siiiifiilfip
9&^wmé.wmémm
«sssiffl
MflÉtlS
geet niet dat de Terreur de onbevreesde
Franse soldaat heeft helpen maken, waar
mee Napoleon zijn zegetochten door Europa
maakte.
De Indonesische Revolutie maakt een
nieuwe energie die sterk genoeg zal zijn
om elke catastrophe te overleven. "Maar is
alles dan zo schitterend mooi in Indonesië,
Tjalie!" roept U ongetwijfeld uit, "zijn er
dan helemaal geen mensen die "pajah" zijn,
die wanhopig zijn, die rotte dingen doen?"
Maar natuurlijk! Ik zei U immers al dat
de Indonesische revolutie menselijk is? Net
zo menselijk als wijzelf zijn. En hebben ook
niet wij onze schandalen, onze zedelijke
achteruitgang, onze volle gevangenissen,
onze jeugdcriminaliteit, enz. enz.? Maar daar
zitten we toch ook niet alsmaar over te
zanikken? Waarom willen we dan t.a.v. In
donesië altijd zanikken over wat alleen
maar beroerd is? Wees eerlijk!
Maar is er dan geen vrees dat de in
storting komt als Soekarno sterft? NEEN.
Zelfs daar waar men dit vreest, verwacht
men geen totale ineenstorting. Men zou
kunnen spreken van een soort nieuwsgie
righeid naar wat er dan gebeuren zal. Men
is er al zo lang mee geconfronteerd! En
met het typisch Aziatische kalme fatalisme,
waarmee men elke sterfelijkheid, elk einde
te zijner tijd verwacht ZONDER VREES.
Omdat alles op aarde immers eindig is.
Als wij maar sterk genoeg zijn om zijn
werk voort te zetten. Wij MOETEN! Een
passief toenggoe mati als bij b.v. gepen
sioneerden is er niet bij. Al het werk gaat
in hoog tempo voort. "We shall overcome.
We shall overcome everything!"
En het staat uiteraard iedereen vrij om
hierover de schouders op te halen of het
hoofd te schudden, maar dit heb ik gevon
den en daarom breng ik dit verslag uit.
En daar ging het toch alleen maar om?
T.R.
tarten om doorgrond te worden waarom al
leen kruiswoordpuzzletjes oplossen in de
trein of detectiveboekjes lezen thuis?) en
ook vol humor. Het is een levenskarakteris-
tiek van een volk dat after all al tot de be
schaafdste volken van de wereld behoorde
toen de Germanen nog in beestenvellen
rondliepen, weet U, en bier dronken uit me
kaars schedels...
Sleutelfiguren? U kunt zelf de sleutel wor
den tot begrip als U in dat volk stapt, in
zijn verleden en zijn heden, hoe het lacht
en vertikt te schreien, dat leeft en vecht
en lacht om elke ondergangsvoorspelling.
Dus zijn we nu aangeland bij punt:
B. Wanneer stort Indonesië in elkaar.
Ik heb elders al eens gezegd dat wie uit
Europa komt met zijn bijbelse, astrologische
en waarzeggersvoorspellingen van het ein
de der wereld, in Indonesië opeens merkt
dat de wereld helemaal niet vergaat. Nie
mand praat erover, ledereen denkt alleen
aan de Nieuwe Wereld die in de maak is!
Wie een aantal revoluties bestudeert,
merkt al gauw dat elke revolutie in zekere
zin catastrofaal is (immers een radicale af
rekening brengt van oude ideeën en machts
verhoudingen) en in feite een "serie staart
stukken", catastrophes, is van "have beens"
Revoluties hebben muntwaarden verbrijzeld,
volksklassen uitgewist, cultuurwaarden ver
nietigd, economische centra verwoest...en
nieuwe muntwaarden gecreëerd, nieuwe
Vervolg van pag. 6
En dan is daar een eeuwenoude culturele
karakteristiek in de machtsverhoudingen,
waar tot mijn verdriet buitenlanders alleen
maar mee kunnen spotten, of zich denigre
rend uitlaten, en dat is het "schimmenspel"
van de wajang. Maar die voor Indonesië e-
ven essentieel is als het even vaak bespot
te maskerspel van de Mongoolse volken.
Westerse critici noemen dit "massa-verlak
kerij", maar in Azië weet iedereen dat een
schimmenspel gespeeld wordt om de span
ning van het spel en boeiende gecompli
ceerdheid van de symbolische figuren. In
zekere zin is het schimmenspel in Europa
terug te vinden in de detectiveroman en
het spionnencomplot, waar ook achter de
schimmen van schijnbaar normale burgers
heel andere figuren leven. Het verschil al
leen: detective- en spion-roman bewegen
zich op het terrein van de misdaad en het
bedrog, de wajang op het gehele gamma
van menselijke waardigheid, dus ook liefde,
trouw, vriendschap, moed, opoffering.
Wie een beetje van het wajangspel af
weet en van de Indonesische legendarische
historie, die begrijpt dit wezen van Indone
sië en heeft het lief. En wie werkelijk zo
pienter is om de wajang "door te hebben"
als "verlakkerij", moet nu ook maar een
stapje verder pienterder worden en probe
ren het spel van schijn en werkelijkheid te
doorvorsen. Hoeveel hooghartige veroorde
laars van "het Indonesische schimmenspel"
blijven tragisch dom in de doorvorsing van
de Indonesische werkelijkheid, die alleen
maar een grote warboel" lijkt. Maar wie
legendarische en symbolische figuren kent
als Ardjoena en Gatotkatja (en zeker ook
Petrok en Garengl), als Ken Angrok, als
Minakdjinggo en Damarwoelan, voor hem
is het leven in deze Indonesische revolutie
boeiend, meeslepend, vol raadselen die
volksklassen de leiding gegeven, nieuwe
cultuurwaarden geschapen, een nieuwe eco
nomie voortgebracht. In de revolutie sterft
elke dag iets en wordt elke dag iets nieuws
geboren. De revolutie is de Mens in ver
sneld tempo.
Weet U, de eerste weken van mijn verblijf
in Indonesië kon ik in gesprekken zo heer
lijk doorkaarten over de catastrofale ten
dens van dit verschijnsel en dat en dat. En
als we eindelijk tot de vraag kwamen:
"En dus: wanneer d.ndert alles in mekaar?"
dan kwam steevast en zonder enige uitzon
dering de verbazingwekkende uitspraak:
"O, kaaaaaan niet, Oom Tjalie!"
In al zijn ups and downs heeft de Indone
sische revolutie al zoveel meegemaakt, zo
veel "kansloos verloren zien gaan" en
nochtans op andere wijzen het leven her
vonden, dat dit land en volk te vergelijken
zijn met een oorlogsveteraan, die zoveel,
"vernietigende nederlagen", zoveel "dode
lijke verwondingen" heeft overleefd dat hij
doodgewoon onsterfelijk is geworden, al
thans onbevreesd is voor de dood. Dat
maakt hem niet roekeloos, dat heeft hem
grote behendigheid gegeven om dekking te
zoeken, dat heeft hem een kalme techniek
geleerd van defensie. En nochtans weet hij
dat hij sterfelijk is en dat hij bij het volgen
de treffen gedood kan worden, ja zelfs
"veilig thuis" van de trap kan vallen en
zijn nek breken. Alleen: hij weet dat zijn
wezen, de "strijdbare mens", nooit sterven
zal.
Zoals Frankrijk zijn revolutie "overleef
de", zo zal ook Indonesië zijn catastrophes
overleven. Onze typische thuiszittersvrees
voor een ondergang, élke ondergang, ont
breekt in Indonesië totaal. Omdat men weet:
onze tenaga, onze semangat MOET elke
catastrophe overleven, en is slechts een
fase in onze definitieve ontwikkeling
tot zelfstandige en dominerende natie. Ver-
In Meester Cornells, pardon, Djatinegara, is op de plaats van de oude Militaire School een nieuw ge
bouwencomplex verrezen. Links zien oude Meesterianen nog de toren van de katholieke kerk naast
Laan Solitude.
7
