RECTIFICATIE!
KWETSING
ziiü'
Deze brief is helaas veel te lang blijven
liggen. Maar dat hij leerzaam is, zult U straks
merken. Dank aan Uljée, "a name of honour"
in onze historie. En nóg in het heden. "Bon
sang ne feut mourir"
Geachte Redactie,
Naar aanleiding van het In Memoriam van
Maria v. d. Wall-van Noppen in het nummer
van 15 dezer (die niet op 6 doch op 4 juli
1966 overleed, en bovendien niet 63, doch
41 jaar de echtgenote was van Constant
J. A. van der Wall, overleden in 1945 -
RED)* zou ik graag het navolgende willen
opmerken, c.q. rechtzetten. Want ik vrees,
dat hierbij nogal verwarring in het spel is
geweest.
Van de - als ik mij niet vergis - ge
broeders v. d. Wall indertijd was Hans (Jo
hannes Hendrik Frederik - RED)* de beken
de journalist-schrijver-muziekcriticus te Ba
tavia. Tot 1915 heeft hij ook orgelconcerten
in de Willemskerk gegeven. Onder de
schuilnaam Victor Ido (niet te verwarren
met de Dr. Victor ldo van de Wall, oudheid
kundige en geleerde, en zoon van Hans van
de Wall - RED)* publiceerde hij de toneel
werken Karina Adinda en De Paria van
Glodok. En niet te vergeten de prachtige
roman De Paupers, later 2 of 3 bundels
geestige herinneringen - aanvankelijk radio
toespraken aan het oude Indië.
Hij was gehuwd met Mej. de Brussel
Assé, die de eerste vertolkster is geweest
van de titelrol in Karina Adinda (en dus
niet Maria v. d. Wall-Noppen, zoals door
ons vermeld - RED)* en van Rooslien in
De Paria van Glodok. Toen ik van jan.
1920 tot ultimo juli 1922 te Batavia werk
zaam was, heb ik haar in beide rollen
gezien. Zij gaf daarvan een meesterlijke
gevoelvolle creatie. Haar natuurlijk en een
voudig spel, zonder de minste overdrijving
en melodramatiek, maakte steeds diepe in
druk. Het was dan ook een prettige verras
sing op blz. 96 van Hein Buitenweg's laat
ste plaatwerk de groepsfoto van alle spe
lers aan te treffen. Want in deze bezetting
heb ik Karina Adinda destijds zien spelen.
Levendig herinner ik mij ook nog de prach
tige creatie van de rol van de Regent, de
vader van Karina Adinda, door de bekende
Soekaboemische advocaat Mr. van Dijk. En
niet te vergeten Dora van Welsum als de
Alle dikgedrukte opmerkingen zijn door
de Redactie ingevoegd aan de hand van
een uitgebreide rectificatie door de Heer
J. H. v. d. Wall, die het wel zal weten,
op grond van het feit dat hij de zoon
is van Maria van de Wall-Noppen en
Constant van de Wall. Zijn inlichtingen
geven o.i. duidelijk antwoord op de vra
gen, die er nog zouden kunnen bestaan.
Overigens zij vermeld dat de Heer J. H.
van de Wall van mening is, dat zijn
ouders hun grootste triomfen niet in
Nice hebben gevierd, doch in Soerabaja,
Batavia en Den Haag. Zijn ouderS, om
dat Maria van de Wall-van Noppen -
ofschoon dan niet in de Karina Adinda
- enige malen de hoofdrol vervulde in
de opera's Attima en Esther. RED.
oude Raden Ajoe en later als Roosliens
moeder in De Paria van Glodok.
Persoonlijk sla ik Victor Ido's roman
De Paupers beslist hoger aan dan een in
de dertiger jaren verschenen romancyclus
over het societyleven in Batavia. Wie daar
van de schrijver is geweest kan ik mij
niet meer herinneren, doch deze boeken
haalden, wat uitbeelding van personen en
milieubeschrijving aangaat, bij lange niet
wat Victor Ido geeft.
Nu is het uiteraard mogelijk, dat Hans
v. d. Wall "officieel" J. A. (J. H. F. Zie bo
ven - RED)* tot voornamen had. En dat zijn
echtgenote overleden en hij hertrouwd is
met Maria van Noppen (Neen! - RED)* Dit
laatste is mij geheel onbekend. Maar...dan
blijft er niettemin toch nog iets "haken",
ziehier!
De broer van Hans was de musicus Con
stant, componist van verschillende werken
voor piano en het muziekdrama Attima. Van
de eerste noem ik zijn Rhapsodie Javanaise
en de bundel fijne schetsen In de Desa.
Het derde nummer hieruit, "Sarong weven",
heeft de pianist Alting Siberg in de der
tiger jaren op enkele zijner concerten in
Indië gespeeld. En in het seizoen 1904-
1905 is in het Haagsche Diligentia een
v. d. Wall-avond gegeven. De zangeres
Nicoline van Eyken zong enkele liederen;
een gemengd koor bracht, zowel a capella
als met piano-begeleiding een paar kleinere
koorwerken ten gehore. En na de pauze
werd in concertvorm de Attima uitgevoerd,
helaas slechts met pianobegeleiding. Als
solist speelde de pianist van Groningen -
Door twee lezers werden ernstige beden
kingen aangevoerd tegen de artikelen van
Mellema over Islaam. De artikelen zouden
denigrerende opmerkingen maken over het
Christelijk geloof. Mellema wordt ter ver
antwoording geroepen. Tong Tong veroor
deeld.
Wij betreuren dit misverstand ten zeer
ste. Men moet echter wel bedenken, dat
Mellema in zijn artikelen niet zijn persoon
lijke mening weergeeft, maar eenvoudig ui
terst summier aan de lezers van Tong Tong
duidelijk wil maken wat in kringen van
500 millioen Muslims gedacht wordt, ook
in verhouding tot andere geloven. Zonder
enige opzet om te kwetsen. Wie boos wil
zijn, moet op de Islamitische wereld boos
Maar er is geen reden om boos te zijn.
Elk oprecht gelovige zegt of per defini
tie of argeloos altijd dingen, die door ande
re geloven aangevoeld zouden kunnen wor
den als kwetsend. Wij Christenen hebben
herhaaldelijk in onze historie en ons leven
in onwetendheid dingen gezegd over ons
geloof - soms in vergelijking met de Islaam
- die per sé niet slecht bedoeld waren,
maar nochtans kwetsten. Nooit in de drie
eeuwen van samenleven van Christenen en
Muslims in Indonesië zijn er hoge woor
den over gevallen. Men heeft beleefd ge
luisterd - geaccepteerd wat acceptabel was
die vóór de pauze ook de Rhapsodie ten
gehore had gebracht - de drie dansen uit
deze korte opera. Hij deed dit op zeer
middelmatige wijze. Scherp stak daarbij af
het spel van de soloviolist John Chits,
meer bekend als Boris Lensky. Die met zijn
vertolking van de Nocturne een daverend
applaus oogstte (Toneelstukken heeft Con
stant van de Wall echter nooit geschre
ven, zodat Maria van de Wall-Noppen nooit
"toneelstukken van haar man opnieuw zou
hebben kunnen opvoeren" - RED)*
Ondanks het grote succes van de avond
is het nooit gekomen tot een toneeluitvoe
ring van Attima. Niet lang daarna heeft
Constant v. d. Wall dan ook ons land ver
laten om zich aan de Rivièra te vestigen.
Daar vond hij de waardering welke Neder
land hem niet schonk. Zijn Rhapsodie toch
is meermalen als verplichte compositie op
de examenprogramma's voor het behalen
van 't diploma pianospel aan het Conserva
toire te Monaco opgebracht. En de Attima
kon dan toch in Monte Carlo wèl ten tonele
worden gebracht! Eén der in Batavia ver
schijnende weekbladen heeft destijds, ik
meen in de twintiger jaren, nog een foto
gepubliceerd van de slotscène ener op
voering aldaar.
Was nu wijlen Maria van Noppen destijds
getrouwd met Constant v. d. Wall? (Het
antwoord op deze vraag is dus bevestigend
- RED)* De beantwoording dezer vraag
moet ik overlaten aan de schrijver van het
In Memoriam. Die in het bovenstaande wel
licht aanleiding kan vinden om e.e.a. te
herzien.
Inmiddels verblijf ik, met vriendelijke
groeten,
hoogachtend,
w.g. TH. A. ULJEE
en terzijde gelegd wat men niet accep
teerde.
Laat ons dat ook doen. Men behoeft het
toch niet altijd met een andere opvatting
eens te zijn! Of een ander te dwingen te
geloven wat men zelf voor waar houdt? De
Islaam pleegt de nadruk te leggen op twee
uitspraken: 1. Er mag nimmer sprake zijn
van dwang t.o.v. iemand anders' geloof,
2. Het meningsverschil in mijn gemeente is
een genadegave Gods. Het laatste is eens
door Mohammed gezegd. Zullen wij ons
hier ook aan houden?
Wij veroordelen de verontwaardigde
Christenen niet. Wat het niet Petrus die
in woede een oor afsloeg van een Romeins
soldaat? Maar Wie "herstelde" dat oor?
Wij kennen Mellema persoonlijk en stel
len zijn integriteit boven alle twijfel. Alzo
ook van elk oprecht Muslim (Elke andere
Muslim zou ook zo of "erger" geschreven
hebben. Wij kozen daarom de bedaarde
Mellema, ook al omdat wij geen één op
recht Christen hebben kunnen vinden die
over Islaam schrijven kan).
In Indië hebben wij altijd ronduit over
ons geloof tot Indonesische Muslims ge
sproken. En niets hoeven vrezen. Mag het
in Tong Tong in omgekeerde richting? Om
ons te dienen? T.R.
8
