jS Bolland heeft g
8 ALLE
8 krontjongplaten
GUUS OVER KRONTJONG MUZIEK
oooooooooooooooooooooooooooo
oooooooooooooooooooooooooooo
Op verzoek van Tjalie Robinson wil ik toch proberen om U het één en ander
te vertellen van de krontjongmuziek. Tjalie had voordat hij mij dit vroeg, reeds
meerdere bekende krontjongspelers aangeschreven. Maar zonder succes.
Waarom? Dat weet ik niet. Ik weet wel dat in Nederland veel bekende spelers
uit de vroegere tijd wonen. Ik ben maar een ikan teri vergeleken bij deze ban-
dengs, maar deze kleine teri zal het proberen.
Volgens mijn vader was de krontjongmu
ziek eigenlijk afkomstig van de Portugezen,
die honderden jaren geleden o.a. in het
dorpje Toegoe bij Tangerang woonden.
Deze liederen sloegen enorm in onder het
hele volk. De heer Belloni speelde vroeger
de ware Toegoe in z'n krontjongmuziek-
platen. Dat is te horen aan de slagen van
de ukelele (vroeger 5 snaren).
Deze krontjongliederen zijn eigenlijk lie
deren om de meisjes het hof te maken. Er
werd zelfs gesproken over guitaren met
soeasa snaren. Of dat zo is weet ik niet
zeker. De oudere krontjong,.boeren" die
in Nederland zijn zullen dit beter weten.
En daarom verzoek ik hun, om dan aan de
tegenwoordige Indische jeugd een kleine
uitleg te geven over deze liederen. Want
van de 100 Indische kinderen zijn er nog
geen vijf die weten wat er vroeger in Indië
voor muziek werd gespeeld. Dit komt al
leen maar doordat ze nooit uitleg kregen
van hun ouders. Natuurlijk moeten deze
kinderen hier in Europa aanpassen. Want
deze bibits moeten hier groeien en bloeien.
Maar dat wil niet zeggen dat we hun niet
mogen uitleggen hoe het vroeger in Indië
was!
Zoals U weet is de echte originele kron
tjongmuziek reeds dood. Wat er tegenwoor
dig voor krontjongmuziek wordt uitgeschol
den is allemaal basterd". De krontjong
muziek werd plm. in 1933 reeds door een
beroemde zanger in zijn grondpatroon aan
getast. Deze zanger was Abdulah. Hij be
gon in dat jaar zijn eerste moderne lied te
spelen (Poëma tango). Dat lied heet op z'n
Indonesisch. Waktu maen tjap djiki. Hij
begon enkele instrumenten te laten vervan
gen door moderne. Bijvoorbeeld: de viool
en fluit te vervangen door trompet en ac
cordeon. Immers, de viool en fluit zijn de
twee harten of wel zielen van de krontjong
muziek. Van dien dag af werd de kron
tjong heel langzaam andere richtingen uit
gedreven.
Als jonge jongen al vond ik de kron
tjong muziek mooi. Mijn ouders waren zelf
gek van dit soort muziek. Ik weet zelfs nog
te vertellen dat ik, toen ik nog een jaar
of 10 was, dat mijn moeder haar zilveren
geldtas op de Pasar Gambir had verloren,
tijdens het kopen van krontjongplaten. De
beste zangers vond ik toen: Amat, Pau-
lus Hitam, Soekanto, John Seger, v. d. Muil,
L. Koch, Leo Spel en Bram Atjeh. De vrou
wen waren Miss Roekiah, Toeminah, Siti
Amsah, Annie Landouw en de onoverwin
nelijke Miss Netty. Tot heden nog onver
slaanbaar wat betreft oude krontjong. Er
zijn op het ogenblik inderdaad goede kron
tjongbands in Nederland. Maar toch, de
oude oorspronkelijk echte krontjongmuziek,
die kunnen ze niet.
Voor mij is de krontjongmuziek niet al
leen instrumentaal goed, maar ook de
echte pantoens moeten er bij komen. Pan-
Over krontjong wordt merkwaardiger
wijs in dit Indische blad haast niet ge
schreven. In elk geval is nog geen en
kele serieuze studie over deze bij uit
stek Indische muziek geschreven, noch
zelfs een poging ertoe gedaan. Aan de
ene kant is dit begrijpelijk: er bestaat
nog geen historisch studiewerk over
krontjong en het valt dus niet mee uit
een „mer a boire" van Indische lectuur
al die notities bijeen te schrapen die uit
eindelijk tot een doorwrochte studie
zouden kunnen leiden.
DUS wordt het tijd dat wij eraan be
ginnen. De onbevreesde Guus Becker
hebben we bereid gevonden zijn eerste
opstel over krontjong te schrijven. Er
zitten aan dit opstel een groot aantal
onnauwkeurigheden en onjuistheden.
Voorts is het verre van volledig. Een
prachtkans dus voor alle lezers om cor
rigerende of aanvullende notities op te
sturen, die op den duur kunnen leiden
tot de samenstelling van een uitgebreid
naslagwerk.
WIJ - SCHRIJVEN - ZELF - ONZE
HISTORIE
Aan initiatiefnemer Guus Becker alle
dank
Tjalie geeft een voorbeeld: „soeasa-
snaren". Soeasa fswasa) is een in In
donesië welbekend goud-alliage van
goud en koper (of brons). Het Hol
landse woord ervoor schijnt spinsbek of
pinsbek te zijn. Vraag: is dit waar of
niet waar dat er soeasa-snaren beston
den) Wie kan zich dit positief herin
neren of weet zelfs een soort bewijs te
leveren? Zou er een logisch motief zijn
om snaren te maken van spinsbek om
dat het geluid mooier zou kunnen zijn)
In mijn jonge jaren hoorde ik wel eens
beweren dat krontjongmuziek van soe
asa-snaren „onweerstaanbaar voor vrou
wen" zou zijn. Wie heeft dit ook ge
hoord
Alleen als wij voortdurend ervaringen
en opinies uitwisselen, worden wij wij
zer.
toenans met echte goede rijmpjes. De te
genwoordige krontjong heeft inderdaad af
en toe nog de oude melodie maar de woor
den zijn tegenwoordig meer verhalen dan
rijmpjes.
6 Jaren lang heb ik geprobeerd de oude
krontjongmuziek weer te doen herleven.
Met veel pijn en moeite. Ik begon met jon
gens van 25 tot 30 jaar. Ze begonnen
goed, maar gingen heel langzaam over tot
Ambonse liederen en Hawaii stukken en
menen dat dit krontjong muziek is. Ook
radioreporters roepen dit rustig om. En bo
vendien noemen Nederlanders alle Oosterse
muziek krontjong!
Eindelijk kon ik enkele oude spelers bij
eenbrengen. Het waren de veteranen Hugo
Dumas, Latumeten, P. Lapré, P. de Co-
ninck, Leo Spel en Frans Gruner.
We vormden een oorspronkelijk kront
jong-orkest.
Onze eerste optreden was voor de Tong-
Tong-show t.b.v. de spijtoptanten. Daarna
dankzij Wim Wanrooy in Amsterdam voor
,,De oprechte Amateurs". Ook al kregen
we veel applaus, men wist toen nog niet
wat het eigenlijk voor muziek was. Tijdens
ons optreden in Utrecht voor de Pasar
Malam kreeg ik bezoek van twee heren van
een platenmaatschappij (Columbia). Ze kwa
men namens de heer Tjalie Robinson. Het
eindigde ermee dat we met ons „De
Nachtsirene" in Nederland de eerste kront
jongmuziek in de handel brachten.
Jammer genoeg kwam er een spaak in
het wiel. Want enkele maanden voor dat
deze plaat uitkwam overleed onze goede
violist, de heer Latumeten. Van dien tijd
af zaten we met de handen in het haar.
Vooral wanneer er weer opnamen gemaakt
moesten worden. Immers de viool die mis
sen we.
Bij onze tweede opname kregen we toen
hulp van Boy Eisinger. Maar ook deze kon
vanwege zijn werkzaamheden ons niet al
tijd bijstaan. Alle spelers wonen verspreid.
Heer Dumas Utrecht; Latumeten, Uden;
Lapré, Vlijmen; Leo Spel, P. Coninck, F.
Gruner, Amsterdam. Samen oefenen kostte
tijd en geld.
Als repetitieplaats werd Utrecht gekozen.
Mevrouw Dumas was zo lief om haar huis
af te staan voor repetities. Daar ben ik
haar erg dankbaar voor.
U ziet het, het is niet makkelijk om zo
maar een orkest hier in Nederland te vor
men.
Na de dood van de heer Latumeten scha
kelde ik de band over op Lief Java. Maar
de leiding bleef nog steeds onder Hugo
Dumas. Hij is en blijft een expert op het
gebied van oude krontjong.
Wegens persoonlijke redenen heb ik me
teruggetrokken van het orkest Lief Java, en
ben weer begonnen, met enkele oude spe
lers, het orkest „De Nachtsirene" op te
bouwen.
Mijn doel is nog steeds de oude kron
tjongmuziek in leven te houden. Moderne
krontjong laat ik over aan de jonge Indo
nesiërs die beter spelen dan menig andere
band in Nederland. Vooral nu de handel
open staat tussen Nederland en Indonesië,
nemen de meeste mensen toch liever de
actuele dan de namaak.
Trouwens de krontjong is alleen gewild
bij de oudere Indische mensen, want de
jeugd gaat met de tijd mee. Beat-muziek.
Alleen de oude Indische mensen vinden de
oude krontjong mooier dan de moderne.
Indien we straks heengaan, ben ik erg
bang dat ook de originele krontjongmuziek
met ons zal uitsterven.
Guus Becker.
11
