sc&nisj
cASt.cWie-f
LAURENS
REAEL
(1616-1619)
Vervolg van pag. 6
natuurlijk een standbeeld van Victoria en je
hebt het beeld van het "rijk waar de zon
nooit ondergaat" of je nu in Jamaica bent
of in Dehra Dun, in Hong Kong, in Singa
pore of natuurlijk Bombay. Dit beeld geeft
het zonderlinge gevoel, dat men op reis is
en niet, dat men er woont. Het heeft iets
onwerkelijks. Dit heeft waarschijnlijk te ma
ken met de tijd dat we deze soort van ar
chitectuur alleen maar zagen op doorreis.
Het heeft iets onwezenlijks, omdat ik nu
meer dan ooit tot de overtuiging ben geko
men dat de Engelsen er eigenlijk ook nooit
aan geloofd hebben. Het is monumentaal,
het heeft zelfs iets aantrekkelijks, maar het
is uitsluitend gebouwd om EMPIRE te ver
heerlijken. Het is niet gebouwd VOOR India,
maar veeleer OVER India, als je voelt wat
ik bedoel. De superioriteit moest worden
uitgedrukt niet maar zo'n klein beetje, maar
zo overweldigend dat ze onoverbrugbaar
schijnt. Dit heeft zonder twijfel gewerkt, want
vandaag nog is de Indiër ervan overtuigd,
dat het toppunt van prestatie eruit bestaat
te lijken op een Engelsman. Gelispelde op
merkingen zoals: "He is quite a chap...,
CAMBRIDGE you know" zijn niet van de
lucht. Tegenwoordig is er ook een nieuwe
categorie, die zijn opleiding in Amerika ge
noten heeft. Dit zijn meestal de ingenieurs
en physici, die hun mannetje professioneel
staan, maar die het moeilijk hebben om aan
de top te komen, tenzij zij voor een Ameri
kaanse maatschappij werken. Dit komt om
dat: "Those American chaps have only been
TRAINED and not EDUCATED. They only
went to day-school never to public school,
they never learned to relax, never played
games; caaant expect THEM to be leaders".
Het mag vreemd klinken Tjalie, maar ik
ben het met deze accessie van de feiten
niet oneens. Maar zo vraag ik me af als dit
India is, waar is Azië dan? Als ik aan jouw
stelling denk, dat Azië zoekt naar Aziati
sche oplossingen voor Aziatische proble
men, wat is er dan te verwachten van een
land, dat van alle problemen eenvoudig
Britse problemen maakt en niet erkent, dat
hun problemen mogelijk Aziatisch zouden
kunnen zijn?
Wat is nu de betekenis van deze Westers
georienteerde Indiërs? Is hun aantal groot
genoeg om het Oosters aspect dat India
moet hebben afdoende te elimineren? Ik
weet het niet, daarvoor ben ik tekort in dit
land om zo maar met een stoere uitspraak
aan te komen. Bovendien is het mij niet
recht duidelijk, welke vorm dit Aziatische
aspect wel moet hebben. Tenslotte wonen
wij hier in Bombay - de meest Westerse
stad in India - waar dit mysterieuse Oos
terse aspect nu niet direct in het oog valt.
Natuurlijk zijn er delen in de stad waar de
Westerse invloed minder opvalt en zelfs
oppervlakkig bezien geheel verdwenen is.
Maar zelfs hier valt het me op dat het
weinig overeenkomst vertoont met wat ik
me van ONZE Oost herinner. Het lijkt meer
op een kampong tjina of een kampong arab.
Neen wij hebben niet de fout gemaakt ons
uitsluitend te bewegen in het Westers bas
tion van Bombay. Wij maken "sweeps" door
gedeelten van Bombay, waar een welden
kend Amerikaan zich niet ophoudt. (Want
het is er zo vies) en verdorie, het IS er
vies. Maar het is erg leerzaam en amusant.
Men vindt bijvoorbeeld een dievenmarkt -
Chore Bazar - waar je je nog pas gisteren
gestolen artikelen maar voor weinig geld
kunt terugkopen. Er zijn natuurlijk pasars -
hier altijd "bazars" geheten - die algemeen
zijn en welke wel overeenkomsten vertoont
met die, welke wij uit Indonesië kennen. Er
zijn hier ook bazars, welke specialiteiten
verkopen zoals bijvoorbeeld uitsluitend e-
lectrische artikelen of alleen maar bloemen,
of ijzerwaren. Hele straten zijn gevuld met
dit soort van pasars wat voor mij nieuw is.
In tegenstelling met onze pasars is het niet
altijd mogelijk te tawarren. Men heeft hier
een instelling "fixed price" genoemd, welke
het tawarren soms onmogelijk maakt, wat
wel jammer is. Voor zover ik me onze In
dische pasars kan herinneren is het er
hier niet schoner, integendeel. Wij moeten
echter wel oppassen dat we het oude Indië
niet te veel idealiseren.
Direkt opvallend is het aantal mensen,
dat Engels spreekt zelfs in deze buurten.
Vanzelfsprekend is het aantal dat Hindi
spreekt groter al is het zeker dat een nog
veel groter aantal alleen maar Gujerati
spreekt of Mahrati. Maar waar het nodig
blijkt te zijn duiken er altijd wel een of
meer wijsneuzen op die het Engels min of
meer machtig zijn. In deze buurten dan heb
ben we te doen met "het" volk, stadsvolk
weliswaar maar niettemin toch het volk. In
geen van hen ontdekken we direkt een trots
van een "Aziatisch" bewustzijn. Er is wel
een trots dat ze vrije Indiër zijn, maar ze
verkeren kennelijk niet in de mening dat
een Indiër per se een Indiër moet zijn, als
je voelt wat ik bedoel. Zij schijnen dus niet
te denken dat zij als Indiër eigenschappen
kunnen hebben die hun op dit terrein mis
schien beter zouden kunnen doen zijn dan
bijvoorbeeld de zo in hun hart bewonderde
Engelsman.
Het streven is erop gericht om "gelijk"
te zijn in de zin van "precies" gelijk en
vooral niet beter want dat is onmogelijkl
Gelijk dus in de zin van hetzelfde in bij
voorbeeld spraak, kleding, sport, militaire
uitingen enz. Van daar dan ook de kramp
achtige poging niet zozeer Engels te spre
ken maar "ENGELS" Engels te spreken,
wat hun gewoonlijk niet lukt. Zijn het maar
"een handjevol mensen die Engels spre
ken"? Pas op! Als je praat over 1 spreek
je al over 4,5 millioen mensen! Je zal overi
gens ook een toer hebben om 4,5 millioen
intellectuelen bij elkaar te vinden in Enge
land, Holland en Amerika bij elkaar. Je kunt
wel van me aannemen, dat wat hier in het
buitenland gestudeerd heeft een geweldige
intellectuele diepgang heeft. En reken er
maar op dat deze nieuwe "kaste" het heft
stevig in handen heeft. Het volk ziet deze
nieuwe groep in posities van invloed en in
een welvarende situatie en het weet dus
dat dit de methode is om vooruit te komen.
De offers, welke dan ook worden opge
bracht om hun kinderen een opleiding te
geven grenst dan ook aan het ongelooflijke.
De kinderen zelf hebben het door; men
behoeft maar op elke willekeurige avond
langs de straat te lopen en men vindt klei
ne jongetjes in lompen onder een straatlan
taarn op het trottoir hun huiswerk maken.
Het is mogelijk, dat het thuis te warm of te
vol is, maar evengoed is het mogelijk dat
ze helemaal geen huis hebben. Natuurlijk
gaat het grootste deel van deze ijverigen
Lees verder pag. 20
Amsterdammer van
geboorte, promo
veerde Reael in
1608 in Leiden tot
doctor in de Rech
ten. Hij was toen 24
jaar. Drie jaar later werd hij door de Com
pagnie als commandeur van een vloot van
vier schepen naar Indië gezonden. Via Ban
tam, arriveerde hij mei 1612 in de Molukken,
waar Both hem al gauw opnam in de Raad
van Indië en benoemde tot vice-gouverneur
van Ternate, Ambon en Banda.
Na de dood van Reynst werd Reael met een
parige stemmen tot provisioneel opvolger
van Reynst benoemd. Reael schreef de be
windhebbers dat hij alleen definitief G.G.
wilde worden als het salaris werd verhoogd.
De Heeren XVII namen deze gelegenheid te
baat om hem ontslag te verlenen, nadat zij
Coen tot opvolger hadden benoemd. Zij ge
lastten Coen "dat ghy den voorschr. Reael
met d'eerste schepen suit overseynden son-
der eenichsins te gedoogen dat hij aldaer
langer soude blijven". Een weinig waarde
rend schrijven, gevolg van het verschil in
politiek inzicht tussen de Heeren XVII en
Reael. Reael was nl. alleen geneigd tegen
de Engelsen op te treden als het Internatio
naal Recht dat toestond, terwijl de Heeren
XVII zich nooit om enige rechtsvraag be
kommerden. Vooral echter keurde Reael de
meedogenloze wijze af, waarop de Zeven
tien omsprongen met belangen en recht van
de inheemse bevolking der Molukken.
Toch duurde het nog tot maart 1619 voor
dat Coen het opperbewind van Reael kon
overnemen, zodat de laatste nog drie jaren
gouverneur is geweest, jaren van strijd te
gen de Spanjaarden (1617), tegen de En
gelsen in Bantam en in de Molukken, en
tegen Mataram (1618 verwoesting van Ja
para).
Pas nè de stichting van Batavia - 6 augus
tus 1619 - keerde Reael als admiraal der
retourvloot naar Nederland terug. Hij was
toen 36 jaar. In Nederland heeft hij nog
vele functies bekleed.
7
