ISKANDER
In prijs verlaagd
van f 29,50
voor f 14,50
TEMPO DOELOE
Vervolg van pag. 7
De Indonesische tafel zal het eten met
de vingers zeker handhaven naast het eten
met lepels en vorken en "prikkers" (sateh).
Dat weet U ook wel: er zijn massa's ge
rechten, daar moet je met je lieve vinger
tjes van eten! Als U pèpèsan bandeng met
vork en mes moet eten, komt U morgen
pas thuis! Dat is HEUS NIET onbe
schaafd. Eten met "apparaten" is in Noord-
Europa ontstaan, omdat het hier koud is
en het eten heet. En meestal "dedderig en
vet". Daar ga je natuurlijk niet met je vin
gers in zitten, want dan word je "djèmbèl".
In de Middeleeuwen zaten dus ridders
vaak op balen hooi te eten om daaraan hun
vingers af te vegen. En zelfs de Zonneko
ning at nog menig gerecht met zijn vingers.
En nu nog moet je in Madrid "dames-op-en-
top" oedankjes zien eten met welgemani-
cuurde rosenagelige fijne vingers om daar
na met een djeroekschijfje en een servetje
brandschoon te worden!
Tafelmanieren zijn aangeboren en worden
in distinctie opgebracht, NIET voorgeschre
ven met een bepaald tjap van couverts. Ik
heb dames en heren in Indonesië uit let
terlijk eeuwenoude aristocratische geslach
ten beschaafder met de vingers zien eten
dan dames en heren hier met mes en vork.
Ik generaliseer beslist niet, maar zal ook
beslist zoeken naar het eigen waarmerk
van onze beschaafdheden (ja, onze, want
ook de Indische jongen en het Indische
meisje kunnen keurig met de vingers eten!
En menige Totok die zijn eerste "pikoel
rijst" heeft doorgeworsteld.
Eens zal de tijd komen dat ook in de
grote steden in Europa Indonesië zal ex
celleren met een Indonesisch restaurant
"ten voeten uit" en méér gasten trekken
dan "Les Pyramides" in Lyon of "de La
Paix' in Parijs. En die tijd komt spoedig.
Maar eerst moet veel uitgevonden worden.
Zal ook een apart tafel-arrangement nodig
zijn? Een andere restauratie-inrichting? Een
ander soort keuken zeer zeker! Welke dran
ken moeten geserveerd worden en hoe?
Welke opvolging en afwisseling van ge
rechten? Maar groei is er nu reeds.
Zo zullen zich zeker de eigen koffie
huizen ontwikkelen, de ijspaleizen, de ter
rasjes. Maar alles op zijn tijd!
Een tekort? Ik spreek niet van tekort, ik
spreek van "eerste groei-stadium". Ik kijk
naar mijn kleindochtertje Michèle, dat ook
massa's tekorten heeft, maar ik zie ook
dat vierkant smoeltje van vastberadenheid,
de onderlip koppig en onafhankelijk voor
uit, het weigeren van de heerlijke, voedza
me pap en het gedecideerde wijzen naar
de schaal kroepoek: "Dit! Dit!", het han
teren van het potlood op papier met een
élan alsof ze het beter weet dan Rembrandt.
Zal ik haar leren (of desnoods dwingen)
hoe het moet?
Nonsens toch? Ik kan wachten, omdat
ik geboren ben met "sabar" in mijn bloed.
En als ik zo kort leef dat ik haar volle groei
niet meer meemaak, dan sterf ik toch in de
absolute overtuiging dat het wat worden
zal met haar. En met Indonesië. Daarom:
"Hidup! Elan banjak selamat!" T.R.
Er is maar één Iskander en dat is Alexan
der de Grote. Hij werd maar 33 jaar oud,
maar zette zijn stempel op vele eeuwen Eu
ropese en Aziatische geschiedenis. Hij is
de enige veldheer in de geschiedenis die
bij vriend en vijand in hoge ere staat en
die als legende en ideaal voortleeft in twee
culturen. En toch was hij soldaat...
Het verhaal dat mij het meest getroffen
heeft uit de tientallen kronieken, legenden
en anecdoten over Alexander is dit:
Aan de vooravond van zijn eerste grote
veldslag tegen Darius werd Alexander ern
stig ziek. Zijn lijfarts, Philippus, deed alles
wat hij kon om zijn meester te redden,
maar niets scheen te helpen. Toen kreeg
Alexander een geheime brief, waarin stond:
"Vertrouw Philippus niet. Hij is omgekocht
door Darius en zal U vergiftigen". Alexan
der verborg de brief onder zijn hoofdkussen
en zei niets en deed niets.
Die avond kwam Philippus met "de laat
ste redding" een bokaal met bijzondere
medicijn. Alexander en hij waren omringd
door Alexander's generaals en adviseurs.
Kalm nam Alexander de medicijn aan, met
zijn andere hand tastte hij onder zijn kus
sen en overhandigde Philippus de brief:
"Lees!" En terwijl Philippus las, dronk
Alexander, de blik vast op Philippus geves
tigd, de bokaal leeg zonder dat zijn hand
beefde.
Philippus wierp zich aan de voeten van
zijn meester en riep: "Wat een beproeving
voor UI Want deze medicijn zal U zeker
erger ziek maken maar dan volkomen ge
nezen!" Dit gebeurde ook. Na een crisis
van drie dagen genas Alexander volkomen.
Het leger van Darius was intussen verder
opgetrokken en dreigde Alexander's kleine
Macedonische leger te omsingelen met een
haast onmeetbare overmacht van keurtroe
pen uit alle delen van zijn rijk, o.a. woeste
cavalerie uit Mongolië en Koerdistan.
Hoewel haast nog te zwak om op zijn
benen te staan, beklom Alexander zijn paard
en gaf het sein tot de aanval. Hij droeg
altijd alleen maar een korte gewatteerde
mantel en een glinsterend gepolijste ijzer-
ren helm met enorme witte vederpluim. Hij
viel het leger van Darius aan op de flank
(de "schaar van de kepiting"), vernietigde
die en drong snel door tot in het hart van
de hoofdmacht. Het kolossale leger van
Darius werd verpletterend verslagen.
Een studie van de veldslagen van Alexan
der levert ongemeen boeiend leesmateriaal,
maar die "anecdote" van de "gifbeker" heb
ik altijd het mooist gevonden.
In zekere zin ondervindt ieder mens vroe
ger of later in zijn leven soortgelijke be
proevingen. Zelf heb ik het bericht van het
toelatingsverbod aan Tong Tong toegereikt
gezien als een medicijn, gekwalificeerd
(vaak met boosaardig leedvermaak) als een
gifbeker.
Laat ons die beker leegdrinken, lezers,
zonder te knipperen met de ogen. Zij kan
geen gif bevatten. T.R.
Denk nü reeds aan Sinterklaas en
Kerstmis: bestel het prachtige foto
boek
van
E. Breton de Nijs
Thans verkrijgbaar voor bijna de
helft van de oorspronkelijke prijs:
f.14, SO
Na storting van dit bedrag op giro
6685 ontvangt U het boek franco bij
U thuis.
Of U kunt het afhalen bij
BOEKHANDEL TONG TONG,
Prins Mauritslaan 36,
Den Haag - telefoon 542.542.
Stuur mij:
ex. Tempo Doeloe van Breton
de Nijs 14,50 f
Het bedrag ad. zal
op giro 66 85 of per postwissel/bank
worden overgemaakt.
Naam:
Adres:
Woonplaats:
(Handtekening)
8
