twisten. T.R
6
