NGOBROL
INTERFOOD PRODUKTEN
Siropen
Capsico
Keuken-Tamarinde
Tamarindol (Jam)
Fabriek te BEESD (Gld) Tel. (0 3458) 5 80
De krant heb ik naast me neergelegd.
Wat een wereldl Strijd en nogmaals strijdl
Als "beschaafd" persoon dien je nu een
maal op de hoogte te zijn van het wereld
gebeuren, en alleen daarom lees ik de
krant. Ik kan al die tegenstrijdigheden wel
niet altijd begrijpen, maar soedah dèh, wat
wil je? Ini wat je noemt: hogere politiek.
Na de krant komt toch steevast het heer
lijke bakje koffie, het bakkie troost nama-
nja in negiri blanda, en het vrije ogenblik.
Het boek lezen, opengeslagen op bladzij
zoveel om t.z.t. verder te worden doorge
worsteld? Ah niet, ah, laat ik vandaag de
laatste Tong Tongs eens doornemen. Er
staan nog dingen in, die ik de vorige keren
heb overgeslagen. Bovendien, andere kost,
anders bereid en anders van smaak. En
verandering van spijs doet eten, ofschoon
de Hollanders er geen weet van schijnen
te hebben. Sentimenteel gedoe, noemen ze
Tong Tong. Onder de Indischgasten zelf
zijn er óók, die ons misprijzend aankijken.
Omdat Tong Tong wel eens petjöh schrijft,
heloof je? Als je, om een bepaald voorval
in eigen sfeer terug te brengen, geen In
dische uitdrukkingen of zegswijzen gebruikt,
hoe toh? Tjemplang, tohl Daar heb je bij
voorbeeld dat geval van die Menadonees,
die na een lang verblijf op Java in zijn
geboorteland terugkeert. Om alom bekend
te maken, dat hij er weer is, schrijft hij
op een bord zijn naam, groot en duidelijk,
kortweg: Ponto, en plaatst dat bord voor
zijn huis. De jongens uit de buurt hebben
er plezier in als ze uit school komen, en
joelen: "Ponto besar, Ponto besar". Tot wat
je noemt djèngkèl, Si-Ponto. Hij neemt zijn
bord weg en maakt een klein naambord, in
overeenkomstig kleine letters. De volgen
de dag roepen de jongens: "Eh, Ponto ke-
tjil, Ponto ketjil". Tjoba, je vertelt dit in het
Hollands. Zoals ik al zei, tjemplang tohl
Onwillekeurig moet ik denken aan die
dame die schreef altijd het eerst de Indi
sche moppen te lezen om er eens hartelijk
om te lachen. Ik houd van U mevrouw,
echt. Ik weet een goeie, over bruto en net
to. Om te gillen, werkelijk, maar ik durf 'm
niet te vertellen vanwege de censuur door
de Redactie. Het is net zoiets als "Den
Varken", maar dan in boedjang-terminolo-
gie. Al ah, laat maar. Dan maar deze, om
te illustreren dat ie zonder petjöh niet veel
Indische moppen kunt vertellen. Deze heeft
een baard, ik weet, maar is werkelijk alleen
bedoeld als voorbeeld. Een Steurtjes-mop,
zoals er legio bestaan. Zegt de juffrouw
in de klas: "Wie maakt er een zin met
gewirwar". Zegt Si-Anoe: "Ikke, juffrouwl
Ik met mijn vriend wil jagen en ik fraah
Piet jij weet mijn gewir war?"
Hoe zou je overigens kunnen vertellen
over je ervaringen in Indië zonder een
eigen terminologie. Loempia kent zo zoetjes
aan iedereen, maar goedek en nasi rawonl
En wat is de juiste vertaling van djènkèl?
Ik bedoel, de juiste maar dan ook de Juiste
omschrijving van de djènkèlse toestand?
Over loempia gesproken, welke overtrof
de Loempia Semarang? Nah, ik daag U uitl
En wat overtrof de nasi rawon van de N.l.
S., of de aparte tjap van de croquetjes op
het station Bangil? Bok Gèbèl verkocht in
Djokja goedek, ook van een speciale
smaak. Helaas, ik ken hun recepten niet,
zoveel van dit en zoveel van dat, maar
smaak-nja boekan main. Ook de soto
smaakte overal anders. Al naar gelang de
ingekookte broek, beweren sommigen. Ini
wat je noemt "bleekgezicht met valse
tong". Hondenvlees is ook lekkerder dan
de goegemeente over het algemeen denkt.
Vraag maar in Hongkong! Van het misver
stand omtrent dit punt wordt op alle moge
lijke manieren misbruik gemaakt, getuige
die twee ambtenaren op tournee die een
geweldige honger hadden en genoeg geld,
maar geen tijd om op de bereiding van een
fatsoenlijk maal te wachten. Zien ze in een
restaurant een echtpaar, toeristen, zitten
vóór een bord biefstuk-aardappelen-groen
ten, waar ze eveneens heel lang op hebben
moeten wachten. Zegt de ene ambtenaar
tegen de andere: "Heerlijk ziet dat honde
vlees eruit, zeg". De ander speelt het spel
dapper mee: "Hu-uh ja, ze hebben hier
geen ander vlees, maar werkelijk nodig is
dat ook niet als je zo'n lekkere hap honde
vlees ziet liggen". Zegt de toeristenman-
tegen de toeristen-vrouw: "Kom vrouw, we
hebben geen tijd meer. We moeten direct
opstappen, anders halen we de trein niet
meer". Waarop de twee ambtenaren hun
porties (echte) biefstuk graag overnemen.
Koerang adjar, die lui!
Ze waren niet allemaal zó, daar in Indië.
Engelen in sarong en kabaja waren er ook,
bij de vleet eigenlijk. Een tv-uitzending we
ken terug, over die niet bij name genoemde
heilsoldaat, bracht mij die ene speciale
engel in herinnering. Wat was zij? Een ho
gere middelbaar ambtenaar, de enige vrou
welijke ambtenaar in die rang. Daarnaast
was ze heilsoldaat, is het misschien nog,
want ik heb haar eens in Holland terugge
zien. Geweldig goed werk heeft ze na de
oorlog gedaan. In dat geval geen "lain
doeloe". Nó heb ik voor het Leger des
Heils altijd een geweldig respect. Bewonde
renswaardige mensen vind ik ze. Die ene
ervaring, van die heilsoldaat die me op
kantoor een strijdkreet aanbood en die ik
een gulden gaf met de bedoeling drie
kwartjes terug te vragen, maar die - voor
dat ik wat kon zeggen - diep boog en
"dank u wel, dank U wel" stamelde om er
vervolgens met mijn wisselgeld vandoor te
gaan, zelfs die ervaring doet aan mijn res
pect voor het Leger des Heils niets af.
Kijk, nu ben ik warempel toch met wat
sentimenteel gedoe bezig! Heimwee is het
beslist niet. Het is slechts die goede oude
memorie, die mij terugvoert naar de beste
kijkjes in de kaieidoscoop van mijn leven,
naar Malang, Djokja, Soerabaja. O ja, ook
naar Oma Soesman. Waar woonde ze toen?
Ik herinner me, dat er op Plampitan in
Soerabaja ook een Oma woonde die als
actrice in Indische toneelstukken een grote
bekendheid genoot. En van het toneel voert
mijn memorie me naar de journalistiek, naar
een Zaalberg die het met een eenvoudige
schoolopleiding toch tot hoofdredacteur
heeft gebracht. Een levend woordenboek
noemde men 'm. En dan nog die andere
hoofdredacteur, die zich gepikeerd voelde
omdat één van mijn mensen hem een for
mulier toestuurde waarin hij zonder bijge
dachten als employé werd betiteld. "Hoe
zou Uw hoofdinspecteur reageren als hij tot
klerk werd gedegradeerd", was zijn boze
commentaar. I-ja, zulke mensen zijn erl
En daar ontdek ik zowaar de wachtcom
mandant van Malang, een oude bekende.
Goed zo, Peng, dat je de Generaal, onze
Generaal, nog eens in de herinnering
brengt. Weet je nog, uit die dagen dat het
Departement van Oorlog zo zwaar werd be
waakt ,in de dagen vóór de oorlog. Consig
ne: niemand betreedt het gebouw na slui
tingstijd .Komt de legercommandant in ei
gen persoon om een stuk op te halen, dat
hij vergeten was. Wie zou de legercom
mandant in eigen persoon niet toelaten?
Niet de soldaat die op wacht stondl Con
signe is consigne, de Generaal moest on-
verrichterzake terug. De volgende dag riep
hij de soldaat op het matjel Complimen
teerde hemll Bevorderde hem nog tot kor
poraal, als ik mij niet vergis. Tja, zo was
Berenschot, gerespecteerd door hoog en
laag.
Zeg Peng, herinner je je nog de drummer
van de band somewhere aan de Batang
Hari? En de pianist? Het is lang geleden,
maar het was een onvergetelijke tijd. En
Stücker, de onverschrokken tijgerjager?
Is dit tóch heimwee? So what! Het is
het soort heimwee dat je versterkt. Je wordt
weer tevreden, want je leven was goed. Je
komt weer op het geestelijk peil, waarop
je bestand bent tegen de beslommeringen
van het dagelijks leven in Negiri blanda.
Ik denk nog aan zoveel andere dingen
uit al die vervlogen dagen. Ik dwaal en
verdwaal, resultaat van een paar vrije uren
in gezelschap van Tong Tong.
Vrije, maar geen verloren ogenblikken,
zo is hetl A. v. d. Veen
Tamarinde
Gingerol (gember)
Rozen
Vanille
Pistache
Soesoeh
Afrikaanse Sambal
(gezuiverd produkt)
23
