Josephine Baker en haar kinderen
VOOR DE VROUW
DIOGENES en DJOJO BOJO 1
I KOKKIES Rijstwinkels:
Het Kasteel Les Milandes van Josephine Baker ligt vlak bij het dorpje Domma in de
Périgord, 500 km. van Parijs. De streek is boomrijk en vriendelijk; het panorama wordt
afgewisseld door de rivier de Dordogne ,oude kastelen op de kalkrotsen en vruchtbare
valleien, waar men druiven, mais en tabak verbouwt. In sommige tuintjes staan pisang
bomen en een enkele palm. Van de notenbomen liggen walnoten te rotten op de grond
en men kan op eenzame landwegen de pruimen en appelen zo uit de bomen plukken,
zonder dat er een sterveling om taalt.
Soms had ik de sensatie iets van de geur
van de "oedik" te ondergaan, het landelijke,
fris-groene en de ruimte van de velden, de
dahlia's en canna's die in het wild in de
pagger groeiden.
Toen wij in "Le Village du Monde", zoals
Milandes wordt genoemd, aankwamen wa
ren wij er zeker van Josephine zelf niet te
spreken te krijgen. Zij is practisch altijd op
tournée of in alle mogelijke problemen ge
wikkeld om haar kindergemeenschap en
haar bezittingen te kunnen financieren. Lo
kaal hadden wij niet altijd prettige berich
ten opgevangen. Zij mag dan een idealiste
zijn, zo zei men, maar zij is geen "femme
d'affaires". Velen waren genegen haar te
financieren - meer uit materialistische dan
uit idealistische overwegingen nemen wij
aan - maar zij schijnt de laatste jaren moei
te gehad te hebben het project Milandes (er
is een hotel annex restaurant, camping, etc.
aan verbonden) intact te houden. Enkele
mensen schijnen door haar te zijn gedu
peerd .zij kan sommige leveranciers niet
betalen.
Ons echter intrigeert de gedachte achter
dit kinderdorp. Zij heeft zich met 100%
ingezet om deze gedachte levensvatbaar
heid te geven. Jarenlang had zij één doel,
waar zij geheel door werd geobsedeerd:
kinderen van verschillend ras, religie en
huidskleur met elkaar op te voeden om zó
een cel van tolerantie en respect te krijgen
in een wereld die tot heden ten dage nog
zoveel rasproblematiek kent.
Als negerin heeft zij ondanks alle "gla
mour" van haar vroegere bestaan waar
schijnlijk erg geleden onder rasdiscrimina
tie.
iiijitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
waren 2 bekende Wijzen, toen schre- 1
ven ze al:
Kokkie heeft de laagste prijzen I
Witte de Withstraat 128
Telefoon 89438
Slotermeerlaan 125
Telefoon 130362
Simonskerkestraat 11
Osdorp, Telefoon 199323
AMSTERDAM - W. j
P.S. Wij verzenden over de gehele
wereld.
mummini
In de steile straatjes van Milandes zien wij
de eerste kinderen van dit "werelddorp".
Een Chinees en een Columbiaans jongetje
bedreigen elkaar met speelgoedrevolvers.
Het dorpje is verlaten, alle toeristen zijn -
zoals op zoveel plaatsen - gevlucht voor
de aanhoudende regens. Met een Venezo-
laans jongetje gaan wij het poortje "Ver
boden toegang" in en komen in de tuin
van het "chateau", waar tussen pauwen
en bloembedden andere kinderen spelen
die "bonjour" zeggen en verder geen aan
dacht aan ons schenken. "Tout le monde"
komt op Milandes om Josephine te bezoe
ken, zij zijn gewend aan belangstelling.
In de deuropening van een grote zijkamer
waar een lange tafel gedekt staat, verschijnt
een negerkok met een groot schort voor,
een bak paprika's en uien in de handen.
Een oude man gaat met een stapel hout
blokken een zijvleugel van het kasteel bin
nen, wij volgen hem op de wenteltrap. Op
de hoogste verdieping tikt het jongetje op
een deur, waar volgens hem de werkkamer
van de sécrétaire is. Hij vertelt een oudere
heer die opendoet dat ik "Maman" (zoals
J. Baker algemeen genoemd wordt) moet
spreken. Achter een bureau beladen met
paperassen en papieren zit nog een andere
heer. Zij zijn geen van beide enthousiast
over mijn bezoek, hoewel mij beleefd een
stoel aangeboden wordt. De ene secretaris
snijdt in zichzelf mopperend een enveloppe
open en begint te lezen, terwijl hij mij
vraagt wat de bedoeling van mijn bezoek
is. Terwijl ik zorgvuldig naar woorden zoek,
neemt hij mij zijdelings op, werpt met een
moedeloos gebaar zijn handen in de lucht
en zegt "Impossible". Ik zeg dat ik Mada
me hoogstens vijf minuten wil spreken. Hij
taxeert mij - en ik heb bijna neiging om te
zeggen "au revoir, ik bèn al weg" - als hij
achter een zware deur verdwijnt. Ik hoor
heel duidelijk een gedecideerde vrouwen
stem zeggen "Mais nön! Impossible. Je ne
suis pas habillée. En kén ik haar?" De se
cretaris komt terug en vraagt of "zij mij
kent". Om het verhaal kort te maken, mijn
koppigheid wint het. Ik zie haar tóch.
Zij komt mij tegemoet in een rose wollen
peignoir, waarvan zij bij het lopen nog even
gauw de ceintuur vastknoopt. Zij heeft een
coquet geruit katoenen mutsje op met een
gerimpeld strookje, dat danst boven grote
donkere brilleglazen. Onder de zorgvuldige
maquillage is haar huid glad en leeftijds
loos. Zij beweegt zich levendig en soepel,
schudt in het voorbijgaan nog een paar
kussens van een fauteuiltje op en excuseert
zich over haar morgentoilet. "Maar Mada
me, waarom komt U zó vroeg! (het is bijna
half elf), ik moet mij nog kleden, 's mor
gens heb ik nog zoveel te doen en te re-
geien".
Ik excuseer mij op mijn beurt dat ik zo "a
la bonheur" naar Milandes ben gereden,
verzeker haar dat zij ondanks morgentoilet
charmant is en dan is het ijs gebroken.
Ons gesprek is kort maar geeft mij genoeg
stof om over te denken. Haar vitaliteit en
idealisme schijnen ondanks alle commer
ciële problemen over Milandes ongebroken.
Er is een nieuw project waardoor zij hoopt
Milandes nieuw leven in te blazen. Er zal
'n school komen, "The Brotherhood School"
en deze "Josephine Baker Foundation" zal
gesubsidieerd worden door instellingen uit
verschillende landen. Het doel van de
school kan in het kort samengevat worden
onder: (ik geef de Engelse tekst weer)
"Education towards abolishing the domina
tion of man over man by violence, replacing
it by the domination of man over nature".
Het wordt een soort universiteit - met daar
naast een technische afdeling - en men
heeft verschillende specialisten op het oog
die zullen doceren over de diverse onder
werpen o.a. een Algerijns professor van de
Centre d'Etudes et de Développement Tech
nique et Social uit Rabat, René Pasquet,
hoogleraar van de faculteit van Rechten
uit Bordeaux, De Castro - bekend om zijn
hoogst belangwekkend boek "The geogra
phy of Hunger".
Het "preliminary project" is reeds breed
uitgewerkt, maar het zou te ver voeren in
dit artikel hierop in te gaan. Zij breekt het
gesprek ook plotseling af als in het vertrek
naast ons stemmen klinken, zegt vrij on
vriendelijk met een blik op mijn fototoestel
"pas de photos" en begeleidt mij, terwijl
zij haar mutsje wat verschikt, tot de
deur. "Madame", zegt ze charmant "het
spijt mij maar ik moet nog toilet maken en
zoals elke vrouw, kost mij dit wel tijd". In
de werkkamer zitten twee nieuwe bezoe
kers, zij zegt tegen mij "mes amis" en de
secretaris doet de deur van de hoofdingang
open.
In de straat zie ik helaas de kinderen niet
meer, anders had ik nog gauw een plaatjè
gemaakt.
Zo leeft Josephine Baker, eens een gevierde
revuester, in een Frans dorpje in de Dor
dogne en tracht idealen te verwezenlijken
waar de één schouderophalend aan voorbij
gaat, de ander zich met genegenheid in
verdiept. En waarom dit laatste niet - onze
samenleving is over het algemeen al illu-.
sie-loos genoeg!
Er schiet mij een merkwaardige zin uit een
Engels boek (de titel weet ik helaas niet
meer) in de gedachte "De afstand tussen
blank en zwart is minder dan de lengte van
een uitgestrekte arm, maar méér dan
100.000 jaar".
In het hotel teruggekomen, hebben wij een
gesprek met een Frans echtpaar. "Le vil
lage du monde? Josephine Baker?" Een
veelbetekenend schouderophalen "Elle est
folie" Idealiste? Kan wel zijn, maar zij is
zéker geen realiste. Tja, die realiteit! C. C.
14