Dick van Berckelaer t
Het Toelatingsverbod
Aan de vooravond van zijn benoeming tot Commissaris van onze N.V. Handel- en Publi-
citeits Mij Tong Tong stierf plotseling Dick (A. J. E.) van Berckelaer. Het is een van de
ernstigste verliezen die mij en Tong Tong sinds jaren getroffen heeft.
Verreweg de meeste lezers zullen zijn naam niet kennen. Noch zijn wonderlijke persoon
lijkheid, noch zijn grote gaven en groter plannen, waarvan hij eeuwig vervuld scheen.
Ik ken Dick sinds de "bersiaptijd" toen
hij directeur was van de Leger Voorlichtings
Dienst en ik redacteur van Wapenbroeders.
In deze periode zijn zijn uitzonderlijke be
kwaamheden als publiciteitsman op brilli-
ante wijze bevestigd. En kan men het al
leen betreuren dat zo weinig mensen in
staat zijn te begrijpen en te waarderen wat
tot stand werd gebracht.
Onze wegen gingen uiteen, maar wij ver
gaten elkander nooit. In de moeilijke strijd
van Tong Tong, in die ellendige jaren dat
Tjalie op zijn best een fantast, op zijn ergst
...dat weet U wel, genoemd werd, stond
Dick letterlijk dag in dag uit achter me,
"batjokte" mij nooit, verstrekte voortdurend
adviezen, leidde menige nuttige actie, maar
het meest loffelijke: hij geloofde in de "roe
ping" van Tong Tong en was overtuigd van
de grote spreiding en opbouwende waarde
die dit blad zou kunnen hebben niet alleen
voor Nederland, maar zelfs voor Europa.
En in een tijd dat de noden van dit blad
het grootst zijn en pessimisme en veroor
deling de enige kweekbedden schijnen te
zijn waarop Tong Tong gedijen moet, had
hij geen woord critiek, maar bood zijn dien
sten aan met de volle inzet van zijn per
soon. Op dit moment werd hij van ons
weggenomen. Werkelijk, mocht het ergste
lot ons treffen en Tong Tong ten onder
gaan, Dick's dood zal aangemerkt moeten
worden als een van de belangrijkste fac
toren, het grootste verlies, dat dit heeft
mogelijk gemaakt.
Wie kan in woorden uitdrukken hoe groot
de waarde is van één voorvechter in een
omsingeling van duizenden tegenwerkers?
Niet alleen als "deskundige" verdient hij de
grootste lof, maar ook als Mens.
Maar juist met deze herinnering aan deze
Mens en zijn vertrouwen in ons kunnen wij
niet lang verslagen zijn, maar al onze moed,
fantasie, overtuiging .werklust en doorzet
tingsvermogen (dat waren Dick's sterkste
eigenschappen) mobiliseren om met ons
werk verder te gaan. Om uiteindelijk tast
bare gestalte te kunnen geven aan wat voor
mensen als Dick gedurende het leven nooit
verder kwam dan de figuur van een Hoop,
een Ideaal, een Geloof.
We zullen je vertrouwen niet beschamen,
Dick.
Ik schrijf deze woorden neer nochtans
met bekommerdheid in mijn hart. Hoe klein
zijn onze vermogens ,hoe dun is de draad
van ons leven en hoe volslagen ongrijpbaar
voor ons oordeel het "patroon" dat de
ene draad spaart en de andere - afbreekt.
Ikzelf had al een maand dood kunnen
zijn en volgens menselijke berekeningen
had ik het moeten zijn. In de Mexicaanse
woestijn sloeg mijn wagen met een vaart
van 100 km. per uur over de kop en werd
zo grandioos vernield dat later arriverende
helpers letterlijk met stomheid geslagen
waren omdat de inzittenden (ik reisde met
mijn gezin) zelfs geen schram, geen blauwe
plek hadden. Men hielp ons zwijgend en
telkens weer van de auto naar ons kijkend,
met vragende ogen: hoe kén dat?
"There is no system in this madness",
zegt de Engelsman. En ik geloof dat de
klemtoon gelegd moet worden op "this",
d.w.z. het klein systeem van menselijke be
rekeningen en menselijke logica. Om de
moed te kunnen vinden om toch voort te
willen bestaan, moet de mensheid zoeken
naar waarden die boven onze kleinheid
uitgaan. Het is werkelijk een genade, dat
wij dit kunnen. Anders zouden wij al sinds
eeuwen aan wanhoop ten onder zijn gegaan.
Dick dus was een begenadigd mens. Van
wie wij onversaagdheid leren zelfs in zijn
dood. Dus gaan wij verder.
Weet U, wij hebben in onze strijd om
ons bestaan niet alleen duizenden aanvallen
gehad, maar er zijn ook duizenden goede
vrienden gestorven. 1 plus 1 is 2. Er is dus
reden te over om op te geven. Maar wilt
U wel geloven dat het Leven der doden
van Tong Tong sterker is dan het leven der
levenden? Wij horen altijd de stem van
onze vrienden die zijn heen gegaan. Meer
nog: wij horen ook de stemmen van vele
grote en goede Nederlanders uit onze In
dische historie. Hoe kunnen wij zwijgen
en hoe kunnen wij despereren als het ver
maan nimmer zwijgt ,dat zegt: "Despereert
nimmer?"
T.a.v. het toelatingsverbod van Tong Tong
ip Indonesië blijven de berichten voorhands
tegenstrijdig en vaag. Ook desbetreffende
uitspraken in ons blad moeten in dit sta
dium met enige reserve worden gelezen.
Voorlopig stellen wij echter met overtui
ging vast:
1. Geen enkel toelatingsverbod of welke
andere onwelwillende houding in Indonesië
ook kan bij ons wegnemen het gevoel van
vriendschap en achting voor het Indonesi
sche Land en Volk, zoals we het kenden
in onze "Indische" tijd en zoals we het nog
kennen in zijn nieuwe gedaante. Noch de
grote verwachtingen die wij blijven hebben
van een nieuwe samenwerking.
Met het toelatingsverbod is er in wezen
niets veranderd in de officiële afwijzende
houding van Indonesië gedurende de afge
lopen jaren jegens Tong Tong en sommige
andere groepen en groepsideeën. In deze
afgelopen jaren hebben wij onze beste ge
voelens jegens Indonesië hoog gehouden.
Wij doen het verder. "Loon" is niet altijd
maatstaf voor "verdienste". Tong Tong is
geen blad dat schommelt op de snel wisse
lende stemmingen en inzichten van elk he
den, maar baseert zijn bestaan op gevoe
lens en inzichten van veel langere duur
en sterker kwaliteit. Regeringen komen en
gaan en zelfs inzichten in één Regering
komen en gaan. Bij elk volk. Ook het onze.
Ook het Indonesische. We hebben ons in
vele jaren niet uit het veld laten slaan; we
doen het ook nu niet.
2. Zo overtuigd is Tong Tong van de
eerlijkheid van zijn bedoelingen en gevoe
lens, dat wij zeker weten dat de officiële
houding in Indonesië t.a.v. Tong Tong zal
worden herzien. Maar ook zonder dat: wij
blijven doen wat wij voelen als een plicht.
In ons devies (elk nummer op pagina 2)
verandert niets: "Zoekt op basis van de
nuttige ervaringen in de gordel van sma
ragd nieuwe interessen in Nederland te
wekken voor de Tropengordel".
TJALIE ROBINSON
Bij brieven die ik van mijn beste vrienden
ontvang, denk ik vaak: "Wanneer zal ik ook
deze verliezen? En waarom kan ik niet een
beetje succes hebben om veler verwachtin
gen nog bij hun leven te vervullen?" Ah,
misschien is ook bij mijn dood Tong Tong
nog steeds een moeizaam zwoegend en ein
deloos gemuilpeerd blaadje. Misschien na
vijftig jaren nog, na honderd jaren. Wat
heeft God met ons voor? Aangezien wij dit
nooit peilen kunnen, omdat immers God
(de Voorzienigheid, Allah, het Lot, Manitoe)
sinds mjllioenen jaren mensen geboren doet
worden voor hun tijd (zeggen wij), maar de
Hoop eeuwig leeft, gaan wij hoopvol verder.
Omdat wij uit millioenen jaren historie ook
geleerd hebben, dat alles wat goed en
eerlijk is, uiteindelijk zegeviert.
Tot dan, Dick. Tot dan! T.R.
9
