Mens en Mens X Kregelig word je als je ziet hoe men in Holland (trouwens in het hele westen in het algemeen) niet meer zijn medemens kan beoordelen als MENS en als PERSOONLIJKHEID. Sociale status en financiële positie, naar die maatstaven beoordeelt men! Men oordeelt op diploma's, titels, baan, kleding, etc. Elke sociale status, elke bepaalde funktie in de maatschappij brengt een min of meer verplicht uiterlijk levens patroon met zich mee. Een bankdirec teur kan het zich niet permitteren op een brommertje naar zijn werk te ko men; hij loopt of hij komt in een auto, desnoods op een fiets, maar niet op een brommer. Dit is één voorbeeld. U zou het met honderden voorbeelden zelf kunnen aanvullen. Dergelijke eisen dragen er niet wei nig toe bij het leven in Holland knel lend en drukkend te maken. Zo stelt de Hollandse maatschappij ook zonder meer de verwachting dat iemand een baan of beroep kiest die aansluit bij opleiding en behaalde diploma's. Dat iemand een beroep wil kiezen dat meer past bij zijn persoonlijkheid dan bij de gevolgde opleidingen, dat zijn sociale status daarbij zou dalen en dat hij er financieel zeker niet beter van zou worden, niets is in Holland te absurd dan dat men erover zou kunnen praten. Denk je eens in dat iemand die is af gestudeerd aan de universiteit en zich socioloog mag noemen, er de voorkeur aan zou geven enkele jaren als matroos te varen uit verlangen over de horizon te zien en wat praktische levenserva ring op te doen. Te wild om aan te denken! Zoiets is daarom voor de Hol lander (en westerling) onaanvaardbaar, omdat de mens gewoon is zijn mede mens te beoordelen naar uiterlijk ver toon zoals titels, baan, beroep, huur- klasse van woning, etc. Maar wanneer nu een individu met bepaalde titels of met een bepaalde baan zich in uiter lijkheden verder niet gedraagt conform de verwachtingen van de maatschappij, dan slaat hij die maatschappij het ver mogen tot oordelen uit handen. Want wie altijd op uiterlijkheden beoordeeld heeft (en opleiding, titels, baan, kortom de hele financiële en sociale status zijn uiterlijkheden) die kan niet de MENS en de PERSOONLIJKHEID ach ter dat uiterlijke scherm beoordelen. Wellicht zou er verandering kunnen komen in deze mentaliteit als de men sen maar meer gedwongen werden ook de MENS die achter het uiterlijk ver toon schuil gaat, te beoordelen. De mensen zouden hiertoe gedwongen worden als maar meer mensen de moed hadden zich als MENS te pre senteren. Maar in het westen is de mens bang zich als MENS bloot te ge ven. Hier presenteert men zich als degene die die en die funktie ver vult." En men camoufleert dus de PER SOONLIJKHEID in de mantel der so ciale positie. En blijft daardoor mens een zeker iemand). Gelukkig liggen niet overal ter wereld det kaarten zo op tafel; als in Djakarta een bankdirecteur rondloopt op blote voeten, dan hoeft dat zijn aanzien en positie als bankdirecteur helemaal niet te schaden. Mits zijn PERSOONLIJK HEID maar groot genoeg is. En thuis kan hij gerust in pyama gasten ontvan gen. Want hij is toch MENS? En in In donesië schuwt men het niet om zich als MENS te laten kennen. En de Indo nesische maatschappij kijkt ook veel vlugger door uiterlijkheden heen en laat zich niet zo gauw misleiden door uiterlijk vertoon. Soekarno kon een persconferentie geven terwijl hij gekleed was in prettig sporttenue, met slippers aan de blote kaki's. (Stelt U zich voor dat Pres. Johnson zoiets deed!) Dat was geen persoonlijke gril van Soekarno, maar dat was een zuiver Indonesische daad. Hoe U ook over Soekarno oordeelt, vergeet één ding niet: hij had de moed om zich te pre senteren als de MENS Soekarno. Hij heeft zijn persoonlijkheid niet verbor gen achter de verblindende glans van het presidentschap. Met zich te tonen zoals hij was, met vele gebreken, heeft hij zich vele trouwe aanhangers ver worven. Of wilt U een andere figuur? Neem Van Heutsz. Een man uit een heel andere tijd en van veel oudere opvatingen. Maar toch had hij één ding gemeen met Soekarno: ook als generaal presen teerde hij zich als MENS. Als hij naar de kali moest (ik spreek hier over de natuurtoiletten van Atjeh) dan gingen er altijd enkele pradjoerits mee die met getrokken klewang de wacht hielden over hun generaal zolang die neer hurkte. Geen wonder dat Van Heutsz op handen gedragen werd; zijn solda ten kenden hem zowel als hoogstaand MENS als bekwaam generaal. Van Heutsz is dood, zijn tijd is voor bij. Maar djangan loepa! Onze tijd, elke tijd heeft gebrek, groot gebrek aan zul ke figuren die zich weten te presen teren als MENS en als PERSOON LIJKHEID zonder te letten op het ge vaar hun positie en aanzien te verlie zen. Zulke figuren hebben eeuwige waarden en daarom mogen en moeten wij herdenken, ook al waren zij kolo niaal. Last but not least: durft U zich te presenteren als MENS zoals U bent? Zonder voortdurend in angst te zitten Uw sociale positie en aanzien te ver liezen? Hebt U die moed? Of bent U ervan overtuigd dat U als MENS niets bent? In dat geval kunt U zich verschui len onder het kleed van Uw positie in de maatschappij. Of U kunt iets aan Uzelf doen. Want ook al heeft een per soon een nog zo hoge maatschappe lijke funktie, als PERSOONLIJKHEID en als MENS is hij een nul als hij niet de moed heeft zich ook werkelijk als MENS te presenteren. F. Chrisy. Velen herinneren zich t.a.v. Van Heutz ook nog wel de anecdote hoe hij reeds als GG op Paleis Noordwijk in Weltevreden wonende, elke ochtend heel vroeg al een wandelingetje op straat maakte in pyama en op sloffen. Eens toen hij juist op straat was, werd de wacht verwisseld en de nieuwe schildwacht die Van Heutz nog niet kende, hield ,,de ouwe heer" aan de paleispoort aan. ,,lk ben de GG", licht te Van Heutz toe, maar Jan werd er al leen maar nog kregeliger van: ,,Hoor es, ouwe heer. Je kan me nog meer vertellen, maar als je niet subiet maakt dat je wegkomt!..." Van Heutz moest ergens vandaan opbellen om binnen te komen! Over dat ochtendwandelingetje van Van Heutz zijn veel geïrriteerde wenk brauwen gerezen en toch wandelde hij alleen rond vóór reveille als elk ander edelachtbaar burger nog in bed lag! Verder moeten niet-kolonialen maar geen verkeerde veronderstelling maken van Van Heutz' lijfwacht zelfs als hij naar zekere plaats moest. Het leven in Atjeh was toen chronisch levensge vaarlijk. Oud Atjeh- en Tjakranegara- man Cohen vertelde me eens dat toen hij in Atjeh ook naar zekere plaats ging (men nam altijd zijn karabijn mee) en neergehurkt zat, hij uit zijn ooghoek opeens zag dat zijn karabijn zachtjes achterwaarts bewoog. In een bliksem-, snelle reactie kon hij nog net zijn wa pen grijpen, maar de in het struikge was verscholen Atjeher ontkwam nog net op tijd. Van Heutz zorgde gewoon voor dekking Misschien zullen F. Chrisy's opmer kingen over Soekarno wel lezers boos maken. Als sociologisch student is Chrisy echter alleen bezig zeden en gebruiken zorgvuldig te meten. Hij ziet door de mensen heen het patroon I Van zijn hand was ook Leven en Dood in TT No. 5. ifiiiiiHiiiMmduiiniiiiuiiiiiiiiiHiiiimimiiiMiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiMKiiiimiiniiiniiiiiiiiuiiiiiiiiiiuuiiiiiiiiimi Onze DJAGOER BALLPOINTS zijn j nu verkrijgbaar met EXTRA VULLING I 0,85. Zonder extra vulling 0,50. j Vullingen alleen zijn verkrijgbaar bij j bestelling van minimum 3 stuks plus 20 ct. porto 1,25. ÜUIIIUlUIIIKIIIIUlUMlIIllllBIUIUIUUlUUlllllllllMinillllllllllllllllllllllllllllllllilllllIllllllllllllllllllllllllllllïïi 8

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1967 | | pagina 8