Krontjong-historie in Nederland
TOKO TONG TONG
VOOR U
alles samen voor één gld. incl. porto
Ik kwam plm. sept. 1927 als student in de
Indologie in Leiden aan en kreeg al gauw
de naam "Frikkie met de guitaar Indolo-
gen uit Indië waren vaak behalve lid van
de Indologen vereniging te Leiden ook lid
van de Indische club in Den Haag. Twee
clubs dus waar Indische "krontjongboeren"
elkaar ontmoetten en vanzelfsprekend sa
men gingen krontjongen.
Naar ik meen begin 1928 werd ik lid van
"Eurasia" een Sociaal Culturele Stichting
(of vereniging) te Den Haag die zich o.m.
ten doel stelde door het houden van Indi
sche tentoonstellingen en Indische toneel-
dans- en muziekavonden geld bijeen te
brengen tot hulp van Indische studenten in
nood. In het bestuur zaten nogal promi
nente figuren: Voorz. Kolonel de Fremery,
Secr. Kol. Bos (voor zover bekend, beide
ex-Knil), een zekere Mevr. Mees, (een
Mevr?) die presidente was van de voorma
lige kunstzaal tevens restaurant van In
dische djadjans "Boewatan" - Kneuterdijk,
(ik geloof dat ze Berenstein heette).
Voorts een zekere Hr. Jenny oud admini
strateur in de suiker naar ik meen de
man die veel geld beschikbaar stelde voor
het doel van Eurasia en op wie nooit ver
geefs een beroep werd gedaan om vóór
financiering en garanties bij het organiseren
van uitvoeringen.
Eurasia zocht voor haar doel "kunstzinni
ge" Indischgasten oud en jong, en zo
zaten daar o.a. als toneelleider de heer
Lameyn oud leraar Mulo in Indië. Hij schreef
zelf Indische toneelstukjes. Van hem werden
o.a. opgevoerd: "Oh", een blijspel spelend
in de planterswereld aan de Westkust van
Sumatra).
"Pak Soeparto" (melodrama) zich 'afspe
lend in een Kaboepaten waarvan de regent
veel op tournee is en de raden ajoe ver
liefd raakt op een dalang die was geën
gageerd door de Boepati om zijn vrouw
met het wajangspel afleiding te bezorgen,
als de Regent voor staatszaken elders ver
toefde.
Naar ik meen werd in Pulchri Studio ook
opgevoerd "Totok en Indo" van Victor Ido
De hier in extenso opgenomen brief
is van ]hr. drs. F. de Koek, ex-be
stuursambtenaar en van de eerste dag
tot de dag van heden (en nog lang
daarna!) enthousiast kampioen van
Tong Tong. Wij plaatsen hem geheel
in de geest van het in een vorig num
mer afgelegde getuigenis van Bert
Garthoff, die de EERLIJKHEID in
ons blad prijst.
De moderne Indischman in Holland
"geneert" zich immers voor krontjong
en houdt poera-poera alleen van Beet
hoven en Bach, maar een kwart eeuw
langer geleden werd in Nederland
krontjong gespeeld door de besten on
der ons en waren hel studenten die
baanbreker durfden te zijn van een
muziek die essentieel eerlijk en goed
is. Weet U dat ook proffessor Plate
die onze kroonprins heeft helpen ge
boren te worden, in zijn studententijd
een enthousiast krontjonger wasHoe
leeg en vol valse imitatielust is dan
de Indische groep van vandaag!
Dat neemt echter niet weg dat in dit
blad, dat hommage brengt aan het
beste in onze Indische groep, deze
brief ook al om historische redenen
(het zit tjokvol betrouwbaar documen
tair materiaal!) een ereplaats verdient.
Al is dan op het gebied van de
krontjong het heden leeg, het verle
den zullen wij niet vergeten
Verder had Eurasia een ronggèng "Baboe
Pon", die danste op gamelanmuziek (ga
melan van Boewatan evenals de kostuums
en bespeeld door Indische studenten waar
onder ondergetekende.
Dan was er een pentjakker "Anang". Soen-
danees, door ons bewonderd vooral om
zijn dansen met de Sikoe-sikoe, uitgevoerd
op het inmiddels gevormde "Krontjong En
semble Eurasia". Deze was als volgt sa
mengesteld:
Conferencier: Dik van Driest.
Leider: John Benjamins, Delfts Student,
speelde tevens 1e viool.
2e violist: Daan Mogot, Menadonees, boek
houdkundig student, zeer muzikaal, kende
veel krontjongliedjes uit Ambon en Mina-
hassa, heeft later (plm. '29 of '30) een
bundel liedjes uitgegeven onder auspiciën
van zekere firma Meier uit Amsterdam, han
delaar o.a. in gramofoonplaten, waarover
later meer).
Fluitist een zekere Apontoweil.
3e violist (reserve) tevens bus of cello met
de vingers bedienend Dé de Wolff- Med.
stud, en nu geloof ik nog werkzaam en
wonende in Amsterdam.
Gitaristen tevens pantoenzangers:
1. Jaap Rosenquist. Ind. jur. stud., gewelde
naar op het gebied van krontjong pintjang,
die een soepele contra begeleiding speelde
dwars door de strakkere guitaarbegeleiding
van ondergetekende en van een zekere
Berkhuizen (allebei Indologen).
Bij Krontjong en Stamboel zongen Jaap en
ik om de beurt. Berkhuizen was alleen
begeleider.
De krontjong werd bespeeld door Martinus
Max in een van de beurszalen van Eurasia.
Het kernorkest bestond uit 2 violisten -
3 guitaristen waarvan 2 tevens pantoens -
1 fluitist - 1 krontjongspeler - 1 bassist
of cellist voor de ondertonen. Naast dit
kernorkest bestond een groter verband
voor grote uitvoeringen - 3 violisten, man
doline - 3 of 4 guitaren - 1 krontjong -1
ukelele.
Als namen herinner ik mij hiervan nog
Mevr. Groeneveld die soms als vrouwelijke
pantoenist optrad maar die helaas klassiek
geschoold was en af en toe met een kei
harde kopstem uitschoot. Overigens deed
ze het niet onverdienstelijk.
Vic Gonsalvez (Delft), Charles Monod de
Froideville, John van Dijk (allebei Leiden),
Wim van der Bilt (Delft) zijn nog enkele
andere namen. (Rein Altman) Kees Bouman.
Voor zover ik mij herinner begon het op
huisfeestjes, dan studentenbals van de In
dische club, dan voor de radio waardoor
Eurasia nogal bekend raakte en ik geloof
als 1e groot engagement kreeg: 5 weken
lang spelen in een aparte zaal of bij mooi
weer op een bepaalde plaats in het park
Zijpendaal waar de "Indische Tentoonstel
ling" in de zomer van 1928 werd gehouden.
De Indische stadswapens IN KLEUREN van Amboina - Bandoeng -
Banjoewangi - Batavia - Biitar - Buitenzorg - Cheribon - Garoet -
Madioen - Magelang - Makassar - Menado - Malang - Medan -
Minahassa - Modjokerto - Padang - Palembang - Pasoeroean -
Pekalongan - Salatiga - Semarang - Soekaboemi - Soerabaja -
Tegal - Tjiandjoer.
PLUS: een nauwkeurige omschrijving van die wapens
PLUS: de bijbehorende wapenspreuken
PLUS: de legenden van Bandoeng, Banjoewangi, Salatiga, Soerabaja
Deze wapens heeft U later altijd nodig, a. om er zelf meer van te weten, b. om erover te vertellen, c. om er teken- of borduur
werk van te maken. Uitermate nuttig en goedkoop!
Sleutelringen met omega-sluiting van Indische Stadswapens. Keuze
uit de 26 bovengenoemde stadswapens. Uniek. DIERBAAR! Als U
er zelf al één heeft, koop er één als verjaars-presentje voor later.
GEHEID een succes-cadeau voor 0,75 incl. porto.
12 Stadswapen-sleutelringen (naar vrije keuze) f 6,(incl. port)
De hele serie van 26, f 10,(incl. port.)
DE VOORRAAD IS BEPERKT!!!
MAAR WAT U OOK KIEST, KIES SNEL!
Bestellingen bij Tong Tong,
Prins Mauritslaan 36 - Den Haag - Giro 6685
4
