Ah-Oeh-ahÜ
Goed maar gek
Nauwelijks verschijnen in de artikelen over Indonesië de voorzichtige vergelijkingen van
geldswaarden, waarbij ik bovendien wijs op de schommelende koers van de rupia, of
weer komen de klachten binnen van "Dat mag ie zo niet vergelijken, Tjalie! Een rupiah
daar is een andere waarde dan de gulden hier..."
Waarom men op dit punt steeds weer
disputen uitlokt, begrijp ik niet goed. Ten
slotte heb ik in de afgelopen elf jaren
meer over de wereld gezworven en tastbare
ervaring opgedaan met geldswaarden dan
vele van mijn lezers. Hollandse guldens heb
ik moeten inwisselen tegen Amerikaanse
dollars, Singapore dollars en Hongkong
dollars, tegen Libanese piasters en Perzi
sche rials, tegen Thaise bahts en Japanse
yens, tegen rupiahs en Spaanse peseta's
en Mexicaanse pesos, tegen Franse francs
en Belgische francs, tegen Antillaanse gul
dens en Duitse marken...doorgaan?
Ik weet heus drommels goed wat be
trekkelijk is.
Het is mij opgevallen, al bij mijn eerste
reis naar Amerika, hoe gauw men bereid
is waardevergelijkingen te prijzen als die
gunstig uitvallen voor Nederland en af te
kammen als ze ongunstig lijken. Als ik dus
vertel dat een beetje behoorlijk verdienende
arbeider in Amerika 500 dollar verdient of
een dikke fl 1800 (welk bedrag ik er in
derdaad bij de bank voor krijg), moppert
men. Als ik daarna zeg: de huishuren be
dragen daar door de bank meer dan 100
dollar of fl. 360, grinnikt iedereen weer,
want dan is Holland toch een hoop goedko
per. En als ik dan weer zeg: maar 100
dollar is in de Amerikaanse maatschappij
van ongeveer dezelfde bestedingswaarde
als 100 Hollandse guldens, dan zit men
weer te kijken.
Ah - oeh - ah!
Als ik zeg dat een goede maaltijd mij
ergens omgerekend in HolIgeld maar twee
guldens kost tegen in Holland vijf gulden,
kijkt men zuur: "Ja maar deze omrekening
klopt niet, Tjalie!" Als ik van een andere
maaltijd in een ander land zeg dat die vijf
kost en in Amsterdam maar fl 2,dan
grinnikt men weer. Er gaat toch maar niets
boven Holland...
Ah - oeh - ah!
Ik kwam in Indonesië toen de rupiah een
zekere stabiliteit had verkregen t.o.v. de
buitenlandse valuta, zo stevig dat er prac-
tisch geen verschil meer was met de zwar
te markt. Bij het kantoor van de Bank In
donesia in het Hotel Indonesia kon ik voor
elke Amerikaanse dollar 5000 rupiahs krij
gen. Omgerekend kon ik dus voor één Holl.
gulden 1400 rupiahs krijgen.
Voor die 1400 rupiahs kon ik geen ge
ïmporteerd Hollands borreltje krijgen (Hoe
ra!), maar meer ketella dan in Holland. (Dat
is me ook wat!).
Ah - oeh - ah.
Ik heb herhaaldelijk gezegd dat de prij
zen in Indonesië niet alleen met de koers
veranderingen meeschommelen maar ook
met het wisselende marktaanbod (Nou, ook
een rommel!) en dat is logisch. In Neder
land zijn in de winter de eieren en bloem-
kooltjes ook duurder dan in de zomer.
(Dat is me ook wat!).
Ah - oeh - ah!
"Mijn neef schrijft me dat een hemd
10.000 rupiah kost. Een schandaal!" (De
schrijver is in de war met de rupiah van
1952 en toen zou een hemd van die prijs
zó schandalig geweest zijn dat je liever
zonder hemd zou rondlopen dan in je hemd.
Lain dahoeloe, lain sekarang, toch? Een eind
verder klinkt het in de brief: "Dat drukt
maar geld bij, dat drukt maar geld bij of
het niets is! De rupiah is volslagen waar
deloos!"
"Dus voor 10.000 volslagen waardeloze
rupiahs, dus voor niets, kan je een hemd
krijgen! Nou, dat is toch goedkoper dan
waar ter wereld ook!" "Hoe kèèèn!"
Oeh - ah - oeh!
"Ik heb in een goed Padangs restaurant
rijst met rendang, goelai, sop babat, twee
soorten ei, sajoer nangka, vis, atjar, kroe
poek, stroop en eenmaal tambah nasi ge
geten voor 1000 rupiah of 71 ct. Het is
werkelijk onmogelijk om voor dat geld waar
elders ook zoveel en zo goed te krijgen.
"Ja, maar 1000 rupiah is voor Indonesië
een heel kapitaal. Zo mag je het niet
vergelijken!" "En toch zit het letterlijk van
Pasar Ikan af tot Bidara Tjina toe vol van
die verkopers, die nooit leeg zitten. DUS
loopt het met dat "hele kapitaal" wel los!"
"Maar dan moet men zich veel andere din
gen weer ontzeggen!" "Wat bijvoorbeeld?
Transport? In Indonesië kost benzine 4 ru
piah per liter of nog niet eens een halve
cent. Een glas thee kost 70 rupiah (een
"Dit is mijn goede vriend Tjalie", zei
Paatje R. met de arm om mijn schouders
tegen een tafelgenoot, "maar hij is gek". Ik
heb opgemerkt dat normale mensen "goed
maar niet gek" zijn. En ik mag dus wel aan
nemen dat ik abnormaal ben, arm van geest
dus zo'n beetje (of niet zo'n beetje?) en
aanvankelijk wel wat verdrietig met mijn ar
moede bedacht ik toch opeens dat de ar
men van geest toch niet zo slecht af zijn
"omdat hunner het Koninkrijk der Hemelen"
is, immers? Als het waar is, dan is het
beter dan pensioen plus AOW. Sabar maar,
misschien krijg ik het later precies door.
T.R.
schandaal!), dus voor de prijs van een glas
thee kan je 15 liters benzine kopen!" "Een
schandaal!"...
Ah - oeh - ah.
Beste lezers, we kunnen ah-oeh-ah-en en
we kunnen als we willen een beetje hou
vast vinden in af en toe een prijsvergelij
king, al was het alleen om niet aan één
stuk door geschandaliseerd te zijn.
Laat ons deze prijsvergelijkingen humo-
ristischer bekijken op zijn minst, al was
het alleen om wat op adem te komen van de
prijzen die in Holland "schandalig hoog zijn
en alsmaar schandalig hoger gaan
schreef een andere kennis.
Het is immers nergens goed op de we
reld? Maar moeten we per sé alles met
sentiment beoordelen? T.R.
P.S. De koers was toen (April, Mei) fl 1,
Rp. 1400. Maar dat kan intussen weer
veranderd zijn. Als U intussen dus andere
cijfers hoort, niet "ngamoek" alstublieft!
Een verkoopster van dialabria, een soort ringetjes van geraspte singkong, in klapperolie gebakken.
Geen kuweh tjintjin. De djalabria's 2 ct.) smaken heerlijk bij een kop koffie en vullen meer dan je
denkt. Hier werd ook nasi oedoek verkocht, pisang goreng, en veel meer andere lekkernijen. Ik hoop
deze tong tong straks bij deze dame te kunnen brengen. Met de groeten van de duizenden die nooit
vergeten...
9