Ah-Oeh-ahÜ Goed maar gek Nauwelijks verschijnen in de artikelen over Indonesië de voorzichtige vergelijkingen van geldswaarden, waarbij ik bovendien wijs op de schommelende koers van de rupia, of weer komen de klachten binnen van "Dat mag ie zo niet vergelijken, Tjalie! Een rupiah daar is een andere waarde dan de gulden hier..." Waarom men op dit punt steeds weer disputen uitlokt, begrijp ik niet goed. Ten slotte heb ik in de afgelopen elf jaren meer over de wereld gezworven en tastbare ervaring opgedaan met geldswaarden dan vele van mijn lezers. Hollandse guldens heb ik moeten inwisselen tegen Amerikaanse dollars, Singapore dollars en Hongkong dollars, tegen Libanese piasters en Perzi sche rials, tegen Thaise bahts en Japanse yens, tegen rupiahs en Spaanse peseta's en Mexicaanse pesos, tegen Franse francs en Belgische francs, tegen Antillaanse gul dens en Duitse marken...doorgaan? Ik weet heus drommels goed wat be trekkelijk is. Het is mij opgevallen, al bij mijn eerste reis naar Amerika, hoe gauw men bereid is waardevergelijkingen te prijzen als die gunstig uitvallen voor Nederland en af te kammen als ze ongunstig lijken. Als ik dus vertel dat een beetje behoorlijk verdienende arbeider in Amerika 500 dollar verdient of een dikke fl 1800 (welk bedrag ik er in derdaad bij de bank voor krijg), moppert men. Als ik daarna zeg: de huishuren be dragen daar door de bank meer dan 100 dollar of fl. 360, grinnikt iedereen weer, want dan is Holland toch een hoop goedko per. En als ik dan weer zeg: maar 100 dollar is in de Amerikaanse maatschappij van ongeveer dezelfde bestedingswaarde als 100 Hollandse guldens, dan zit men weer te kijken. Ah - oeh - ah! Als ik zeg dat een goede maaltijd mij ergens omgerekend in HolIgeld maar twee guldens kost tegen in Holland vijf gulden, kijkt men zuur: "Ja maar deze omrekening klopt niet, Tjalie!" Als ik van een andere maaltijd in een ander land zeg dat die vijf kost en in Amsterdam maar fl 2,dan grinnikt men weer. Er gaat toch maar niets boven Holland... Ah - oeh - ah! Ik kwam in Indonesië toen de rupiah een zekere stabiliteit had verkregen t.o.v. de buitenlandse valuta, zo stevig dat er prac- tisch geen verschil meer was met de zwar te markt. Bij het kantoor van de Bank In donesia in het Hotel Indonesia kon ik voor elke Amerikaanse dollar 5000 rupiahs krij gen. Omgerekend kon ik dus voor één Holl. gulden 1400 rupiahs krijgen. Voor die 1400 rupiahs kon ik geen ge ïmporteerd Hollands borreltje krijgen (Hoe ra!), maar meer ketella dan in Holland. (Dat is me ook wat!). Ah - oeh - ah. Ik heb herhaaldelijk gezegd dat de prij zen in Indonesië niet alleen met de koers veranderingen meeschommelen maar ook met het wisselende marktaanbod (Nou, ook een rommel!) en dat is logisch. In Neder land zijn in de winter de eieren en bloem- kooltjes ook duurder dan in de zomer. (Dat is me ook wat!). Ah - oeh - ah! "Mijn neef schrijft me dat een hemd 10.000 rupiah kost. Een schandaal!" (De schrijver is in de war met de rupiah van 1952 en toen zou een hemd van die prijs zó schandalig geweest zijn dat je liever zonder hemd zou rondlopen dan in je hemd. Lain dahoeloe, lain sekarang, toch? Een eind verder klinkt het in de brief: "Dat drukt maar geld bij, dat drukt maar geld bij of het niets is! De rupiah is volslagen waar deloos!" "Dus voor 10.000 volslagen waardeloze rupiahs, dus voor niets, kan je een hemd krijgen! Nou, dat is toch goedkoper dan waar ter wereld ook!" "Hoe kèèèn!" Oeh - ah - oeh! "Ik heb in een goed Padangs restaurant rijst met rendang, goelai, sop babat, twee soorten ei, sajoer nangka, vis, atjar, kroe poek, stroop en eenmaal tambah nasi ge geten voor 1000 rupiah of 71 ct. Het is werkelijk onmogelijk om voor dat geld waar elders ook zoveel en zo goed te krijgen. "Ja, maar 1000 rupiah is voor Indonesië een heel kapitaal. Zo mag je het niet vergelijken!" "En toch zit het letterlijk van Pasar Ikan af tot Bidara Tjina toe vol van die verkopers, die nooit leeg zitten. DUS loopt het met dat "hele kapitaal" wel los!" "Maar dan moet men zich veel andere din gen weer ontzeggen!" "Wat bijvoorbeeld? Transport? In Indonesië kost benzine 4 ru piah per liter of nog niet eens een halve cent. Een glas thee kost 70 rupiah (een "Dit is mijn goede vriend Tjalie", zei Paatje R. met de arm om mijn schouders tegen een tafelgenoot, "maar hij is gek". Ik heb opgemerkt dat normale mensen "goed maar niet gek" zijn. En ik mag dus wel aan nemen dat ik abnormaal ben, arm van geest dus zo'n beetje (of niet zo'n beetje?) en aanvankelijk wel wat verdrietig met mijn ar moede bedacht ik toch opeens dat de ar men van geest toch niet zo slecht af zijn "omdat hunner het Koninkrijk der Hemelen" is, immers? Als het waar is, dan is het beter dan pensioen plus AOW. Sabar maar, misschien krijg ik het later precies door. T.R. schandaal!), dus voor de prijs van een glas thee kan je 15 liters benzine kopen!" "Een schandaal!"... Ah - oeh - ah. Beste lezers, we kunnen ah-oeh-ah-en en we kunnen als we willen een beetje hou vast vinden in af en toe een prijsvergelij king, al was het alleen om niet aan één stuk door geschandaliseerd te zijn. Laat ons deze prijsvergelijkingen humo- ristischer bekijken op zijn minst, al was het alleen om wat op adem te komen van de prijzen die in Holland "schandalig hoog zijn en alsmaar schandalig hoger gaan schreef een andere kennis. Het is immers nergens goed op de we reld? Maar moeten we per sé alles met sentiment beoordelen? T.R. P.S. De koers was toen (April, Mei) fl 1, Rp. 1400. Maar dat kan intussen weer veranderd zijn. Als U intussen dus andere cijfers hoort, niet "ngamoek" alstublieft! Een verkoopster van dialabria, een soort ringetjes van geraspte singkong, in klapperolie gebakken. Geen kuweh tjintjin. De djalabria's 2 ct.) smaken heerlijk bij een kop koffie en vullen meer dan je denkt. Hier werd ook nasi oedoek verkocht, pisang goreng, en veel meer andere lekkernijen. Ik hoop deze tong tong straks bij deze dame te kunnen brengen. Met de groeten van de duizenden die nooit vergeten... 9

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1965 | | pagina 9