E. J. MONTFOORT ZOON
J. B. G. VERBURGT
"DE VOLHEID VAN DE LEEGTE"
"Deze foto (voorplaat van Tong Tong No
15, 15 jebr.) is noch saai, noch ongepropor
tioneerd, noch lelijk. Integendeel, hij is hij
zonder levendig, goed van verhoudingen en
origineel...Juist dat heel grote vlak met boven
dat bilik en onder die witte muurdie heel
smalle donkere rechterzijde met dat kind als
BEWEGING is zeer goed GEZIEN en geko
zen. Niet iedereen heeft daar oog voor. Meest-
al alleen de kunstenaarDe doorsnee mens ziet
in het algemeen niets, alleen het spectaculaire
en lawaaierige. En zeker niet de SCHOON
HEID. De Hollander al helemaal niet*Ik
moest ook aan LAOTSE denken, die het heeft
over "de volheid van de leegte". Deze foto
is door een kunstenaar gemaakt..."
(tot onze grote spijt verkort)
N. LUGTEN
Voor deze lof, waar we eerlijk gezegd
stiekum naar "gehengeld" hebben, zijn we
bijzonder erkentelijk, niet in het minst voor
dokter Khoo Kian Giap in Bandoeng, één
van Indonesië's knapste fotografen (en
sympathiekste mensen). Rogier koos deze
foto practisch op het eerste gezicht om te
laten clicheren voor Tong Tong, maar wijzer
geworden "testte" ik hem ongemerkt bij
vele bezoekers, die hem van "h'm-zo-zo"
tot "ronduit beroerd" vonden.
Ik plaatste hem tóch maar, de aandacht
wijselijk verleggend naar de symboliek die
er ook in ligt. Maar gelukkig springt N.
nu voor de foto in de bres. Really, very,
very delighted!
Technisch kunnen er ook van niet-ln-
dischgasten én Indischgasten tegenstrijdige
opinies komen over de foto, maar het gelijk
speelt geen rol. Wat wél een rol speelt is:
er bestaan GEEN wétten en model-regels
van schoonheid zien. leder mens moet dur
ven voor een EIGEN oordeel uit te komen
(na dit oordeel uiteraard eerst te laten
rijpen). Eén van Holland's meest funeste
karaktertrekken is zijn hang naar het forma
listische, het gelijkschakelen, het normali
seren en modelleren. Daar kan inderdaad
veel goeds van komen, maar uiteindelijk
VERMOORDT het alle wérkelijke leven.
Indische mensen zien literatuur, beelden
de kunst, filosofie op een andere manier
dan Nederlanders. Hoeft niet beter of
slechter zijn, maar origineel, eigen, echt,
eerlijk. DUS had de Indische groep in Ne
derland een eigen cultureel tijdschrift MOE
TEN hebben. Maar we doen het niet, want
we assimileren! BèèèèèT.R.
N. Lugten is zelf Hollandse.
DRIE BRIEVEN
Sdr. Talie Robinson jang budiman
Salam aleikum.
Ik ben een asli-rudjakstamper atau "mangga-
jatter tulen" van komaf: een "tiang Sala"
kemudian een "anak Djakartè" met de on
miskenbare gelaatstrekken van een euraziaat.
Mijn maatschappelijke status" is betul-betul
straatslijpe r-met-veel-hoop-en-weinig-
verwachtigen (jaitu: tetap tuna kar ja dan ka-
dang2 berada dalam keadaan jang dapat dika-
takan ber-vivere pericoloso"
In het land van Lucas Bols werd ik anggota
van keluarga masjarakat "TONG TONG",
dengan laen perkataan: ik deed mijn intrede
in de masjarakat waartoe ik behoor en...
wens te behoren.
Mag ik dan sebagai clochard anggota
keluargalmasjarakat "TONG TONG" U lastig
vallen met beberapa pertanjaan waarvan de be
antwoording pula Uw persoonlijk nasehat -
menurut mijn overtuiging - dapat dipandattg
sangat penting dan berharga bagi de recht
streeks betrokken personen...
Met vriendelijke groet dan was salam.
P.S.: Maaf mijn bahasa-lndo-zaman I960"
d.s.t., ketika masih di Djakarta-pusat. W
De Heweldihe Heer C. ROBINSON
Kepala van de TONG'TONG stam
DEN-HAAG
(Van Anak Sambal van hetzelfde soort)
Salam sedjahterah,
Milah reaksi tentang isi rubrik "van hier
tot gunder" TT. 15 febr.
Gellukkig, het is niet waar dat er geen
Nederlandse universiteit op Tong Tong ge
abonneerd is.
In de leeszaal van instituut voor Land-,
Taal- en Volkenkunde, dat nu bij cie Leidse
Universiteit is ingelijfd, ligt ook Tong Tong.
Tussen al die belangrijke en deftige weten
schappelijke tijdschriften. Op de tenen be
treedt men die zaal, uit vrees de heilige we
tenschappelijke stilte te verstoren. En dan ligt
daar ineens, gagah, bratii, Tong Tong, vech
tend voor een eigen plaats. Die kleine kantjil.
Eresaluut; sorry, nee, fout, geen eresaluut.
Dat brengt men voor iets dat sterven gaat.
Eu Tong Tong nog lang niet mati.
Pukul teroes sudja.
Sebagai lutup surat ini, salam sebanjaknja
banjaknja. C. v. FR.
Drie rare en toch typische brieven aan
Tong Tong. Men zal gemerkt hebben dat ik
die regelmatig plaats ondanks al het getier
van "taalzuiveraars." Het voortdurend ge
bruiken van Indonesische (en vaak ook
Engelse) woorden is n.m.m. GEEN bewijs
van slechte taalkennis of van "on-vader-
landsheid", zoals veel Meesters Pennewip
denken, maar een typische eigenschap van
mensen die (vaak onbewust) verlangen naar
een breder denkterrein dan door de Hol
landse taal bestreken kan worden.
Twee factoren: 1. voor vele begrippen
bestaan geen Hollandse woorden of zijn de
Hollandse "vertalingen" volslagen inade
quaat; 2. het "main-main" met vreemde
woorden is leuk, avontuurlijk, vol charme,
BEVRIJDEND.
VOOR LATER JAREN
"Ik voorspel dat de massa's mooie gedachten,
in Tong Tong uitgesproken, later in duizenden
boeken het geld zullen opbrengen om veel
van onze idealen te verwezenlijken..."
P. BAKKER
Ik voorspel dat de Tijd van het Boek zijn
einde nadert. Dat latere generaties niet
meer lezen WILLEN, hoe mooi de boeken
ook zijn, omdat zij LEVEN willen. Wie ge
looft er nu nog in boeken zoals wij er
vijftig jaar geleden in geloofden (voor suc
ces, wijsheid, schoonheid, enz.)? De markt
is krankzinnig overvoerd. Nu aan den dag
kan ik direct tien vrienden opnoemen (met
een behoorlijk "koppetje", hoor!) die al
hun boeken weg zouden willen gooien om
in een djoekoeng op de Barito te roeien
met een vislijn en niks anders, niks. En
dat is GEEN dwaze romantiek, no my dears,
nol Deze hijgend naar meer, meer, meer,
safer, safer, safer, zoekende beschaving is
op vele punten het spoor al sinds lang
volslagen bijster, en wij zullen het allemaal
pas beseffen als het TE LAAT is. T.R.
SPAARPOT
...herinner ik me nog wel dat je vroeger
met hel idee speelde om een spaarpot te maken
in de vorm van een Tong Tong.
Jammer dat er niets van gekomen is..."
L. KESSEL
Het idee is nog niet begraven, maar nu
is er één spaarpot die vóór alle gaat:
DE BRUINE BUS, waarin wij VOOR EL
KAAR sparen. Want alleen vriendschap met
velen is de beste belegging voor tijden van
nood en kommer. En daar zorgt de Bruine
Bus voor.
Enige kennisgeving dat 24 februari
is overleden in de leeftijd van 77 jaar
EDMOND BLACK
San Jase (Californië):
W. G. Meyer-Black
A. P. M. Meyer
en kind
Het verschijnsel komt per sé niet alleen
voor bij Indo's, maar ook (en soms in ver
bijsterende mate) bij Totoks. Lang na onze
dood, beste lezers, zullen ernstige onder
zoekers aan de hand van juist deze "gekke"
stukjes nieuwe theorieën opbouwen over
de psyché van de "uitvaarder", de "no-
maad", die wezenlijk méér van de trekker
verschilt in natuur dan in bloed of opvoe
ding. T.R.
Berlicum (N.Br.):
R. M. v. d. Dungen-Black
F. P. v. d. Dungen
en kinderen
Sliedrecht:
Fam. Schuit
Sliedrecht, maart 1967
Dr. Kuyperstraat 7
Hij werd 1 maart 1967 te Sliedrecht
begraven.
(voorheen: begrafenisondern. te Djakarta)
thans bedrijfsleider: Begrafenis ondernem.
Ahornstraat 51 's-G raven ha g e Tel. 332288
21
OORLOGSGRAVENSTICHTING
zorg voor het Nederlandse Oorlogs
graf waar ook ter wereld
Inlichtingen: Bankaplein 5,
's-Gravenhage, Telefoon 541 300
Bijdragen: Giro 40 10 00
