Pieter de Carpentier 1623-1627 Vervolg van pag. 5 Wie van deze afschrijvende gentlemen heeft ook zulk een brief geschreven naar Minis ter Luns? Wij zijn stemgerechtigd; waarom hebben wij niet ons uiterste best gedaan om deze minister "eruit te stemmen? Okay, okay dan, dat kunt U niet. En U kunt wel Tjalie een boterbriefje schrijven. DUS gebeurt dat. Wie praat er over recht vaardigheid? E. Het "likken" van Tjalie. Als Tjalie in derdaad gelikt heeft bij Soekarno - even tueel om daarvan te profiteren - wat zegt men dan nu van het toelatingsverbod van Tong Tong? Probeer logisch te redeneren! Ik wil U ook nog wel een stapje voor zijn; Tjalie heeft zo erg gelikt dat het zelfs Soekarno te gortig werd. De President van een land en volk in ongelooflijk moeilijke omstandigheden (dat geeft U toch toe?) vindt tijd om Tong Tong te lezen en een speciaal decreet te laten uitvaardigen. H ml Omdat Tong Tong zo'n enorme belangrijke rol speelt met zijn honderdduizenden lezers in Nederland? De publieke opinie hier be- invloedt? Kom, kom! Welke voordelen kan Tong Tong ooit heb ben? Honderdduizend abonnees in Indone sië en het abonnementsgeld kan toch niet hier komen? Vaak probeer ik tegenstanders te volgen op de vlucht hunner gedachten, maar het lukt me niet. F. Moeilijkheden zijn niet intern "sadja". Bij het lezen van tal van berichten uit In donesië schijnen vele lezers niet in staat de ongunstige berichten in ruimer verband te zien. Men weet b.v. niet dat de moord op president Kennedy in zekere zin fataal is geworden voor Indonesië. Want het Ame rikaanse "Kennedy-beleid stond achter In- donesië's plan om met de Philippijnen en Malaysia een driehoeksmacht in Z.O. Azië te stichten van waarlijk enorme economi sche, en politieke allure. De regering-John- son heeft het roer omgegooid en steunt Enge land/Malaysia. Ik veroordeel niets en niemand. Ik constateer alleen dat deze po litiek de Indonesische economie een lelijke klap heeft toegebracht en er mede oorzaak van kan worden dat "Indonesië in de armen van Rood-China gedreven wordt", zoals dat heet. Wie werkelijk een diepe en objectieve studie maakt van Indonesië, zowel in ver leden als heden, zal zoveel meer begrijpen (ook al is het soms niet leuk!) van het In donesische volk van vandaag. Maar wij willen niet. We willen alleen in klein bestek katjauwen. Hoe moet ik daarop een redactiebeleid baseren? We staan opnieuw aan de vooravond van een uiterst moeilijke tijd. Lezers zeggen hun vertrouwen op; Indonesië past het toe latingsverbod toe. Slechter hebben we het nooit gehad. En wie Tong Tong al langer kent dan vandaag, weet dat ons korte be staan een serieschakeling is van "voor avonden!" Het droevigste van dit alles is. dat ik de enige oorzaak ervan ben. "Somehow schrijf ik verkeerd, beroerd, hoe moet je het noemen? Ik heb bovenstaande regels nog- eens overgelezen en nog eens en nog eens, maar volgens mij zit alles logisch in mekaar Geboren in 1588 te Antwerpen, van waar zijn ouders, als zovele Zuidnederlanders, om wille van het geloof naar het Noorden uitweken. Hij studeerde enige tijd te Leiden en vertrok in 1616 als opperkoopman naar Indië op het schip De Trouw, welks schip per opdracht had de z.g. zuidelijke route te volgen. In plaats van voor Straat Soenda kwam men evenwel bij Bali uit, zodat men langs Java's zuidkust Bantam moest berei ken. Al dadelijk genoot De Carpentier het ver trouwen van Coen; hij doorkruiste met deze in 1617 de Molukken, werkte op Bantam en Jacatra met hem samen en toen Coen Nieuwjaar 1619 andermaal naar de Moluk ken zeilde om daar versterking te halen, bevond De Carpentier zich weer bij hem aan boord. Op Ambon hield Coen 23 Maart een vergadering met Reael en Steven van der Haghen en daar stelde men een nieuwe en ben ik eerlijk tegenover U. Aan de an dere kant weiger ik U te veroordelen, want ik heb U leren kennen als eerlijke, respec tabele mensen. Maar iets zit eeuwig scheef. Wat? Komt het omdat wij als Kinderen van Morgen- EN Avondland altijd knel MOETEN zitten tussen de opinies van Oost en West? Is er geen "nieuwe eerlijkheid" mogelijk? Althans bij ons? Want het merkwaardige is; Luns, Diepen, Zwolsman, Verolme, zeg gen hetzelfde als wij en doen veel meer dan wij. En hebben ieders achting. Maar hier vallen de schoppen. Ergens heeft Rogier gelijk als hij me een krantenknipsel stuurt met een mooie foto van onderhandelende kandjengbesars van Indonesië en Nederland, en zegt: vergeet niet, Pa, zij hebben de macht en de "ping" en jij bent maar een klein mannetje en bent zo arm als Job... Rogier moet het boek van Job nog maar eens lezen en leren dat Job gestraft kan worden voorbij elke menselijke redenering en volhoudt dat hij ONschuldig is. Alle verdere vergelijkingen mag U houden, maar kunt U logisch, zonder kwaad worden en zonder neerhalende verdenkingen, schrijven waar ik WEL schuld heb? Uw abonnement kunt U blijven opzeggpn. Die logica is me na zoveel jaren toch wel duidelijk gewor den... ^.R. P.S. Weet U waarop ik lijk? Op zo'n half kale "gepatolde" kip uit Indonesië, waar door aanhoudend pikken haast alle veren van verdwenen zijn. Wie geeft mij nieuwe veren? Niemand natuurlijk! Ik zie U al plakken met nieuwe abonnees! Wie wil trouwens! We hebben er ons nooit in ver diept op welke manier aan zo'n ajam telkens toch weer nieuwe veren kwamen... als-ie niet voortijdig geslacht werd Raad van Indië samen; De Carpentier werd Eerste Raad en Directeur-Generaal. Hij keer de met Coen's ontzetvloot naar Jacatra te rug, zeilde bij Madoera vooruit en kondigde de bezetting van het belegerde fort het naderend ontzet aan. Ook aan de verove ring van Jacatra en de stichting van Batavia nam hij vervolgens deel. Toen de Neder landse Compagnie met de Engelse moest samenwerken, vertegenwoordigde hij de eerste in de Raad van Defensie. Op advies van Coen benoemden de Ra den hem 23 januari 1623 tot Gouverneur- Generaal; 1 februari nam hij het bewind van Coen over en zette diens beleid in dezelfde geest voort, vol bewondering als hij was voor Coen's "subliem verstant ende door- sicht". Dat hij wat minder stroef was dan zijn grote voorganger kwam hem vooral te stade in de moeilijke verhouding tot de Engelsen, nog verscherpt door de z.g. Am- bonsche Moord. Een poging der Engelsen om in Straat Soenda een "anti-Batavia" te stichten, voorkwam De Carpentier door alle geschikte eilandjes te bezetten; slechts La- goendi bleef hun over doch dit werd een mislukking. De verhouding tot de Engelsen schetst hij in een brief aan de bewindheb bers met de volgende woorden: "Wij sitten hier met haer de Engelsen) als met een moeielycke vrouwe opgescheept". De verdiensten van De Carpentier liggen voor een deel in zijn verhouding tot de in heemse vorsten; zowel met de sultan van Bantam als met de panembahan van Ma- taram wist hij een draaglijke verhouding in het leven te roepen. Van uitnemend belang is wat hij deed voor de organisatie van Batavia. Hij liet een schoolgebouw zetten, riep de eerste Weeskamer in het leven, 1 october 1624, stelde een kerkenordening samen, begon met de bouw van een nieuw stadhuis en maakte nieuwe voorschriften voor de politie en de rechtspraak. Na Coen's terugkeer als G.G. legde De Carpentier 30 September 1627 zijn ambt neer en repatrieerde 12 november daarop als admiraal der retourvloot, die hij 3 juni 1628 behouden in het vaderland aanbracht. Bewindhebbers eerden hem met een gou den keten met medaille, een eredegen, be nevens een schenking van f 10.000, Weldra kreeg hij zitting in hun college. Tweemaal (1629 en 1632) trok hij als ge volmachtigde der Compagnie naar Engeland ter regeling van verschillende kwesties. Een verzoek om andermaal als G.G. naar Indië te trekken, wees hij van de hand. Hij over leed 5 September 1659 te Amsterdam. De Carpentier was een vroom, plichts getrouw en rechtschapen dienaar der Com pagnie. Als Coen deed hij veel voor een geordende samenleving in Indië en heeft o.m. het con cubinaat krachtig bestreden. J.C.H. Bronnen: Gouverneurs-Generaal van Nederlandsch- Indië door Dr. F. W. Stapel. Gedenkschrift samengesteld door de Wees kamer te Batavia naar aanleiding van haar 300-jarig bestaan op 1 october 1924.

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1965 | | pagina 6