Rtietm Vein &ers^rli
TWEE BRSEVEN
Bij de voorbereiding van de copy voor het kerstnummer blijven deze twee brieven mij maar
steeds door het hoofd spelen. Ik kan ze niet beantwoorden en het is ook aisof een ant
woord niet gevraagd wordt. Het zijn brieven van zelfonderzoek en diep menselijk beraad,
al is de ene brief geschreven door een eenvoudige Indo en de andere door een breed-
ontwikkelde totok. Het is ook alsof deze brieven niet aan mij, maar aan U allen geschreven
zijn. Meer dan dat of in al Uw brieven dezelfde toon klinkt als in deze brieven.
Daarom zet ik ze in het kerstnummer: de stem van "ons", van Tong Tong. T.R.
Vervolg van pag. 4
bij ons, rustige koffiedrinkers bij de kachel?
Indonesië en elke Aziatische staat kan ON
MOGELIJK China buiten de deur zetten zo
als wij gedaan hebben...en waarvan we nu
alweer spijt hebben, zoals de "objectieve
stemmentelling" in de U.N. over de toe
lating van China (47 -47) reeds uitwijst.
Ik begrijp Soekarno volledig als hij zelfs
na deze crisis zoekt naar moderatie, maar
dit houdt NIET in dat ik automatisch half-
communistisch ben omdat ik "met commu
nisten heul". Als ik werkelijk helemaal fout
ben of verkeerd oordeel, het is mij ingege-
van door menselijkheid en beschaafdheid.
Ik wil niet geloven in de barbaarsheid van
een stelling: tegen ons, DUS afmaken, zo
als in de Middeleeuwen ketters bij duizen
den aan staken verbrand moesten worden,
Joden in diaspora vervolgd. In deze eeuw
duizenden medemensen in Dachau vergast
en de bedreiging van millioenen onschuldige
mensenlevens met atoomoorlog-uitroeiing.
Zulke "kalme, nuchtere" opmerkingen als:
een paar dozijntjes atoombommen op Chi
na en alles is in orde, vervullen mij met
afgrijzen over de mentaliteit van de koffie-
slurper bij ons thuis.
Vele brieven over Indonesië vervullen mij
met angst en schaamte. Vragen, die ijzer
hard het alternatief stellen: Boesoek? Ja of
ja? Boenoeh, ja of ja? uit liefde voor Indo
nesië gaan werkelijk mijn verstand en ge
voel te buiten. Niet alleen is de probleem
stelling "ja of ja" geen probleemstelling,
maar technisch kunnen wij althans in Tong
Tong ONMOGELIJK deze vragenstelling ac
cepteren!
Het mij verweten gebrek aan objectiviteit
is vaak in zo ontstellende mate aanwezig
bij vragenstellers, dat ik werkelijk niet weet
wat ik op vele vragen antwoorden moet.
Een staaltje: "Als Soekarno zich tot Presi
dent voor het leven laat uitroepen, is dat
belachelijk en misdadig of niet?" "Dit moe
ten wij proberen te begrijpen. Doet b.v. "bij
ons" De Gaulle niet hetzelfde?" Antwoord:
"Ontwijk mijn vraag niet. De Gaulle is een
maar om precies dezelfde reden is Soe
karno een (de correspondentie is soms
erg grof). Geef dan toch toe, man!" "Als
nochtans wij in Europa toch constant pro
beren om met De Gaulle te leven, waarom
doet U het dan niet met Soekarno?"
"Schrijf mij maar af als abonnee! Die me
thode van jou om bij ons alleen maar slecht
te zien en in Azië niets dan goeds1"
Hoe slecht zit de lering van splinter en
balk er nog steeds in... en hoe onverdraag
zaam!
Nochtans zullen binnenkort weer vele
schetsjes over Indonesië verschijnen. Als
het maar een beetje kalmer wordt. Ik ben
ettelijke uren voortdurend bezig maar ont
dek telkens weer "feitenvermeldingen"
waarvan óf Nederlanders óf Indonesiërs zul
len uitroepen: "Zie je wel! Tjalie is weer
bezig met hakken! Sla hem dood!" Ik moet
erg uitkijken en wij allemaal moeten besef
fen dat wij nog lang en nog heel diep zit
ten in de koloniale of anti-koloniale opinie-
dwang, die ons onbewust overdreven onre
delijk maakt. Tegen onredelijkheid zijn geen
bezwaren, maar als ze ons het leven gaan
kisten, moeten we kunnen zwijgen...
T.R
Beste Oom Tjalie,
Het is twee uur in de ochtend en ik kan
maar niet slapen. Ik moet U schrijven om
dat ik verward ben en ergens moet ik mijn
hart luchten. Ik heb U al lang niet geschre
ven omdat ik het nutteloos vond te schrij
ven over de omstandigheden hier.
Ik werk sinds 1 september en ben nu een
jaar in Holland, maar heb mijn draai nog
niet gevonden. Ik heb gepraat, gekeken en
gedacht. Als het leven alleen maar bestond
uit goed eten en dergelijke dingen meer,
zou het okay zijn. Vele kennissen zeggen:
het is hier goed. Jawel, maar is dit ook le
ven? Een volk dat in bepaalde banen wordt
geperst om een bepaalde positie in de we
reldformatie in te nemen. Om wille waarvan
veel goede hoedanigheden in zo'n volk wor
den vernietigd? Ik had het moeilijk in In
donesië, maar was toch rijk juist door die
moeilijkheden. Door de hulp en vriendschap
die men elkaar gaf, juist vanwege de druk.
Diep in mijn hart ben ik ervan overtuigd
dat hier iets mis is, maar wat weet ik niet.
Uiterlijk pas ik mij aan, maar innerlijk ben
ik "bimbang". Is de toekomst van mij en
mijn kinderen ook dat wat men hier is:
sleurmens? Uiteindelijk zó ingeweven, dat
de individualiteit sterft en men kuddedier
wordt? Misschien ben ik nog te kort in dit
land. Misschien ben ik te dom.Ik weet het
echt niet. Mijn dochter vroeg gisteravond:
"Daddy, wanneer gaan wij terug naar In
donesië?" En vóór ik het wist antwoordde
ik: "Het heeft mij zeven jaren gekost om
in Holland te komen en over zeven jaren
gaan wij terug!"
Ik sta echter verbaasd over Uw artikelen
Ik wil niet zeggen dat ik U geweldig vind.
Ik wil U alleen mijn grote oprechte dank
ervoor betuigen. Voor de grote duidelijk
heid waarmee U de diverse verhoudingen
schetst. Ik hoop dat velen het ook aanvoe
len. Want ik was zo gelukkig met de vriend
schap van de kampoengmensen en ben blij
dat iemand van dit volk wil getuigen zoals
het IS, zoals wij het hebben gekend en
zoals het wil zijn tegenover ieder die het
op deze wijze tegemoet wil treden.
Mijn brief zal U wel roewet toelijken,
maar ik hoop dat U mij begrijpt. CHRIS.
Beste Tjalie,
Ik benijd jou. Jij hebt wat ik als inzicht,
na 40 jaar worstelend denken, me cere
braal heb eigen gemaakt maar niet kan be-
léven, in je hart gesloten. Ik bedoel het vrij
zijn van gelijkmakend en onteigenend den
ken. De tragedie van de Europeaan is dat
zijn wetenschappelijk denken, dat de mate
rie leert beheersen, ook zijn geestesleven
beheerst. In het eerste: beheersing der ma
terie .ligt de roeping van de mens als beeld
Gods. Het laatste is zijn zondeval: zijn
denken in "zekerheden", het abstract in de
zak hebben van het heelal.
God en medemens zijn zoals hij zich die
denkend voorstelt en daarmee heeft hij ze
in zijn greep. De hele geschiedenis van
het Christendom is niet anders dan de illus
tratie van de behoefte om zelf een vinger
in de pap te houden. Het geloof is denkend
gesystematiseerd, precies naar de oerbe
hoefte van de mens om alle anderen aan
zich gelijk te maken. Het ongelijke vormt
een bedreiging; men verdraagt niet dat
iemand "anders" is. Daarom bindt men de
gemeenschap aan regels voor in grote lij
nen gelijk denken en gelijk handelen. Daar
om waren ook oorlogen heilig en noodza
kelijk. Ze gaan altijd om de (lees: mijn)
waarheid en het (lees: mijn) recht.
Dit is een primitieve situatie, die in eerste
instantie door magische bezweringen het
gevaarlijke leven buiten ons binnen de
macht van de mens bedoelt te brengen en
in laatste instantie, sedert Descartes, door
wetmatigheden hetzelfde nastreeft.
De mens wil zijn eigen Heer zijn, geen risi
co's lopen, ook als hij "christen" is. Dit
is het eeuwige paradijsverhaal.
Want diezelfde mens weet ook dat het nooit
lukt het leven aldus in zijn macht te krijgen.
Hij ervaart dat het alleen haat, nijd, twee
dracht, oorlog en ellende brengt. Hij hoort
ook de stem die zegt: Laat af! Aanvaard het
andere en de ander, vertrouw op de Liefde.
Gij mens kunt alleen doden, het leven ont
zielen, eerst geestelijk door het gevangen
te zetten in uw overtuigingen, dan, nood
gedwongen, ook lijfelijk.
Dit is de zonde en de zonde baart de
dood.
Nergens is de verlossing uit deze oersitu-
atie scherper en indringender gewezen dan
door Christus. Maar we durven het niet
aan, deze sprong in wat voor ons het duis
ter is. Alleen sommige begenadigden kun
nen dat. In zekere zin ben jij zo'n begena
digde, Tjali. Niet dat je een beter mens
bent, dat weet je zelf het beste. Er zijn
geen betere mensen. Maar jou is gegeven,
wat mij, "Hollander", niet was gegeven: te
leven te midden van een wereld waarin het
zelfhandhavingsprincipe nog niet een eeu
wenlange wetenschappelijke perfectionering
had gekregen. Je hebt nog een hart!
Lees verder volgende pagina
5
