Brtiei/en, v<tn ïsms
Op de Bres
"Ik wilde graag Mevrouw Baijens Reinders
mijn diep gevoelde sympathie betuigen
voor de meesterlijke creatie van haar "Het
Laatste Dividend". Inderdaad is dit artikel
als de fier wapperende vlag op het domein
van Tong Tong, maar veel meer nog de
vlag waar wij altijd naar moeten opkijken.
Het stuk van Mevr. Baijens Reinders
steekt mijlen ver uit boven het geruzie en
geharrewar over wel of niet assimileren
e.d." N.O.V.N.V.
"Het was boeiend om je a.h.w. te zien
vechten met je nieuwe indrukken .geënt op
de ervaringen van vroeger tijden. En ik be
leefde de bevrijdende en beslissende verlos
sing mee, die je in de verwarrende menigte
van impressies ervaren moet hebben toen
je van binnen uit, via het begrijpen, lang
zaam pen structurerende, ordenende ver
heldering doormaakte. Dit is een creatieve
daad van bijzondere betekenis geweest - en
gelijk elke scheppende daad, helend, gene
zend, ook voor de meeluisterenden.
Iets dergelijks ervoer ik zelf, toen ik
enige jaren geleden naar de U.S.A. ging,
waar ik zeven maanden zou verblijven. Ik
ging erheen bevooroordeeld, maar vastbe
sloten zelf een oordeel te vormen. Ook ik
"dook onder", zo radicaal mogelijk, in het
Amerikaanse leven. En ook ik heb er ge
ducht mee geworsteld, vóór ik - eveneens
van binnenuit - iets ging begrijpen van het
leven ginds. Begrijpen, d w z. als een ge
heel zien, dus met alle erbij behorende
goede en kwade kanten. De opklaring is
een weldadige ervaring.
Maar voor hen die dit alles niet zo (kun
nen?) meeervaren die zich misschien niet zo
(kunnen, willen?) openen, voor hen zeggen
die bevrijdende, perspectief openende er
varingen niet alleen weinig of niets; neen,
zij ergeren zich er aan; kunnen zich niet
voorstellen: a. het pijnlijke zuiveringspro
ces in de auteur zelf, b. en mede door
a: een ander patroon en beeld, dan dat,
hetwelk zij reeds zo lang in zich meedragen
en koesteren.
Wie echt begrijpt, wordt niet begrepen,
uitzonderingen daargelaten. Die doem zal
je gelaten moeten dragen. Intussen: veel
Na de eerste lange serie aanvallen
op Tong Tong en Tjalie komen nu
plotseling ook veel pro-brieven. Een I
I verlate reactie omdat men geschrok-
ken is van de anti-brieven? Het komt
ons billijk voor na de eerste catego-
rie ook plaats te bieden aan de twee- J
i de. Zonder enig commentaar. Maar
de lezer begrijpe dat beide catego-
rieën in ons blad thuishoren, dat ge- j
1 schreven is voor ons allemaal door
j ons allemaal.
flllllllllllllllllll!lllll!l!lllllllllllllllllllll!lll!lllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllll!ll!lllllll|iif
N.o.v.n.v. Naam op verzoek niet ver
meld.
dank! Ik ben door je verslagen heel wat
rijker geworden". Drs. J. H. RINGROSE
"Ik weet niet of je ook de tijd gekend
hebt dat wij oeler kèkèts verzamelden en
poppen van allerlei soorten vlinders (ja!-
T.R.) en ik weet het niet of je wel eens de
geboorte van een atlasvlinder uit de cocon
hebt gezien (neen - T.R.), maar ik ben haast
overtuigd van wel, want nog steeds vind
ik je artikel in het Indonesië-nummer van
15 juni meesterlijk. MEESTERLIJK! Ik heb
sindsdien (vooral als ik aanvechtingen voel
de om boos op je te zijn) dat artikel "De
Atlasvlinder" telkens herlezen en het heeft
me elke keer weer gelouterd.
Ik zal nooit de nacht vergeten dat ik bij
de lampoe templek en mijn sigarendoos
(van Wisconsin sigaren, met een Indiaan)
met kapok zat te wachten, tot de cocon
openbarstte en meer en meer openscheur
de. En werkelijk tevoorschijn kwam wat je
monsterlijk en onbegrijpelijk noemt. Ik was
af en toe van afschuw vervuld, maar kon
niet nalaten te blijven kijken. Toen uit het
afschuwelijke knoedeltje eindelijk de atlas
vlinder open vouwde, ondervond ik een
soort geluk dat ik nu nog steeds niet ver
geten ben.
Als oudere vrouw heb ik kinderen ter
wereld gebracht en veel kinderen geboren
zien worden. En daarbij hetzelfde gezien als
bij de geboorte van de atlasvlinder: iets
lelijks en afschuwelijks en toch meteen
onvergelijkelijk lieflijk en dierbaar. En al is
het eerste geluid van een nieuw mens al
leen maar lelijk geschrei, het is het mooiste
geluid dat op dat moment denkbaar is.
Ik ben ervan overtuigd dat elke Indone
siër, die dat stuk gelezen heeft, je moest
respecteren. En ik geloof dat de dienst die
je daarmee ons blad en onze groep be
wezen hebt, de grootste is die je ons hebt
kunnen bewijzen. Daarvoor ben ik graag
bereid al je fouten en tekortkomingen te
accepteren. En als abonnee van Tong Tong
ben ik er trots op dat ik het blad mede tot
stand heb helpen brengen, dat het duide
lijkste, het eerlijkste en het mooiste artikel
over het Indonesische ontwaken geschre
ven heeft van de hele Nederlandse en mis
schien wel Europese pers". L. WIGGERS
"Twee veel te late opmerkingen over de
Pasar Malam Tong Tong:
De collectie foto's "Tjalie's weerzien met
Indonesië" is zo'n diep schouwende en moo
ie collectie, dat ik hoop dat de hele collec
tie successievelijk in Tong Tong zal worden
opgenomen.
Tijdens de vertoning van je lichtbeelden
van Indonesië zat ik tussen twee dames.
Bij de vertoning van éénzelfde plaatje riep
één dame verrukt: "Adoeh, wat heerlijk!"
en precies op hetzelfde ogenblik riep een
andere dame: "Adoeh, wat vies!"
Ik weet niet wat de ene dame zag en wat
de andere dame, maar één ding werd me
wel duidelijk: niet jij bent fout omdat je
wat laat zien, maar de persoon die toekijkt
en alleen één helft kan zien". N.O.V.N.V.
"Ik twijfel er niet aan of de meeste ver
wijten die je nu te slikken krijgt zullen zijn
dat je je met politiek bemoeit en dat dat
fout is. Ik wil in het midden laten of je het
wel of niet doet (ik vind van niet) en of je
op verschillende terreinen gelijk hebt of
niet, maar ik werd er pas goed van door
drongen dat alles op dit terrein altijd als
fout gezien wordt, toen een kennis van me
in een gesprek over Tong Tong uitriep:
"Voor ons uit Indië GEEN politiek. Voor ons
betekent politiek maar één ding: blinde
trouw aan het Gezag!"
Deze man (en ongetwijfeld de massa met
hem) leeft nog steeds in Ned. Indië, waar
immers geen politiek bedreven werd, maar
blind vertrouwd werd op het Gezag in Ne
derland. Men beseft niet dat men nu in het
land woont waar het gezag door de politiek
gemaakt wordt en dus iedereen "aan poli
tiek doet", omdat immers het Gezag ge
construeerd wordt uit politieke krachten.
Dit is in feite zo sterk dat hier de stem
plicht bestaat, waardoor dus mensen ge
straft worden die de politieke apparatuur
schaden door onthouding.
Hieruit volgt dat Indischgasten die "niet
aan politiek doen", a. bar slechte burgers
zijn, b. bij elke verkiezing óf knoeien met
stembriefjes óf schijnheilig doen. En deze
mensen forceren Tjalie om te zijn zoals zij?
Dan zou Tong Tong automatisch een knoei-
blad of een schijnheilig blad zijn. De hemel
behoede ons daarvoor!
Als jarenlang abonnee van Tong Tong
heb ik gemerkt dat vele lezers gauw de
kluts kwijt zijn en kritisch politiek schrijven,
waarop Tjalie (sorry, dom genoeg!) ant
woordt, en dat mag opeens weer niet! Ze
raken de kluts kwijt omdat "het Gezag la
veert", of liever: vaak door het buitenland
gedwongen wordt om te laveren. Dus nu
eens pro "Ambon moet vrij" en dan: "Net
doen of je niets hoort"; nu eens de Papoea
onafhankelijkheid garanderen en dan aan
Indonesië geven, nu fel anti-Indonesisch
zijn en dan solide betrekkingen aanknopen
Dit is politiek. En deze politiek veroorzaakt
bij ons schommelende stemmingen van
boos en niet-boos.' Deze stemmingen wor
den aan de redactie van Tong Tong meege
deeld in de verwachting dat erop gerea
geerd wordt. De reacties kunnen niet an
ders dan politiek zijn. Maar waarom lokt
men ze dan uit?
Wat Tjalie's "politieke beschouwing" van
Indonesië betreft, wie Tong Tong van het
begin af gevolgd heeft, moet beamen dat
bij Tjalie ongeacht alle politieke schomme
lingen een constante doelstelling aanwezig
is geweest, gebaseerd op onsterfelijke
vriendschap. Dit heeft T. werkelijk koelbloe
dig volgehouden en is de enige constante
die van dit blad verwacht mag worden.
Er is n.m.m. dus niets fouts en zelfs niets
politiek. Wie de tot nog toe geschreven
artikelen van T.R. over Indonesië leest ,ook
bij herhaling, zal geen enkele politieke be
schouwing, laat staan verdediging, vinden
van welke persoon of welk systeem ook. Uit
deze artikelen spreekt alleen één sympa
thie, en een grote: voor zijn moederland en
moedervolk. Dat is een natuurlijke sympa
thie, geen politieke. Ergo: alle verdenkingen
in deze geest zijn of gezocht of "verraden
de aard van de waard, die zodanig oor
deelt over zijn gast". P WEINSCHENK
4
