Het leven op een suikerfabriek
oooooooooooooooooooooooooooc
DE VROUW
R
oooooooooooooooooooooooooooc
Wat de vrouwen van Yufuin maken
-F-
door Mevr. H. M. v. d. MADE - KLEIN
(VERVOLG)
Daarna kwamen we weer in 't Modjoker-
tose ook nog één campagne als proeftuiner
meegemaakt, maar steeds klaarstaand om
in te vallen als 1e machinist. Ik kon daar
wat bijkomen, was in dat jaar op die buiten
afdeling in 't Djokjase 30 pond afgevallen.
Daarna werd het Kediri, waar we een heel
prettige tijd hadden, hoewel de aankomst
bijna weer een vertrek werd. Onze hele
inboedel stond, dank zij de stomme eigen
gereidheid van een snijvelder, uitgeladen
uit de wagons op lorries op het fabrieks-
emplacement in de stromende regen; liefst
een bui van 80 mm, (nooit te vergeten) ter
wijl mijn man de uitdrukkelijke order had
gegeven, dat mijn man zélf voor 't uit
laden zou zorgen.
Mijn oude jongen kwam me ontdaan mel
den, dat alles buiten in die kledderbui stond.
Wij logeerden bij één der geëmployeerden,
omdat we nog niet in het voor ons bestem
de tuinopzichtershuis konden trekken. Mijn
man werd bij de baas geroepen, nadat de
betreffende snijvelder z'n beklag had ge
daan over het uitfoeteren, terwijl intussen
alle vrije koelies bezig waren de kletsnatte
kasten, stoelen, piano, tafels, bedden, kis
ten te dragen naar een leegstaande kleine
re woning, waar we voorlopig in hadden te
trekken. Mijn man, geladen, zei me: "Pak
maar niet uit, ik ben op het stoepje ge
roepen".
De betreffende baas stond bekend als bui
tengewoon ongemakkelijk voor z'n geëmplo
yeerden en mijn man nét zo voor zijn bazen.
Ik zie me nog staan temidden van de klets
natte inboedel, 't Huilen stond me heel
hoog, want ik had alles zelf ingepakt met
de oude jongen. Ook het binnenwerk, alle
vilt van de hamertjes van de piano, welis
waar in een kist, maar voor dat korte eind
in spoorwagons van Modjokerto naar Ke
diri niet dichtgesoldeerd, was nat gewor
den en moest vernieuwd worden. Alle boe
ken evenzo in niet gesoldeerde kisten dre
ven in 't water en moesten opnieuw inge
bonden worden. Matrassen kliedernat; meu
bilair allemaal opnieuw gebeitst.
We kregen niets vergoed en op die ondoor
dacht handelende snijvelder was natuurlijk
niets te verhalen.
't Merkwaardigste was, dat deze baas en
mijn man de grootste vrienden werden. Hij
had eindelijk iemand gevonden die niet op
alles ja en amen zei, maar van zich §f durf
de spreken.
We hebben er dus een heel prettige tijd
gehad, waar mijn man dus tuinopziener,
later chef aanplant was en ook z'n baas
moest vervangen, toen die met verlof ging.
Elke middag, in de campagne, alleen door
de dames, werd er getennist. Elke zondag
14
eveneens vast op de baan, buiten de cam
pagne, veel onderlinge tennis-matches met
omliggende fabrieken en wij zorgden om
beurten voor nasi goreng of ijs poeter of
huzarensalade. Verder allergenoegelijkste
balcostumés; met Koninginne verjaardag in
de soos in Kediri waar we eerste prijzen
haalden; de costuums werden altijd door
onszelf gemaakt. Ook werd er tijdens de
campagne door enkele dames gehomberd
of gewhist en ik musiceerde met één der
dames. Ook van daaruit gingen we met de
auto naar Soerabaia of Poedjon of zuid
kust van Kediri.
Daarna eerst met verlof en toen als 1e ge-
employeerde op een zusterfabriek aan de
andere kant van Kediri. Daar maakten we
mee dat een 2e machinist als vervanger van
de 1e, die met verlof naar Holland was en
door de baas daartoe aangesteld, tegen de
raad in van mijn man, die hem er niet ca
pabel voor achtte, door zijn onkunde de
hele achterfabriek als een knibbelspel in
elkaar liet duikelen. Gelukkig zonder slacht
offers.
Na 1 campagne als baas naar een andere
suikerfabriek, die net een staking had door
staan en die mijn man weer op poten had
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
n
VERRAST Uw familie met de wereld
bekende
SPEKKOEK (van Oma Thio)
Franco in Nederland ƒ11,
Franco Amerika p. zeepost 15,
KOKKIES Rijstwinkels
Witte de Withstr. 128 - Tel. 89438
Slotermeerlaan 125 - Tel. 130362
AMSTERDAM - W.
P.S. Bestel tijdig, anders uitverkocht.
Wij verzenden over de hele wereld!
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
te zetten, hetgeen natuurlijk betekende wer
ken en nog eens werken. Als baas ook om
zes uur op de rol en meermalen 't avond
eten gebruikten we om 10 uur 's avonds.
Ook daar profiteerden we van de bergen.
Daarna kwam voor ons 't einde van onze
suikertijd, maar waar ik toch niettegenstaan
de heel veel ups and downs met nog heel
veel genoegen op terug kan zien, vooral op
de saamhorigheid. Men hielp elkaar altijd
er werd nooit vergeefs om dit of dat aan
geklopt.
De jaarlijkse maalfeesten waren overal al
tijd een heel evenement, de slamatan voor
het fabrieksvolk en de tuinmandoers, 's
Avonds de feestmaaltijd voor alle geëm
ployeerden met enkele gasten. Mijn man
dronk altijd bij de molens een glaasje cham
pagne met z'n hoofdtoekang. Hij kon overal
waar we geplaatst werden, hetzij in de
streek waar madoerees gesproken werd,
(Zie ook pag. 16)
Op het eiland Kyushu, het meest zuide
lijke eiland van Japan ligt 25 kilometer van
Beppu City, het schilderachtige vacantie-
plaatsje Yufuin. De bergen rond het berg-
stadje zijn als de schilderingen op zijden
kakemonos. Sprookjesachtige nevels waar
uit bergtoppen opduiken, prachtige bossen,
slingerende landweggetjes. Maar sinds kort
is het land achter Yufuin opengelegd door
een grote verkeersweg en Yufuin komt
daardoor nog meer in de belangstelling.
De huisvrouwen in Yufuin verdienen die
belangstelling zeker. Ze behoren namelijk
tot de beste en vlugste handenarbeidsters
in Japan. Zodra man en kinderen weg zijn
naar kantoor en school, komen ze in groep
jes bij elkaar en dan beginnen ze te haken
in opdracht van een grote industrie in
Osaka. Dat levert een goede bijverdienste.
Ze gebruiken een fijn soort koord en
kralen die ze op handige manier meehaken
Razend snel gaat het, beursjes, etuis, sleu
teltasjes, knopen. Hoeveel ze er per dag
afkrijgen? Het hangt van de grootte en de
kralen af, maar snelheid is geboden, want
alleen dan is dit handwerk lonend.
Door louter toeval kwamen we aan het
adres van de zaak waar de Yufuinse vrou
wen voor werken. En omdat we als meisjes
uit Indië weten wat haken is (denk aan
onze gehaakte beddespreien, kussenkanten,
kastranden, broekkantjes!) weet ik dat deze
beursjes bij U zullen aanslaan.
!k weet niet hoe het met U is, maar ik
hecht bijzonder veel waarde aan iets dat
met de hand gemaakt is, door welke hand
ook. Er gaat iets persoonlijks van uit, iets
vriendelijks. LILIAN DUCELLE
