ruime keuze
„MODERNE" BANKSTELLEN
ABACADABRA
E. J. MONTFOORT ZOON
Batavia seint: Berlijn
J. B. G. VERBURGT
KONFEKTIE - MEUBELEN - STOFFERING - RADIO EN TV - HAARDEN - NUISH. APPARATEN - RIJWIELEN
8 o
oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooonooooooooooooooooooooooooooooot
Nadat het bericht van de Duitse inval in
Nederland te Batavia was ontvangen, zond
de radio het kodewoord "Berlijn" uit, vóór
dat de ontstellende tijding voor het Indi
sche publiek werd vrijgegeven. Dit was het
sein voor het bestuursapparaat om alle vij
andelijke onderdanen te interneren, hetgeen
zeer snel en efficiënt gebeurde, ondanks
de enorme afstanden in de archipel. De
beslissing tot deze internering was slechts
enkele weken tevoren genomen, zodat over
haast opvangcentra moesten worden inge
richt, totdat alle geïnterneerden in een cen
traal kamp in Atjeh konden worden onder
gebracht.
De schrijver toont in een boeiend verhaal,
waarbij zowel Duitsers als Nederlanders aan
het woord komen, hoe deze internering ver
liep, in welk opzicht en waarom de Neder
landers tekort schoten in hun taak en hoe
de Duitsers en Oostenrijkers de gevangen
neming en internering ondergingen.
Daarna worden de transporten naar Brits
Indië beschreven.
Een uitvoerige rekonstruktie wordt gegeven
van de veelbesproken ramp van de VAN
IMHOF, waarbij meer dan 400 geïnterneer
den om het leven kwamen.
Vervolgens wordt de redding van de
overlevenden beschreven, hun hernieuwde
internering en hun "verovering" van het
eiland Nias en hun leven onder de Japanse
bezetting en tijdens de Indonesische revolu
tie. Voor velen volgde toen een nieuwe
internering bij de Nederlanders, zodat de
laatste Duitsers uit Indonesië vermoedelijk
pas in 1948 in hun land terugkeerden.
De schrijver, C. van Heekeren, heeft in
dit boek hetzelfde procédé gevolgd als in
zijn "Het pannetje van Oliemans", namelijk
door zoveel mogelijk ooggetuigeverslagen
te kombineren met gegevens uit officiële
dokumenten, waardoor een levendig en af
wisselend beeld ontstaat.
Het boek verschijnt in september, ge
bonden, 400 blz. f 19,50.
LIEVERKOEKJES
Ik vind het jammer dat de toon van
Tong Tong zo vaak pathetisch is. Ik houd van
het simpele als in b.v. Japanse films, waarin
met een eenvoudig gebaar, een neerslaan van
de ogen, een traan, meer vertolkt werd dan
met duizend woordenH.
Lieverkoekjes worden alleen gebakken in
de literatuur van oude en grote beschavin
gen. Waar al eeuwen lang zóveel produktie
is van schrijvers en dichters, dat men se
lecteren kan. De Indische groep die nog
zo jong is, die eigenlijk pas NU op breed
terrein begint te schrijven in Tong Tong,
moet zijn lieverkoekjes ZELF MAKEN. Door
DOEN. Niet door vragen. Ik ben zelf een
groot bewonderaar van b.v. Ryunosuke Aku-
tagawa en kan zulke verhalen als "In een
bossage", "Rashomon" en "Oebie pap"
tientallen keren herlezen, maar bij deze
maatstaf moet zelfs van de Nederlandse
literatuur driekwart overboord gegooid wor
den. Wat verlangt H.? Een man als Hans
Warren begrijpt Tong Tong lezend
hoeveel eigen literatuur erin verborgen ligt.
En helpt zoeken. Komt niet in dit stadium
met zulke opmerkingen als: "Het kan el
ders zoveel beter. Dus hier moet het ook!"
In dit stadium van wakker wordende Indi
sche bewustheid zijn er alleen maar twee
categorieën: zij die schrijven en zij die niet
schrijven. En zij die schrijven maken litera
tuur van Morgen. T.R.
Indertijd, als werkende vrouw in Indone
sië, ontving onze maatschappij veel post,
gesteld in de voor mij nieuwe bahasa
Indonesia. Ik trachtte er pasar-maleis van
te maken door kop en staart van de lange
woorden af te kappen, toonloze e's weg te
denken, enz., enz., en dan zag ik b.v.;
membeliakan en haalde daaruit: beli! Ha!
Soms werd het me te berat en gaf ik het
aan een der klerken: "Djaelani, doe jij maar
Voor mij is het Abacadabra!"
Eens moest er een spoedopdracht wor
den uitgevoerd. Ik legde de kern van de
vraag uit aan Djaelani: "Begrepen?" Het
antwoord was: "Niet j'prou. Voor mij: apa-
ke-brapa..." NINA W.
DANKBETUIGING
Omdat het onmogelijk is een ieder
persoonlijk te bedanken, wil ik langs
deze weg namens de familie danken
voor de grote steun en belangstel
ling, die ik tijdens de ziekte en na
het overlijden van mijn man
W. H. HOOGLAND
heb mogen ontvangen.
J. A. Hoogland - Kole
(voorheen: begrafenisondern. te Djakarta)
thans bedrijfsleider: Begrafenis ondernem.
Ahornstraat 51 's-G raven hage Tel. 332288
C
OO
O Aantrekkelijke Bezoekt onze Showrooms: g
O betalings- 1 51 tt I I 1^51 De Constant Rebecquestraat 3 - 49 (Bij GEB) O
8 voorwaarden VClll IIIJIJOHU 1111 Den Haag - Telefoon (070) 606 616 O
O 8
O O
7
