OPA BÜRER
ACH, MIJN LIEVE TONG TONG DAMES!
Dit is Opa Bürer, gefotografeerd op zijri
96ste verjaardag, 31 augustus. Is hij op
Koningin Wilhelmina's verjaardag geboren?
Pardon, wijlen Hare Majesteit is op zijn
verjaardag geboren tien jaren later. Ja, zó
ver gaan Opa's jeugdjaren terug. Hij heeft
er ettelijke malen in Tong Tong over ge
schreven. Hij is onze eerste Ui and Old
Man.
Bij wie we nog vaak komen praten, want
hij beschikt nog steeds over een heldere
actieve geest, waar hij moedig mee voor
de dag durft te komen, tot in brieven aan
ministers toe. Opa is van 1921 tot 1924
Volksraadslid geweest en G.G.'s waren zijn
vrienden. Onlangs is Freule de Graaff, de
dochter van wijlen G.G. Jhr. de Graaff nog
bij hem wezen "ngobrollen" over de tijd
toen zij met Paatje Bürer's dochter op
school zat.
De Volksraad is voor hem levensschool
geweest véél meer dan "achtbaar college".
De vrienden die hij daar gehad heeft, is hij
nooit vergeten. Over alle nationale, poli
tieke, religieuze en raciale barrières heen
is hij goede vriend geweest van zulke uit
eenlopende figuren als die prachtige voor
vechter van de Indische Partij Teeuwen
(waarom zijn wij hem vergeten? Die moedig
een overbrugging naar het Indonesische na
tionalisme zocht en "dus" door velen werd
beschouwd als een "anti-Nederlander"! Wat
groeit de gemiddelde burger politiek toch
érg langzaam!), de socialist Stokvis, de
"sabreur" Hadji Agus Salim, de aristo
craat "tot en met" (zoals Paatje hem noemt)
Kertalegawa en de veel eenvoudiger altijd
vrolijke Raden Said van Blora. Ah ja, de
Volksraad, dat een achtbaar college was
met zelfrespect! Hoe schril steken daarbij
af de rumoerige zittingen van de Kamers
met scheldwoorden en zelfs vuistslagen!
Paatje Bürer hakt NOOIT op Indonesiërs
Zó kunnen we ons toch niet vergist heb
ben? Onze place-mats zijn wérkelijk heel
billijk geprijsd en uniek in de hele wereld!
en kan uit zijn herinneringen eindeloos ver
halen uitpakken over prachtige mensen on
der Indonesiërs, Chinezen, Muslims, waar
Christenen nog een voorbeeld aan kunnen
nemen. In de Jappentijd, toen de nood het
hoogst was, kwam op een goede dag een
Indonesiër het erf op. "Wat wil je?" vroeg
Opa. Hij keek Opa zo eens aan en wees
toen op Opa's pyamabroek. "Wil je die
kopen?" vroeg Opa. De man knikte. "Hoe
veel?" (En Opa dacht: voor een ringgit
trek ik 'm uit!). De man hield drie maal
zijn hand met uitgespreide vingers op. "Vijf
tien pop?" "Ja". Opa wist niet hoe gauw
hij naar binnen moest om de broek uit te
trekken en te verwisselen voor één die
nog veel meer versleten en "amoh" was!
Hij schudt nog steeds van het lachen als
hij daaraan denkt!
Zelfs Indonesië heeft ze niet, ja zelfs Bali
niet! Zulke mooie linnen place-mats met
het "kebogan"-motief, de Balische feest-
Ook vergeet hij Moh. Tahir nooit, een
kampongtimmerman van 70 jaar geleden,
weliswaar "maar" een Inlander en een Mo-
hamedaan, maar die crediet gaf op "ge
woon menselijk vertrouwen" en bij wie je
met rust in de schuld kon zitten.
"De Indonesiche schulden aan Neder
land?" bromt Opa, "Vergeef ons onze
schulden zoals ook wij vergeven onze
schuldenaren. Dat staat in het Onze Vader.
En - dat - is - voor - mij - WET!" En hij
stampt even driftig met zijn wandelstok op
de vloer. Basta.
Tja, Opa zou als hij nog jong was en
midden in het openbare leven, minstens
evenveel tegenstanders en vijanden hebben
als Tjalie, want evenmin als tachtig jaar
geleden steekt hij zijn mening onder
stoelen of banken. Voor Indonesië's onaf
hankelijkheid staat hij pal, even vastbe
sloten als vijftig jaar geleden, toen hij
Snouck Hurgronje's uitspraak handhaafde:
"Soort over soort, dat is genade! En als
soort over soort dan geen genade ken
nen?... Opa schudt het hoofd, maar zegt
niet dat mensen meestal klein zijn. En klein
geestig. En wraakgierig. "Hoe kunnen wij,
waar God en Natuur eeuwig genadig zijn?"
Opa Bürer is nooit verblind geweest
door de rijkdommen der wereld. Hij is
dankbaar voor het hoogste dat hem ge
geven wordt (niet verwaten) en de kleinste
dingen zijn hem het dierbaarst gebleven,
de djoeloeng- djoeloengs in de bruine kali,
de nasi oedoek van de nederige verkoop
ster, het gat in het atappen dak waardoor
je de hemel kon zien met al zijn sterren...
Hij is een onbevreesd man, die glimlacht
om alle conventie en formalisme - hij heeft
al zoveel zien komen en gaan...! Dat hij
op deze leeftijd vriend en supporter is van
Tong Tong is een zeldzame vorm van eer
die wij op hoge prijs stellen.
Nog vier jaar, Bapak, nog vier jaar. Dan
tambah banjak lagi! Zo God het wil! T.R.
offerande, die prachtige toren van bloemen
en vruchten, dat symbool van rijkheid,
dankbaarheid en offervaardigheidl
Ze kosten maar f 3,50 per set, dus een
placemat én een servetje! Toen het ter
sprake kwam om deze place-mats ook maar
op de uitverkoop "te gooien", werd ik re
calcitrant. Neen, neen, neen! Daar zijn ze
té goed en te origineel voor. Ik hou ze
desnoods twintig jaren vast tot de door
snee huisvrouw het gebruik van de place-
mats leert waarderen!
Vanmiddag ben ik nog wezen kijken in de
stad: allerlei soorten place-mats. De pa
pieren, daar praten we niet eens over,
maar dan heb je ze van linnen als de onze
b.v. van een ringgit met appele en pere
en banane en zo, 85 in een dozijn. En met
borduurwerk voor 5,en meer, met
randjes en kruissteek en zo. Maar niemand,
van Parijs tot Moskou tot Kameroen tot
Den Pasar heeft onze kebogan!
En betoel tida bohong, nja! Barang aloes,
Nja!" Kom het zien, ruiken, voelen, kopen
op onze Waroeng Tong Tong. Van 28 no
vember tot 3 december. Ambatirata ajo!
GESCHENKPAKETTEN NAAR INDONESIë
(zie pag. 13)
6
