VAN HIER EN GUNDER
Vervolg van pag. 3
lisme, rassensuperioriteit, enz. enz. enz
Eens wordt de mensheid doodmoe van al
deze begrippen. Eens hebben ze hun tijd
uitgediend. Maar welk nieuwe begrip zal de
nieuwe tijd inluiden?
Ook zonder een "Ondergang der Wereld"
is de bijbeltekst duidelijk: alles veroudert,
begrippen slijten, er zal een tijd komen dat
men verbaasd zegt: hoe hebben we ons
destijds druk kunnen maken over het kolo
nialisme! Maatschappelijke zeden en ge
woonten worden oer-vervelend en missen
elke begeestering. Nu al zoeken vele men
sen naar een "nieuwe naam", een nieuwe
wijze van denken, een nieuwe formulering
van ideeën.
Ook gaat deze bijbeltekst op voor ons
leven van alle dag. Wie alleen maar zweert
bij oude en verstarde namen, verjongt niet
en zal sterven. Het leven verlangt van ons
voortdurende waakzaamheid, voortdurende
bewustheid van levende essenties.
Door de honderden brieven die ik van
vele kanten ontvang, weet ik dat velen van
ons zich inderdaad bewust zijn van zulk
een nieuwe naam, dat vele lezers aan hun
medemensen zouden willen zeggen wat ze
bedoelen, maar dat niemand hen begrijpt.
Het is een nieuwe naam immers van een
nieuw begrip van samenleven en voortle
ven? Hoe wil die naam ooit begrepen wor
den door mensen die het leven "in hun zak
hebben", zakken vol met tjokvol geschre
ven steentjes, waar ze maar naar hoeven te
grijpen om te "bewijzen"
Hoe jammer dat die steentjes zwart zijn
en dat de enkele witte niet gelezen kunnen
worden... T.R.
ANDERS SCHRIJVEN
Andersdenkenden beweren: "Als Tjalie's
zoon in de bersiaptijd zou zijn vermoord en
getjintjangd zou hij in Tong Tong wel anders
schrijven dan hij nu doet!" Er zijn veel voet
angels en klemmen om Tong Tong aanvaard
baar te maken voor alle boengs"
J. B. H. Bruinier
1. Ja, ik dank God (dit is geen frase,
maar een gebed) dat dit mij bespaard is
gebleven. Want ik hou zoveel van mijn kin
deren (al ben ik een slecht vader) dat ik
misschien een van haat en veroordeling
vervulde Tong Tong gemaakt zou hebben -
en nul lezers gehad zou hebben. Want zelfs
al zou rancune gerechtvaardigd zijn, daar
om is het niet prettig om er maand in
maand uit over te lezen.
2. Maar ik heb als soldaat gevochten in
perimeters en later als ongewapend voor
lichtingsman in de verste gebieden gezwor
ven, tot ver voorbij de laatste legerposten.
Ik heb onmeetbaar leed, onrechtvaardigheid
en ellende gezien. En juist daarom zal ik
tot mijn laatste dag pleiten voor vriend
schap van mens tot mens. En niet vergel
den. Hoe kunnen wij anders een wereld
maken waarin onze zoon alsnog getjintjangd
zou kunnen worden?
3. Ik vergeet nooit hoe een Indonesische
vriend mij eens verweet: "Jouw soldaten
hebben mijn moeder gemitrailleerd!" Wij
meten snel met ons eigen leed; denken wij
even snel om het leed van een ander?
4. Ik ken persoonlijk mensen, die hun
geliefden hebben zien doden of afslachten.
Weet U, zij haten juist niet. Hun ogen zien
niet het leed hun aangedaan, maar het leed
der wereld. Dit leed is niet te bestrijden met
afrekeningen, alleen met het constant op
bouwen van vriendschap en begrip.
5. Ik begrijp steeds dieper dat ik eigen
lijk voor vele lezers een onaanvaardbare
figuur ben. Want ik voel het leed dat mijn
moedervolk werd aangedaan als mij aange
daan, en het leed mijn vadervolk aangedaan
als mij aangedaan. Aangezien ik (en geen
mens) kan leven met dubbele rancunes,
moet ik wel leven met dubbele vriendschap
pen. Maar hier begint dus ook automatisch
het "dubbele verraad" van Tjalie...
6. Niemand kan een blad maken, aan
vaardbaar voor alle boengs. Zelfs de Bijbel
wordt niet door alle mensen in onderling
respect en verdraagzaamheid aanvaard. Er
is (helaas) slechts één soort bedrukt papier,
waar iedereen gelukkig mee is: bankpapier.
En'dat kan ik niet maken. T.R.
HET VOLK
"...het VOLK had je moeten beluisteren,
niet de ontwortelde slimmerds (dit woord
was onleesbaar) in de grote stad - van -
Soekarno ook dit was slecht leesbaar), maar
de vele rassen die zwoegen en werken op het
land, in het binnenland -" G. Borel
Het merkwaardige is dat ik ettelijke ma
len uitdrukkelijk heb vastgesteld dat ik juist
onder het volk ben geweest en dat alleen.
Dat ik geen enkel officieel bezoek heb af
gelegd. Dat geen enkele grotestads-lndo-
nesiër mij heeft voorgelicht om de dood
eenvoudige reden dat ik officieel NIET wel
kom was. En zelfs geen enkele brochure
of manifest gelezen heb. Omdat ik altijd op
straat was, en als ik thuis kwam zó moe
dat ik alleen maar slapen kon. Ik heb juist
meer dan welke andere journalist ook onder
het volk gezworven, niet alleen in de een
voudige wijken van de grote stad, maar
ook in Tjimindi, Tjirandjang, Tjisalak, Tjian-
djoer, Tjipanas, Depok, Bogor. Dit is de
simpele waarheid. Ik heb gesproken met
betja-rijders, tani's .eetstalletjeshouders,
chauffeurs .bedienden, kleine ambtenaren.
Met wie dan nog meer? Waar nog meer?
Dat ik niet meer mensen gesproken heb,
kwam gewoon door geldgebrek en tijdge
brek.
In de begin vijftiger jaren schreef ik ver
halen van plezier en geluk over de straat
waar ik tussen het volk verkeerde. Zijn de
Piekerans uit de duim gezogen, voorlichting
van een demagoog? Ik wil (en moet wel)
toegeven dat ik blijkbaar een ander stel
ogen in mijn hoofd heb dan de normale
burger, maar is daarom wat ik zie onwaar,
gelogen, misleidend? Zo ja, houdt U allen
vooral Uw eigen ogen en eigen inzicht. Al
Uw andere bladen. En toon aan dat wat ik
gezien heb niet bestaat.
Toen in 1950 geen "fatsoenlijk Europe
aan" in een Djakartase tram, opelette of
betja wilde rijden, omdat ze "rot" waren
en eeuwig te laat en beestachtig vol (noem
maar op), schreef ik "Korte Rit met de tram
van de Pa van Tjieta", "That Streetcar na
med Despair" en "Djakarta's Donna e mo
bile" (verhalen 22, 6 en 19 in Piekerans I)
en toen was iedereen vertederd en wilde
best geloven dat het waar was wat ik
schreef. Toen zouden anderen ook alleen
maar lelijke dingen van deze transportmid
delen des volks gezien en gezegd hebben.
Nu ben ik weer onder dit volk en schrijf
weer wat ik echt zie en echt meemaak.
Maar nu zegt men: "Slaat dood!"
Als ik fout ben, dan ben ik het alleen
omdat ik echt in dit volk leven kan en
vreugde en hoop en geluk vinden ondanks
de gebreken die U ziet. Of mag dat niet?
T.R.
BIJZONDERE AANDACHT a.u.b. Het Is
bijna Sinterklaas! Geef een boek! Er is
een ruime keus bij de boekhandel van
Tong Tong. Wij bevelen aan:
In de Soete Suikerbol
Soete Suikerbollen zijn sedert 1938 door de
Jeugd verslonden. De 25e druk is nu versche
nen. De zeven delen van dit verhaal, ge
schreven door W. G. v. d. Hulst en geïllu
streerd door W. G. v. d. Hulst jr. doen het
nog steeds. PRIJS per deel f 2,95
De korte weg naar goed fotograferen
door Daan Helfrich.
Zijn goede naam is waarborg voor de uitste
kende manier waarop de schijver U verder
leidt op de weg naar betere foto's!
Prijs f 5,90 porto f 0,30
De Slag bij Midway (pocket-uitg.)
door Mitsua Fuchida en Masatake Okumiya.
Geschreven en bewerkt door bij uitstek des
kundige Japanse officieren, uitermate boei
end en waardevol door zijn uitvoerige docu
mentatie. Prijs f 2,25 4. porto f 0,30
De Vliegende Hollander
Door de oud-Indische journalist Jacq. Vréke,
geïllustreerd door die andere bekende oud-
Indischman Eppo Doevel Sssp!
Prijs f 14,_j_ porto f 0,60
VELEN ZIJN U VOORGEGAAN IN DE AAN
SCHAF VAN BOEKEN ALS
Sprookjes van Bali
Omnibus van Baardman
f 17,50
porto f 1,
f 8,90
porto 1
De wereld wacht een wonder f 12,90
(Bhabani Bhattachyria) porto f 1,
Het Ziekenhuis f 16,90
(Jan de Hartog) porto f 0,8C
HEBT U ONZE RANTANG AL GEPROBEERD?
4-delig en van aluminiüm f 10,
porto f 1
4