I BUITEN KOPEN: I
BIJ ONS KOPEN:
j rapatü rapafü kuat! j
Een plaatje van de Kandjeng Besars" van de Pasar Gambir in Batavia in 1928. In bet midden
zit "Paatje Meyroos" zoals iedereen dadelijk ziet. En links zit dr. Bouu'e Vrijburg (allicht!
als er gebouwd moet worden, is Bonwe er bijl). Achter hem met de baard de architect van de
Pasar Gambir Anthonisse en naast hem, met de topi singkeh"Ouweheer Klerks, het prototype
van de "quiet Indo dynamo" achter zoveel grote werken in Indië.
Lezers, we zeggen het weer: als er rameh-rameh gebouwd moet worden, breng Totok en Indo
bij mekaar en je krijgt iets HAWELD1HSLel op ONZE Pasar Malam TONG TONG in
Den Haag. Hij groeit als een djati!
(P.S. Ajo, help vlug, wie geeft ons nog meer namen van de groep op dit plaatje?)
zo ver, dat hij zich op zestigjarige leeftijd
geheel kon wijden aan wat men veilig zijn
roeping kon noemen.
Als aan zovele goede dingen komt het
einde met de Japanse invasie. Gezien de
betekenis van het bedrijf laten de Japan
ners hem nog een jaar op De Friese Terp
zitten. Hij en zijn vrouw worden in 1943 ge
ïnterneerd en zijn Jikke overleeft de kamp
tijd niet. Wanneer in 1945 de hekken van
de kampen opengaan blijkt De Friese Terp
volledig verwoest en is al het vee ver
dwenen. Hij is dan 74, maar ongebroken.
In Nederland wordt hij weer geheel de
oude, fysiek, en ook de vernietiging van
zijn levenswerk heeft hem psychisch niet
aangetast. In 1948 brengt hij nog weer
nieuw vee naar Indië, maar van heropening
van het bedrijf in Pengalengan is dan nog
geen sprake: overal is het onrustig en da
hoogvlakte is een broeinest van de Daru'
Islam.
Troost kan hij putten uit het feit, dat al
het oude personeel nog in de omgeving van
de oude Friese Terp hem hormat komt be
wijzen: er zijn mensen bij die in 1922 met
hem begonnen. Een van die dierbare trek
jes uit de verhouding tussen een gerespec
teerde "baas" en zijn Indonesische mede
werkers: ofschoon vrijwel alle hout is ge
kapt heeft men ook in de bitterste nood
één boom laten staan, die de chef bijzonder
dierbaar was en waaronder hij, naar de
legende wil "zijn goud heeft begraven". Er
is ook geen poging gedaan om dat goud
te vinden. Die zou overigens niets hebben
opgeleverd.
Het is een zegen, dat de "oude heer Vrij
burg" nog mag beleven, dat zijn kinderen
De Friese Terp toch weer in exploitatie
weten te brengen. Niet lang. In 1958 is het
finaal uit. Het bedrijf wordt genationali
seerd. Dat wil helaas zeggen: vernietigd.
In "De Giesting"de l.E.V.-kolonie in de
Lampóngse districten. Daar waar Niets was,
was Bouwe Vrijburg in zijn element, want
daar kon hij bouwen!
Het vee wordt onder de kleine Indonesische
boertjes verdeeld.
Maar intussen zit Bouwe Vrijburg in Ne
derland niet stil. Lezingen en voordrachten
over zijn geliefd Indië en zijn Friese Terp
houden hem nog voortdurend bezig. De vie
ring van zijn 90ste verjaardag in Apeldoorn,
waar hij zich gevestigd heeft, is een locale
feestdag.
Tot zeer kort voor de dood zijn ogen
sloot heeft "de oude heer Vrijburg" in
goede gezondheid zijn lang en vruchtbaar
leven van Nederlands pionier in het land
van zijn liefde kunnen overzien. Wat niet
te gronde kon gaan zijn zijn publicaties over
diergeneeskundige onderwerpen, die ook
nu nog ijverig worden geraadpleegd in het
nieuwe Indonesië. H. RITMAN
Waarom de grote vrees in Banjoemas voor
de passerdag "Saptoe Paing" bestaat
LEGENDE
Jaren geleden woonde in het Banjoemase
een vorst, die een zoon had, op wien hij
zeer gesteld was - een goede jongen met
een edel en zacht karakter, zeer veel voe
lend voor de noden van zijn volk. Daarom
was hij het niet altijd eens met zijn vader,
wiens strenge hand hij vreesde.
Bij een gelegenheid, dat hij weer eens on
enigheid had met zijn strenge vader, beval
deze, in zijn woede om 't verzet van zijn
zoon, hem te laten onthoofden. De jongen
wist te ontvluchten met enige dienaren. De
vader, hem zeer missend, besefte, dat hij
te streng was opgetreden en zond enige
dienaren, om te zeggen, dat hj hen had
vergeven en eiste zijn terugkeer en vernieti
ging van het vonnis. Na enige dagen snel
rijden werd men het groepje van de zoon
gewaar, dat aan de rand van het bos uit
rustte van de doorstane vermoeienissen.
Reeds van verre trachtte men met gebaren
aan het gezelschap van de zoon duidelijk
te maken, dat het vonnis was gewijzigd en
men weer huiswaarts moest keren.
Het volkje van de zoon, bevreesd voor straf,
begreep het anders en meende, dat de
dood hen wachtte indien men het vonnis
niet onmiddellijk voltrok, zodat de arme
jongen ter plaatse werd onthoofd.
De vader, dit vernemend was ontsteld en
diep bedroefd, en omdat het die dag juist
Septoe Paing was, werd die dag vanaf de
moment als ongeluksdag uitgeroepen wat
tot heden nog een ongeluksdag in Banjoe
mas is.
Op het moment, dat de jongen onthoofd
werd, was hij bezig om de "ketimoen poe-
tih" te eten. Deze vrucht werd vanaf dat
moment heilig verklaard en mocht niet meer
qeplant worden, als verboden vrucht.
E.V.C.Z.J.
ALSTUBLIEFT AAN DENKEN
altijd op giro of postwissel te ver
melden waarvoor de betaling is. Kort
is voldoende, b.v. abt. boek (titel)
restant donatie (of: restant bewaren)
Maar niet vergeten ja, U bespaart
ons uitzoekerij, correspondentie en
vooral tijd!
Banjak trima kassi!
ADMINISTRATIE
iii!iiiiiHiiiHwniiwi«iuniuiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiuimnu<iiiiu)iiminBmiiiiiiiiuuauiiuitiniHumn)wni<iji
UW GELD IS WÉH f
UW GELD MAAKT ONS i
STERK!
MTiiiiiiiuiiiiuiimiiiiiKUiiuuiiuiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii'iiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiHiiiiiiitiiiiuuiiHiiiiHMiiiiijiiirr
5
