DE „RAKJAT" (III)
BONNET-
KALENDER IS ER!
KEUKEN
KALENDER 1964
In de twee vorige artikelen over de Rakjat heb ik achtereenvolgens besproken 1. de
Persaudaraan (de "broederschap") en 2. de intense verbondenheid van Rakjat en President
over alle politieke verschillen heen. En heb ik gepoogd duidelijk te maken dat niet kennis
van de politiek, maar kennis van de volksaard en het volks-cultuurpatroon de toeschouwer
dichter brengen bij het juiste begrip.
Wie in Indonesië vele gesprekken voert
met mensen uit alle lagen van de maat
schappij, merkt dat er een zekere weerzin,
achterdocht, voorzichtigheid bestaat tegen
het begrip "democratie", al wordt die zel
den scherp geformuleerd uitgesproken. Dit
heeft bij vele westerlingen geleid tot de
conclusie dat Indonesië "anti-democratisch"
is, "dus" (wij zijn altijd zo snel met onze
"dus-sen", vindt U ook niet?) totalitair, com
munistisch, fascistisch moet zijn. Hier be
ginnen dan pas goed de misverstanden en
interpolitieke narigheden.
Indonesië heeft, als men goed oplet, al
tijd als vanzelfsprekend vastgesteld dat het
democratisch is en wenst daar verder geen
punt van discussie van te maken. Vanwaar
dan die weerzin? Wederom (het liedje wordt
misschien vervelend): omdat het begrip de
mocratie in Indonesië een ander begrip is
dan in Europa. Wie dat hoort, meesmuilt
vaak, vooral als men hoort spreken over
"geleide democratie", een bewoording ove
rigens die inderdaad bij al zijn (tragisch)
goede bedoelingen alleen maar tot meer
DE NIEUWE
Wegens het overweldigende succes,
dat de Bonnet-kalender 1964 heeft
gehad, hebben wij de 4 mooiste pla
ten (van de 7) opnieuw gebruikt voor
een kalender 1966.
Het formaat van deze nieuwe Bonnet
kalender is kleiner en wel: 24x40
cm en zal daardoor gemakkelijker
een plaats vinden aan Uw wand.
Prijs: f 2,95 0,40 porto f 3,35.
De recepten van de
zijn thans in mapjes verzameld, ge
titeld: VAN HEMELMODDER TOT
MIXERMAYONAISE.
Meer dan 80 Indische, Europese,
Amerikaanse, Mexicaanse recepten
voor f 1,75 4- 0,25 porto f 2,
Verkrijgbaar door storting van de
verschuldigde bedragen op giro 6685
misverstanden aanleiding geeft in het voor
fascisme doodsbenauwde Europa. Wie in
Europa of Amerika echter het begrip "de
mocratie" in discussie brengt, zal merken
dat er wijd divergerende interpretaties be
staan van dit begrip, vaak zelfs tot de ge
balde vuisten en wapengekletter toe. Waar
om zou er dus ook in Indonesië geen aparte
interpretatie zijn?
Het curieuze is dat iedereen (zelfs Rus
land) het eens is over de woordenboek-de
finitie van dit woord. Volgens Koenen: "de
mocratie: van het Grieks: demos volk
kratos kracht; volksregering; staat(vorm),
waarin het gehele volk invloed op de rege
ring heeft".
Op slag wordt de kracht, maar tevens de
zwakte van deze definitie duidelijk. Want
wat is volk (en zijn er niet duizenden volks
aarden?) en wat is invloed? Daarom noemt
ook Rusland zich parmantig (en toch met -
zijn eigen - rechtl) democratisch. En nu
wordt ook duidelijk waarom men in Indo
nesië met tegenzin dit woord noemt: men
heeft geleerd dat er een specifieke interpre
tatie is van dit woord, die in Indonesië niet
"lakoe" is. Het is ook duidelijk dat bij vol
ken, waar een dominerend aristocratische
geaardheid van het volk aanwezig is (b.v.
Spanje) of een dominerend proletariaat (b.
v. Rusland), ver uiteenlopende structuren
van volkskracht en volksregering bestaan.
Over 't algemeen wordt onder 'n democra
tische regering verstaan 'n regering, waar
bij door de diverse lagen van het volk "op
één niveau" (zie later), in overleg en met
"gelijke" rechten, gezag wordt gevormd en
uitgeoefend. Het "gelijke" heb ik tussen
aanhalingstekens gezet, omdat er van ge
lijkheid meestal geen sprake is, omdat
"stern-evenredigheid" de numerieke meer
derheden de beste kansen geeft, terwijl de
minderheden practisch geen kansen hebben
en soms alleen als "gedulde oppositie"-
groep in de machtsvorming en -uitoefening
mede aanzitten. Dit is voor Europese op
vattingen zó logisch, dat er verder niet over
te discussieren valt. Dat heeft de Indone
siër wel gemerkt. Vandaar zijn weerzin.
In het Westen vormen de deelnemende
groepen in de regering een balans van min
of meer tegenstrijdige beginselen en naar
mate deze beginselen populair zijn, veran
dert het karakter van de regering. Zo ge
wend zijn wij aan het denken in "balansen"
dat wij onze sympathie (eventueel interpo
litieke steun) voor een ander land in deze
balansen uitdrukken. Een "kenner" van In
donesië schreef b.v. onlangs in een dag
blad dat de macht (en dus de binnenlandse
rust) in Indonesië gebaseerd is op de ba
lans tussen communisme en het leger, wat
voor elke Indonesiër zulke baarlijke non
sens is, dat men er niet eens meer over dis
cussieert en alleen de schouders ophaalt.
Volgens de evenredigheid (en dus de nu
merieke proporties) zouden in Indonesië de
kleinere volksgroepen (b.v. Papoea's, Da-
jaks, Ambonnezen, Indo-Chinezen, enz.)
nooit een kans hebben en de numeriek
zwaar dominerende Javanen alle kansen.
Europese toeschouwers spreken dan ook
met "geloofwaardig gezag" van het "ge
vaarlijke Javanisme" in Indonesië, en dat is
evenzeer nonsens. Wie zorgvuldig in de mi
nisteries rondkijkt, in de kring van directe
adviseurs van de President, in het Parle
ment en in de diverse gezagsapparaten, op
de ambassades en consulaten, komt "on
proportioneel veel" niet-Javanen tegen. En
dan zeggen wij hier weer: dat doet Soekar-
no heel pienter om de balans te handhaven
Tsk-tsk-tsk!
Wie in democratische termen over Indo
nesië wil denken en oordelen, vergete alle
balansen-nonsens en orientere zich eerst
op de twee grondbegrippen van de definitie
van Koenen: volk en invloed.
De Indonesiër nu gelooft niet in volksge
aardheden op één niveau (zie boven); in
Indonesië gelooft men in een driehoek,
waarvan de top gevormd wordt door de
leiders, ongeacht van welke soekoe (lands-
herkomst) en van welke partij, en de basis
door hen die geleid worden. Dit is een diep
geworteld geloof dat eeuwen en eeuwen
oud is en geleid wordt door de overtuiging
dat door God's wil iemands plaats in de
maatschappij bepaald wordt, "par droit de
naissance", of zo men wil het Lot.
In Europa gelooft men daar alleen aan
onder b.v. astrologen, die aantonen, dat ie
mands gesternte zijn kansen bepalen, on
geacht het niveau, de afkomst, de omstan
digheden en het gebrek aan (of overvloed
van) "kruiwagens". In Europa bestaat ook
onmiskenbaar een afgunst, een aangeboren
wrok, en een latente antipathie tegen de
leiders die "over hen gesteld zijn". Er is
een voortdurende woeling tussen top en
basis van de driehoek, die op politiek ter
rein de neerhaling van de top van de drie
hoek ten gevolge heeft gehad in het "ge
lijke niveau van de gelijke menselijke rech
ten".
In Indonesië wordt de driehoek zonder
enig gevoel van afgunst aanvaard, noch
zonder enig gevoel van superioriteit bij de
top, integendeel met een voortdurende be
wustheid van de top dat zij zonder de basis
niet bestaan kan. En bij de basis dat zij niet
zonder top kan bestaan.
De plaats aan de top wordt niet door de
stemmingen van de basis bepaald, maar zo
als gezegd "par droit de naissance". Hoe
krijgt men nu door wie door de Voorzienig
heid bestemd is om in de top te zitten?
Dit voelt men, dit ziet men. Hiervoor zijn
geen bewijzen nodig met studiepapieren of
titulatuur, door aanbeveling van de politieke
partij (kiezen van aanbevolen lijstaanvoer
ders volgens rangnummer) of door materia
listische positie (macht kopen met geld).
Leiderschap wordt bewezen door "the proof
of the pudding is in the eating" en het po
litiek schouwtoneel in Indonesië heeft tal
van meteorieke stijgingen gebracht, maar
ook meteorieke neerstortingen.
8