BRIEF TTTE"
Bombay, 20 sept. 1965
Beste Tjalie,
Het spijt me, dat er zoveel tijd overheen
moest gaan, voordat je iets van mij te horen
krijgt, maar je begrijpt wel dat er veel te
doen is voor ons, om ons te orienteren, om
ons huisgezin te vestigen en me in te wer
ken in mijn nieuwe taak. Natuurlijk komen
daar nog bij de kaleidoscopische indrukken,
welke wij te verwerken hebben, die nodig
een voorzichtige sortering behoeven, voor
dat het enige zin heeft om het als "eerste
indrukken" aan je te presenteren.
Nu ik deze brieven begin te schrijven, besef
ik dat naarmate ik langer in India zit ik
langzamerhand meer zal weten en naar ik
hoop begrijpen, zodat het wel zeker zal zijn,
dat ik later zou wensen dat ik sommige din
gen niet geschreven had. Maar om nu te
wachten totdat ik meen een verantwoorde
kennis van zaken te hebben zou zeker
leiden tot "helemaal nooit schrijven". Je
moet daarom deze brieven zien niet zozeer
als een welgefundeerde beschrijving van In
dia, maar meer als een ontwikkeling van
mijn kijk op India. Dit is misschien niet zo
interessant, maar aan de andere kant lijkt
het me, dat na een twintigjarig ver
blijf in dit land men nog steeds onderwor
pen zal zijn aan nieuwe verrassingen.
De eerste verbijsterende indrukken van
drie dagen Calcutta gevolgd door tien we
ken Bombay hebben mij al snel geleerd dat
een faciele uitspraak over dit land tot de
onmogelijkheden behoort. Kortom ik ben
volkomen "roewet". De reden daarvoor is
dat ik hier kwam met vooropgestelde ideeen
over dit land. Dit kan moeilijk worden voor
komen als men bedenkt dat er nogal wat
belletrie bestaat dat India als land van
actie koos. Althans veel
meer dan ik ooit las.
Maar Gunga Din van
Kipling, The rains came,
Bhowani Junction, The
Bugle and the Tiger,
Tekening uit: Saul Steinberg, All In Line
The road back from Mandelay, The
Nightrunners from Bengal enz. hebben niet
nagelaten mij een aantal data te geven
welke tesamen een idee moesten geven
van India.
Vergeet ook vooral niet de films zoals
The Bengal lancers etc. dan nog de namen
zoals Rabindranath van Tagore, Krishna-
moorti, Dianh Chan de hockeyspeler met
zijn fameuse hockeyelftallen, welke ieder
een ter wereld een grondig pak slaag ga
ven. Hier blijken al deze data niet
onwaar te zijn, maar zo volkomen onvolle
dig, dat het wel lijkt dat ik van de hele
ketting maar drie kralen kende. De vraag
rijst of men uit boeken ooit in staat zal zijn
een land zelfs bij benadering te leren ken
nen. Kijk eens naar de enorme publicatie
over "Bapu" Gandhi, de mahatma. Er zijn
maar weinig mensen die van hem gehoord
hebben, er waren maar weinig kranten die
niet over hem schreven en er waren tenslot
te 450 millioen mensen, die door hem be
ïnvloed werden in zijn land alleen. Maar
laten wij nu eens eerlijk bekennen, dat er
maar weinig onder ons zijn die er ook maar
de minste notie van hebben van wat Bapu
deed en hoe hij het heeft klaargespeeld
dit land tot een eenheid te brengen. Nu
eerst wordt het me duidelijk, dat zijn werk
gigantisch is geweest en eigenlijk blijkt het
vrijwel onbegonnen werk te zijn om maar
een klein gedeelte van deze gigantische
figuur te beschrijven zonder een boek te
schrijven.
Mijn confrontatie met de "tropen" na al die
jaren is teleurstellend, omdat ik beslist niet
de indruk heb in de tropen te zijn en strikt
genomen is Bombay niet tropisch al kan
het hier bloedheet zijn, en zijn er hier pi
sangbomen en klapperbomen en andere
palmsoorten. Maar de atmosfeer van de tro
pen zoals ik me die herinner heb ik niet
terug gevonden. Trouwens, mijn idee van
Azië is beslist anders
dan het aangezicht van
Bombay ons vertoont.
Of dit gedeelte van In
dia is geen Azië óf mijn
idee van Azië is fout.
Wij zogenaamde Azië-
kenners komen ineens
tot de ontdekking, dat
wij 'n definitie nodig
hebben van Azië. Topo
grafisch is India Azië
en daarmee uit. Azië
wat ik me herinner is
een jongetje op een
vuile karbouw in het
water, het is een kam
pong verscholen tussen
de bomen en het is er
brandschoon, het is ook
'n broeierige avond op
het platje na het bad bij
WIIIIIIIIIIIIIIINIIIIUIIIIlllllllllllllllllilllll'llllUIIIIIIIIIIIIUIinlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIII^I
Dit is de eerste bijdrage van een 1
Tong Tong-lezer in India, Ir. J. J.
Lowey Ball, en wij hopen: het eerste
van een lange serie. Het is altijd
1 Tong Tong's vurigste wens geweest, 1
al onze lezers in den vreemde (voor-
1 al in de Tropen) te "mobiliseren" tot
het schrijven van reisbrieven, waar-
door dit blad een breder en rustiger I
oriëntering krijgt. Met de brieven van j
Jan Ball schijnt de deur open te gaan
voor een nieuw tijdperk. Wij duimen! j
1 Er zijn vele overeenkomsten tus- j
sen India en Indonesië. Beide zijn
1 tropisch-Aziatisch; beide zijn opge-
I bouwd uit vele volkeren met een ver- I
scheidenheid van talen en culturen.
Beide hebben de grote stap gemaakt
van koloniale- naar onafhankelijk-
heidsstatus; beide worden dus "ge- j
plaagd" door de "kentering van vele
j cultuurwaarden". Beide volken zijn
ontzaglijk groot en zullen in de toe-
komst een belangrijke rol spelen in
De Nieuwe Wereld.
Ongetwijfeld kunnen wij uit vele
maatschappelijke verschijnselen in
India veel leren dat ons bij de be- j
studering van andere ontwikkelingen
in Azië van veel nut kan zijn.
Jan Lowey Ball is geboren in In-
donesië (we zullen al gauw de "Anak j
Soerabaja" in hem herkennen!), stu- J
deerde voor ingenieur in Nederland
1 en ging toen "de wereld in". Hij j
j heeft gezworven door drie continen-
ten, niet als tourist van een paar
weken, maar werkend gedurende ve-
Ie jaren als ingezetene en succesvol
bedrijfsman, maar zijn geboorteland
en -volk heeft hij nooit vergeten en
S van Tong Tong is hij altijd enthou-
j siast abonnee geweest. Dat hij f
ondanks zijn drukke en verantwoor-
delijke arbeid nog tijd vindt om voor
1 Tong Tong te schrijven, tekent zijn I
karakter: twist niet, praat niet alleen,
I maar produceer! We hopen dat meer
I lezers zijn voorbeeld zullen volgen.
Redactie Tong Tong j
iiiiiuiiiiiiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!i!iii!iiiimii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiini!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiili
een kop thee en auto's rijden langs het huis
van Soerabaia of omgekeerd, het is een
maalfeest met ronggengs en een gambar
hidoep met Tom Mix, het is het eerste riet
op de carrier, direct na het maalfeest. Er is
gedistingeerdheid en er is adat, er zijn de
gebruikelijke moeilijkheden tussen Madure-
zen en Javanen. Er is ook gamelan in de
verte en tenslotte was er een Chinese brui
loft compleet met ronggengs, gamelan, jazz
muziek en cacafonische Chinese muziek. Er
was natuurlijk nog veel meer; maar waar is
dit alles te vinden in Bombay? Zit ik nu naar
Indië te zoeken in plaats van naar Azië of
betreur ik alleen maar mijn lang vervlogen
en zorgeloze jeugd? Hier zie ik wat ik lang
geleden oppervlakkig zag in Singapore.
Die zonderlinge architectuur van doorel-
kaar gegooide moskee, Engels gotisch, En
gelse stationsbouwstijl en "stockbrokers tu-
dor". Maar poot er een paar palmbomen
voor, geef het een smeedijzeren hek en
Lees verder volgende pagina
6
