BIJ DE VOORPLAAT
VAN HIER EN GUNDER
tüiifl iöwj
NIET KLAGEN
En als het dan in de westmoesson
zó lang, zó guur en zó door merg-en-
been regent dat zelfs geen hond, geen
bèbèk, de overstroomde straten meer
op wil, dan is nóg de betjaman daar.
Blij en monter en dienstbereid als al
tijd, met altijd nog een grap en met
koesterende zorg voor zijn passagier,
die hij met zeiltjes en doeken en schut-
seltjes van alle kanten zó beschermt
dat zelfs de voeten niet nat worden.
Het vreemde was dat ik onder zulke
omstandigheden nooit deernis heb ge
voeld met Ali of Asian of Mioen. ,,Ajo
dèh, Pak! Anterin joh!" Ik breng u wel
even naar huis. Je wist dat je hem on
der zulke onmogelijke omstandigheden
tóch nog een welkom vrachtje kon be
zorgen. Zodat hij straks toch nog een
warme hap kon hebben als hij zich bij
een houtvuurtje een beetje opdroogde.
Hij lachte zó opgewekt! Kan je deer
nis hebben voor een kameraad die bra
nie is, branie en eindeloos branie? Die
nooit lijdt en zucht en jammert, maar
lacht? Wij allen, kinderen uit het Mor
genland, zullen deze vrienden niet ver
geten. De les in levensmoed die ze ons
zo vaak gaven, is ons nog bij gebleven,
x
Voor wie ik wél vaak deernis voel,
is het frêle oude Indische dametje dat
in kou en storm bij de Haagse halte
wachten moet met een loodzware
boodschappentas. Hier is al het na
tuurlijke, dus ook al 't hoopvolle, weg.
Hier is een grijze glatik vér van haar
gouden, warme padivelden - en aan
dit bestaan komt géén eind zoals aan
de regenbui voor de betjaman
Nochtans is het geen zielige deernis
die ik dan voel, maar mede-moed"
(het andere uiterste van mede-lijden),
omdat deze dametjes „leven zonder
klaagmuur" - net als de betjaman: hun
kalme onverstoorbare plicht doen: de
zorg voor een gezin, een man, een
dochter of het allene ik. De jeugd is
ons ontnomen, ons warme zonneland is
ons ontnomen, het paradijs is ons ont
nomen; ja zelfs de hoop dat het ooit
eens goed zal worden. Want „goed"
is immers alleen „daar zijn" en niets
anders?
Maar wij klagen NIET.
Aan hen die niet klagen, zowel daar
als hier, is deze voorplaat in vriend
schap en eerbied opgedragen.
TJALIE ROBINSON.
(Foto: Jim Hilgers)
t 30 nov., 1, 2 dec. van 9.30 - 16.00
18.30-21.00
l OBRAL BESAR
I bij Toko Tong Tong
Inkopen voor Sint en Kerst!
I Oude en nieuwe boeken, nieuwe
t artikelen, barang rombeng, schil-
derijen en nog veel meer!
MANGGA'S IN ISRAëL
N.a.v. het stukje „Etenswaren uit
Indonesië" in TT no. 6, 12e jaargang,
zou ik m.b.t. de mangga's het volgen
de willen schrijven.
Tijdens de vacantie in Israël afge
lopen september, heb ik daar verschil
lende soorten mangga's gegeten. De
lekkerste was te vergelijken met de
indramajoe, terwijl er ook soorten wa
ren als de kleine golèk en wangi. Ze
kosten in de winkel f 1,80 per kg.
(ned. cour.) en er gingen naar gelang
de grootte 4 of 5 in een kg.
Voor mensen die nog een vleugje
Indië willen proeven geloof ik wel dat
het hier te halen is. Als je 's morgens
uit je hotelkamer de bloeiende flam
boyant ziet, met op de telefoondraad
een kleine uitgave tekoekoer, dan komt
het al. Maar als je in de parken de
canna's, kembang sepatoe, bougain
ville of kembang temblêh ziet en de
passer met die niet thuis te brengen
geurtjes, met een beetje verbeelding
loop je op pasar Senen of welke pa
sar dan ook in Indonesië.
Zelfs die zure spullen van de toe-
kang ting-ting en kwatji (zonnebloem
pit en die van de meloen). Maar als
je 's avonds op 't balkon bij de bran
dende lamp een tjitjak ziet, krijg je 't
toch wel even te kwaad. Je zou dat
beest wel willen zoenen, en dan mee
nemen om aan je familie of kennissen
dit zo vertrouwde beestje te laten
zien.
De mensen hier hebben ook dat
gastvrije uit 't oude Indië.
De taal is geen probleem want je
kan hier terecht met Engels, Duits,
Frans en nog vele andere talen.
De kleur van de mensen, van blond
tot zwart (net als in Brazilië).
Wat hier ook veel gegeten wordt is
de djagoeng reboes.
Kan niet anders zeggen dat ik hier
't dichtst bij het oude Indië ben ge
weest, in tegenstelling tot Zuid-Ameri-
ka waar ik jarenlang op gevaren heb.
Daar heb je dat ook wel, maar dit is
toch weer iets anders.
Ook de afstand is niet zo groot, 5
uur vliegen. Dus ik weet niet of U er
wat aan heeft, de mangga's hoeven
niet uit Indonesië of Afrika te komen.
A. L. v. Maarseveen.
Tong-Tong heeft ook ettelijke abon
nees in Israël, wist U dat? We hebben
in feite abonnees in alle werelddelen
en onder alle rassen. In corresponden
ties met al deze rassen, nationalitei
ten, sociale gemeenschappen, sta ik
er vaak verbaasd over hoe goed we
elkander kunnen vinden en begrijpen.
En ik heb nog niet kunnen ontdekken,
waar het in zit. Onze „broederschap"
heeft heel vreemde symbolen: rijst, de
tjitjak, het sadopaard, bamboeAan
de andere kant: politieke, economi
sche, sociale, raciale, religieuze prin
cipes binden ons weinig, veroorzaken
in elk geval geen splijtzwammen.
Als wij maar tijd hadden om langer
te leven, langer in onderling contact
onze positieve bindingen te determi
neren! Maar wat wil je: ons einde lijkt
in zicht. Hoe jammer, ja?
T.R.
BRANIE
"Zou het mogelijk zijn delen van
Tjies, Tjoek, Donker van uiterlijk, etc.
op het toneel te brengen? Het moet
toch mogelijk zijn: we hoeven alleen
maar onszelf te zijn. Maar dan zon
der alle technische rompslomp van
het Europese toneel. Hoe doen ze
het in Indonesië toch?... M. Allaert
De geschiedenis van de Stamboel be
wijst dat het kan. Maar mensen als
Mahieu, Hunter, Hoogeveen, Marie
Oord, waren ook mensen met een ge
weldige BRANIE en 'n nog geweldiger
ONDERNEMINGSLUST. Het gaat al
leen om deze twee KARAKTEReigen-
schappen. Maar lees hierover meer in
het hoofdartikel van het a.s. Kerstnum
mer. In Tong Tong wordt over vele
onderwerpen gevraagd, waarom ze niet
worden uitgevoerd. Er is maar één ant
woord op: OMDAT NIEMAND HET
DOET. Omdat iedereen wacht tot een
ander het doet. De ereplaats van "To
neelschrijver voor de gerepatrieerde
Indischman" staat nog steeds open...
TJEMPOJA
"Weet misschien een van Uw lezers
ook wat tjempoja is?" Mevr. X
Alleen mensen die in Zuid Sumatra ge
leefd hebben, weten wat tjempoja is,
dat Indisch beschreven kan worden als
"de stinkste en de lekkerste", een ge
recht gemaakt van (geloof ik) doerèn
en vis. Wie weet er méér van te ver
tellen?
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 12e JAARG. No. 10
Pr Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 15de en 30ste van iedere maand.
Prijs per nummer f 0,85. Abt. Nederl.: kwart, f 4,50;
halfj. f 9,— jaar f 18,—. Abt. Europa: jaar f 23,—.
Abt. buitenl. (p. jaar en p. luchtp.): Australië en
Nw. Zeeland f 63,Indonesië 58.Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 48,Canada en V.S. f 39,
Suriname en Antillen f 33,Abt. buitenl. (p. jaar
en p. zeepost): voor alle landen f 28,
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD.
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN.
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
2
