Indiaan verkeerd
Vervolg van pag. 16
lijk te treden, alvorens hun zusters naar
behoren aan de man waren gebracht. Het
zal U daarom niet verwonderen, dat broers
in die dagen zover gingen in hun broeder
liefde, dat ze vlijtig meehielpen de uitzet
van hun zusters tot stand te brengen.
Heel wat oude gebruiken zijn blijven voort
leven, hoewel we ons niet meer in hun oor
sprong verdiepen. Zo weet U vermoedelijk
niet, waarom voor de bruid de oranjebloe
sem als de bloem bij uitnemendheid werd
beschouwd. Deze boom nl. draagt door al
le seizoenen heen bloesems en vruchten en
de betekenis zal U dus duidelijk zijn. Ook
het strooien van rijst over het bruidspaar
heen heeft vanouds de bedoeling gehad,
het bruidspaar al het goede en vruchtbare
der aarde op hun levenspad mee te geven.
In het oude Engeland strooide in kleine
plaatsjes de oudste inwoner een schotel
bros gebak over het hoofd van de bruid
uit, alvorens ze haar nieuwe woning betrad.
Vrienden en familieleden stortten zich op
het rondgestrooide gebak om er een stukje
van te bemachtigen, aangezien dat geluk
voorspelde.
Oudere, primitieve volkeren strooiden weer
rijst uit geheel andere beweegredenen. Men
geloofde nl. dat zich rond het bruidspaar
boze geesten verzamelden, die het geluk
van/de jongelieden wilden vernietigen. Om
deze geesten nu gunstig te stemmen, strooi
de men rijst voor hen. In het oude Rusland,
waar men ook de geesten vreesde, werden
bij de huwelijksplechtigheid alle ramen,
deuren en schoorstenen zorgvuldig afge
sloten om hun het binnenkomen te belet
ten.
In Celebes daarentegen was de rijst uit
sluitend bedoeld om de bruidegom te bin
den aan zijn bruid. Men meende daar, dat
de ziel van de bruidegom, tenzij ze werd
omgekocht, zou wegvliegen van zijn bruid
om nooit weer te keren. De rijst diende
om zijn wispelturige ziel te weerhouden op
de vlucht te gaan.
Veel oude gebruiken zijn gebleven bij onze
moderne huwelijksinzegeningen, ofschoon de
oorsprong in vergetelheid is geraakt. Veel
is ook verdwenen. Wat wel bleef is in heel
veel gevallen het bijgeloof, hoewel we er
nu met een grapje aan voorbijgaan.
Zo bestaat er een engels rijmpje, dat ver
taald, ongeveer als volgt luidt:
Trouwen op maandag brengt rijkdom,
dinsdag gezondheid,
woensdag is de beste van allen
donderdag brengt noodlot en
vrijdag verlies
Maar zaterdag laat U alles ontvallen.
Een rijmpje waar we, met de druk bezette
stadhuizen in ons land, maar beter geen
rekening mee kunnen houden.
Een dubbele trouwdag brengt ongeluk voor
één van de paartjes.
Draag nooit Uw bruidsjapon vóór de trouw
dag, het zal U in Uw leven slecht vergaan.
De trouwring verliezen voorspelt ongeluk.
Een bruid die gelukkig wil worden moet
de eerste schrede over de drempel van de
kerk zetten met haar rechtervoet.
Nooit mag een ander dan de bruid zelf het
eerst de bruidstaart aansnijden.
Trouw in juni, het zal U goed gaan.
De bruid moet altijd iets blauws dragen.
En dan speelt ook het weer een grote rol
Degenen, die "Anak Kompenie" hebben
gelezen, weten zich te herinneren hoe de
kleine Djemini in tangsi Soeloeng haar ou
ders hielp met allerlei klusjes voor het dag
verblijf. Oók, dat ze evengoed tijd vrijmaak
te voor haar spelletjes. Tot haar meest ge
liefkoosde genoegens behoorde o.a. een
bezoek aan de "gambar hidoep" oftewel
bioscoop, die vlak bij tangsi Soeloeng moet
hebben gestaan. Ik meen me te herinneren
dat die "Sientjes" heette.
Vooral als aan de reacties van het pu
bliek te horen was dat er een spannende
film draaide, kon Djemini amper haar onge
duld bedwingen om er heen te gaan. Het
zweet brak haar bijkans uit alle porieën als
de'nontonners van Sientjes gilden en joel
den, floten en trappelden, een roffel sloe
gen op de zinken wanden van het gebouw
tje. Want natuurlijk kwam uitgerekend op
dat tijdstip een klant voor haar vaders dag
verblijf, die een bestelling deed. Een boen-
koes pisang of ketèlla goreng, een half
dozijn tjarang mas, dan wel ès setrop of
limoen. En Djemini draaide dan voor de
bediening op... Onder voorwendsel dat ze
het ijs nog moest hakken liep ze naar bui
ten, waar de kist met ijs stond. Die liep
ze doodgemoedereerd voorbij, om er dan
snel vandoor te gaan, richting Sientjes. Het
vooruitzicht van de aframmeling die ze na
afloop wist te zullen krijgen, kon haar ple
zier niet vergallen. De films uit die tijd
hadden zoals de ouderen onder ons zich
nog weten te herinneren, hetzelfde recept:
schietende, vechtende "koboys", "wong
ndajak" (Indianen), bandieten die zoetelieve
meiskes ontvoerden of belaagden, etc.
Mammie Jimmy is haar jeugdliefde voor
de film altijd trouw gebleven. Toen ze nog
in Amsterdam woonde offerde ze menig
middagdutje op voor een bezoek aan de
middagvoorstellingen van de theaters. "E-
nak moerah", zei ze me, "en ik hoef niet
met donker over straat te gaan".
Twee jaar geleden is ze geëmigreerd naar
het land van Uncle Sam. Ze woont bij mijn
jongste broer en diens vrouw, in de staat
Connecticut. Schrijven doet ze nog steeds
niet, al kan ze wel gedrukte letters lezen.
Van tijd tot tijd krijg ik een bandje opge
stuurd, waarin mam van alles vertelt. Zo
weet ik dat ze op haar kamer een eigen
TV-toestel heeft staan met een bereik van
een heleboel stations of kanalen. Niet te
verwonderen dus dat ze "sampai kenjang
nonton film" er toch nooit genoeg van
krijgt
De vorige maand kreeg ik een stel prent
briefkaarten opgezonden, niet lang daarna
gevolgd door een bandje met een enthou
siast verslag over de trip die mam gemaakt
had over Mohawk Trail. Precies zoals de
prentbriefkaarten hadden aangetoond. Zoals
de naam al zegt, het heeft te maken met
op de huwelijksdag. Dit althans volgens
oude geschriften. Of we ons daar met ons
grillige klimaat al teveel naar richten moe
ten? Ik zou het U niet aanraden. Maar, als
de zon schijnt op Uw trouwdag, jonge vrou
wen, sta dan vroeg op en richt Uw gezicht
naar de zon, gelijk de Hindoe-vrouw in
vroegere tijden deed. Vast en zeker zal
Uw huwelijksboot veilig de zon tegemoet
varen. INE WIERDA
Indianen. Intussen laten de prenten zien dat
van het Indianenpad niets meer over is,
want het is getransformeerd in een prach
tige, brede auto snelweg. Slingerend door
werkelijk schitterend natuurschoon; groots
en indrukwekkend. Eén van de prenten laat
de afbeelding zien van een grote bronzen
Indianenfiguur met wijd uitgespreide armen
ten hemel geheven. "Hail to the Sunrise.
Proudly facing the East..." staat erbij. In
derdaad gaat er een trots, een fierheid uit
van het beeld. Ik wed dat mam op die trip
weer het kleine meisje Djemini van weleer
was, dat volop genoot en haar verbeelding
de vrije loop liet.
Mam kocht natuurlijk souvenirs; een ditje
voor die, een datje voor die... En ze kocht
een Indiaanse ketting voor haar oudste
kleindochter in Holland. Thuisgekomen, sor
teerde ze alle gekochte dingen en liet trots
de ketting zien aan mijn broer, die niet
meegegaan was, zeggende: "Tjoba, zo pien
ter ja, wong ndajak kan zoiets moois ma
ken".
Si Bert beaamde dat het een mooi sieraad
was en bekeek het ding aandachtig. Hij
deed echt z'n best om zijn lachen in te
houden, maar hij begon met een proestend
geluid dat tenslotte ontaardde in een bulde
rend gelach.
Niet begrijpend staarde mam naar hem,
haar mond bereids tot lachen geplooid al
snapte ze nul van zijn pret. "Hier staat
Lees verder pag. 28
Verrast Uw familie met de wereld- f
bekende I
SPEKKOEK (van Oma Thio) J
Bestel tijdig, anders uitverkocht I
Franco in Nederland f 9,50 I
J Franco Amerika per zeepost f 13,90
I KOKKIES Rijstwinkels: t
Witte de Withstraat 128 Tel. 89438
Slotermeeriaan 125 Tel. 130362 i
e AMSTERDAM - West
t P.S. Wij verzenden over de gehele I
I wereld. t
17