Radio
BOLLAND
Tonggèrèts
Vervolg van pag. 19
ton metende schip, 165 voet lang en 40
voet breed, verdween eenvoudig in de diep
te, manschappen en materialen meeslepend
in zijn noodlot. En dit was het even onver
wachte als tragische en mysterieuze einde
van een van Zwedens schoonste oorlogs
bodems uit de 17e eeuw.
Verschillende malen heeft men getracht
het schip, waarvan de toppen van de mas
ten nog boven water uitstaken, naar de op
pervlakte te brengen. Altijd is dit evenwel
mislukt. Na een vergeefse poging van de
Engelsman lan Bulmer, probeerde de
Zweedse Marine het nog eens. Zonder re
sultaat echter. Admiraal Klas Fleming moest
rapporteren: 'het is zwaarder dan ik ooit
gedacht heb'. En de pogingen werden
voorlopig gestaakt.
In 1664 kwam Hans Albrekt von Treileben,
een Zweed ,op de gedachte, zóveel van de
64 kanonnen te lichten als mogelijk was.
Deze rijk versierde en gebeeldhouwde
bronzen stukken vertegenwoordigden al een
aanzienlijk fortuin. In samenwerking met de
Duitser Andreas Peckell werden 50 ka
nonnen naar de oppervlakte gebracht onder
niet te beschrijven moeilijke omstandighe
den. Men werkte met de meest primitieve
middelen, honderd voet diep in ijskoud
water. Een dergelijk zwaar duikerswerk was
in de geschiedenis nog nooit verricht. Maar
ook Treileben kon het schip niet redden
en zo verzonk het, naar men dacht, voor
goed naar de donkere bodem van de haven.
Tot in 1950 de Zweedse auteur-zee-ar
cheoloog, Anders Franzén, zich weer voor
de zaak begon te interesseren. Jaren ach
tereen doorkruiste hij met zijn motorboot
de haven van Stockholm en dregde overal
de bodem af. Aanvankelijk werd zijn moeite
met weinig belangwekkends beloond: een
damesfiets, een afgetakelde kerstboom, een
dode poes, vormden de trieste oogst van
zijn eerste pogingen. Maar in 1956 kwam
het succes. Hij haalde scheepsónderdelen
naar boven die erop wezen, dat hier een
groot schip op de bodem zou kunnen lig
gen. Hij lichtte de Marine in, die duikers
naar beneden zond. En daar vond men in
derdaad de Vasa. In 1957 werd begonnen
met het bergingswerk, nadat toestemming
gevraagd en verkregen was van de autori
teiten. Het zou te ver voeren hier alles
over dat bergingswerk te vertellen. Moder
ne middelen deden de pogingen die drie
honderd jaar geleden zonder resultaat wa
ren gebleven, slagen. Het is een moeizaam
en geduldvergend werk geweest. Op de bo
dem van Stockholms haven bevindt zich
nl. een 6 voet dikke, zwarte, halflevende
modderlaag die boven op een dieper ge
legen bed van blauwe klei ligt, waarmee
de granieten grondlaag bedekt is. Je kunt
je dus de moeilijkheden voorstellen bij het
opdelven van een schip dat drie eeuwen
lang in deze grondlaag had vastgezeten.
De eerste gebeeldhouwde kostbaarheden
kwamen naar de oppervlakte in 1957. Een
houten leeuwenmasker, dat door de modder
gezonken was en op de harde kleilaag
rustte. Het rood van de tong en het blad
goud op de manen waren nog zichtbaar.
Daarna kwamen vele kunstschatten aan het
licht, een unieke collectie houtsnijwerk,
beeldhouwwerk, bewerkte schalen en mun
ten. Maar niet alleen kunstvoorwerpen
vond men. Ook kledingstukken, leren laar
zen en handschoenen en allerlei gebruiks
voorwerpen uit die dagen, bleken vrijwel
ongeschonden bewaard. De Baltische zee
nl, heeft een laag zoutgehalte, waardoor er
weinig diertjes in leven kunnen blijven die
de materialen aantasten. Men heeft zelfs
schedels van de opvarenden gevonden.
In 1961 kwam eindelijk de Vasa vlot.
Sindsdien is men doende alle onderdelen
van het schip weer samen te voegen tot
een geheel. Jarenlang werkt men gestadig
aan het preserveren van het schip, zodat
het, na eeuwen door het water te zijn aan
getast, niet door droogte en de lucht waar
aan het nu blootgesteld is, verpulvert. Moei
zaam en geduldig werkt men eraan voort.
Maar eens zal het weer te zien zijn in al
zijn glorie van vroeger dagen. Het enige
schip ter wereld, stammend uit de 17e eeuw
dat geheel in zijn oorspronkelijke vorm tot
nieuw leven zal worden gewekt. De Zwe
den zijn er, terecht, trots op. Want, als
men door het Vasa-museum in Stockholm
loopt, waar de romp van het schip en de
verschillende onderdelen ervan, al worden
tentoongesteld, ontkom je niet aan een ge
voel van eerbied voor wat de wonderen
der moderne techniek en de wonderen van
oude kunst, tezamen met geduldig en naar
stig werken, daar tot stand brengen.
MILLIE
Stationsweg 143 en 77
Den Haag - tel. 070
601703 - 601512
Een derde L.P. Pantia Warna voor f 9,90
genaamd TERANG BOELAN, zo juist uitge
komen.
3 Jim Reeves L.P.'s van f 10,p.st zijn
alle drie bestsellers
Dat is ook de nieuwe Glen Miller L.P. v.
f 9,90 met een gratis stereo proefplaatje
erbij.
Gamelan v. Java - f 17,50, Tielman Brothers
f 9,90 en f 16,50. The Motions L.P. 9,90
Filiaal Stationsweg no 77 voor goede en
goedkope platen.
Vervolg van pag. 8
werk, het dagelijkse leven namen hem in
beslag en de jaren gingen voorbij, zonder
dat er iets bijzonders voorviel. Op een dag
kwam een goede vriend bij hem op be
zoek. "Ik had zo'n merkwaardige droom",
zei hij. "Ik zag de deur opengaan en daar
stond jij, beschenen door het maanlicht.
Je sprak niet, keek mij alleen maar aan en
was plotseling weer weg. De droom greep
mij zo aan, dat ik wakker werd. De deur
stond werkelijk open, ik liep er heen en
keek naar buiten, maar zag slechts de
bomen en de bloemen in de heldere mane
schijn".
Het gesprek kwam op verschijningen en
andere vreemde voorvallen. Toen herinner
de de man zich zijn ervaring van zoveel
jaren geleden en hij vertelde zijn vriend,
wat hem die ene nacht overkomen was.
Plotseling zei hij: "Maar vandaag zijn juist
de tien jaren om". Ontdaan stond hij op en
samen liepen zij de tuin in, om wat aflei
ding te zoeken. Hij plukte een paar abri
kozen en terwijl hij er een van aan zijn
vriend reikte, hief hij zijn hoofd op en
riep uit: "Luister, ik hoor haar stem. Zij
roept mij, ik moet gaan".
Hij zakte in elkaar en was gestorven.
CORRA CORRA
l TONGGèRèTS ATTENTIE
Er is een wedstrijd in het verschiet
waar erge mooie prijzen aan verbon-
den zijn. Bij voldoende deelname
dan natuurlijk.
Let dus volgende week goed op.
een plotselinge windstoot doet de Vasa overhellen naar bakboord
kledingstukken, laarzen, handschoenen en gebruiksvoorwerpen bleken vrij
wel ongeschonden bewaard..."
