Het Gevaar
Peujeum in Peru
De lezer weet het niet, maar drie
maanden lang heeft als een zwaard van
Damocles een nieuwe abonnements
prijsverhoging (van 18 tot 20) boven
boven zijn hoofd gehangen. Driemaal is
een desbetreffende aankondiging naar
de zetterij gestuurd en reeds gezet. En
driemaal teruggenomen.
De gestegen exploitatiekosten van
ons bedrijf (van ALLE bedrijven) maken
zo'n verhoging eigenlijk logisch. Een
desbetreffend voorstel van Tjalie aan
de Alg. Aandeelhouders Vergadering is
(schoorvoetend) goedgekeurd. Zoals
de lezer uit een recente TV-uitzending
ook weet zullen binnenkort alle prijzen
van dagbladen en periodieken weer
omhoog gaan.
Het mag dus en het móet dus.
Maar we doen het NIET.
Want als wij automatisch zo door
gaan, wordt hij een steeds duurder
blad voor een "uitstervende" lezers
kring, Tong Tong binnenkort geheel on
betaalbaar dan alleen voor een kleine
rijke groep. Dat betekent dat we onze
minder gegoede (en toch zo dierbare)
adiks zullen verliezen dat onze
Grote Familie kapot gaat.
Dat mag niet.
We zullen proberen met harder werk,
zuiniger beleid en meer vindingrijkheid
het tóch verder zien te schoppen zón
der prijsverhogingen. Ik weet dat ik
dom ben. Maar misschien heeft de
Voorzienigheid toch nog wel een an
dere uitweg voor domme mensen. Die
het onzakelijke verlangen hebben een
Grote Familie zo lang mogelijk bijeen
te houden. T.R.
BUDIDAJA
Verschenen is het tweede nummer
van het kwartaalblad "Budidaja" ("No
bel Streven", tijdschrift voor Indon.
Kunst). Dit nummer bevat een belang
wekkend artikel over herkomst, bete
kenis, gebruik en symboliek van de
Gunungan of Kajon; de "constructie"
van de Wajang Poerwa voorstelling en
begeleidende muziek, en leerrijke ar
tikelen over de Javaanse Gamelan en
de Javaanse Dans. Aan de hand van
de gegevens in laatstgenoemd artikel
kan men de figuren van Javaanse dan
sen beter begrijpen.
Tevens kondigt" dit nummer de Ten
toonstelling aan van Wajang Poerwa in
het Museum voor Land en Volkenkunde
te Rotterdam. De expositie vangt 8
december aan en is bijzonder interes
sant. We moedigen onze lezers werke
lijk aan naar Rotterdam te komen.
TAMBOER
Als er de komende twee maanden
met Tong Tong kleinere of grotere
moeilijkheden komen (meer fouten dan
gewoon in het blad, onregelmatige be
zorging, bestellingen niet op tijd of in
de war, enz.), wilt U dan een beetje
geduld en vriendelijkheid proberen op
te brengen?
Zoals alles nu op papier gezet is,
gaat het goed, maar er kunnen altijd
onvoorziene moeilijkheden komen. Per
soneel kan ziek raken, slecht weer kan
bezorgingen belemmeren, door al te
drukke arbeid kunnen "onze oudjes"
af en toe de kluts kwijt raken en wat
erg blijft: één van de schijven kan
klem raken en dan staat alles stil. Wij
werken op vier schijven: redactie/di
rectie - drukkerij - expeditie - posterij
en. Al is Schijf I met alles prompt op
tijd, maar b.v. de drukker komt in nood,
de adresstroken zijn niet op tijd klaar
of dienststukken raken zoek of ver
traagd bij de Post, en we zitten al
muurvast.
In zo'n maand als december, waar
vele mensen in touw raken om ons
blad op tijd de deur uit te krijgen (en
dat betekent: even zovele menselijk
heden dus fouten kunnen "fa
taal" worden) en dat allemaal in korte
tijd, staat het Lot gewoon met een
grote knuppel klaar!
Elk jaar is dit weer zo. Net als De
Grote Rentengan Mertjon van 12 uur
bij de Nieuwjaarswisseling: op het eind
zit de "tamboer", waarin alle mertjons
sneller en harder afgaan. Wordt die
tamboer nat, dan is het met de eindpret
gedaan.
De tamboer begint eind november en
loopt af ongeveer 15 januari. Dat geeft
een lawaai dat horen en zien je ver
gaat. Gek genoeg zitten er ook "ge
wone menselijkheden" tussen, waarbij
je liever wat "plan-plan" wil gaan, b.v.
op de verjaardag van Lilian Ducelle op
7 december of van Tjalie op 10 januari
...gek eigenlijk dat je op zulke "mense
lijke" dagen nog wat bijzonders ver
wacht alsof je nog een peuter was!
Alsof je net als "een gewoon oud
mens" op zo'n verjaardag RUST zou
mogen wensen. Kerstmis heett immers
ook geen rust? Nieuwjaar ook niet? De
elektrische centrales, treinen en hospi
talen lopen toch óók teroes door?
Ook het kedjepit zitten is voorbe
schikt!
Op zulke momenten besef je eigen
lijk pas goed dat Tong Tong ongemerkt
tot Het Leven is gaan behoren, waarbij
je met je eigen leventje welbeschouwd
alleen maar klein onderdeel van bent:
ook maar een mertjon in de tamboer!
Zo in één moeite door met die andere
mertjons van Sinterklaas en Kerst en
Nieuwjaar.
Hantem Kromo, Boeng.
Pasang petasan teroes!
Okay dan. Naar buiten in pyama of
badjoe kaos. En een grote bamboe
opgezet op het erf. Waaraan zo da
delijk de langste rentengan komt van
de Petjinan. Met de vetste van de
allemaalste tamboer in top. Bladar te
roes!
Maar U weet het dus - als in de
komende maanden af en toe een mer
tjon "boengkem" is (djossssl-weetu-
wel), niet pruttelen, lo! Met zo'n drui
lerige regen op oudejaarsnacht is alles
mogelijk...
We zijn op het ogenblik peu
jeum aan het maken. Kennissen
hadden tapeh meegebracht uit Hol
land en als het lukt, gaan we de
Peruanen laten proeven, dat ook van
de yuca (ketella) een delicatesse te
maken is
E. Weiffenbach
Lima, Peru.
Ja, JA. JAAAAA
Leer ze peujeum eten in Peru, tem-
peh in Californië, tahoe in Canada,
nongkosari in Mexico, rempèjèk in
Kaapstad. De bannelingen, de uitge
stotenen, de verstrooiden over de hele
wereld, deze Indischgasten! Als ze
maar niet assimileren, als ze maar
„trouw aan het land van herkomst blij
ven. branie om in nieuwe werelden
zichzelf te blijven, ondernemend om
steeds opnieuw hun oude waarden
nieuwe levensvormen te geven", dan
zullen wij niet sterven. Alle assimi-
lanten zullen verdwijnen als sneeuw
voor de zon, maar daar waar Javanen,
Soendanezen, Madoerezen en Padan-
gers nimmer zullen komen, daar zullen
indischgasten hun nieuwe spijzen en
smaken brengen.
Na vele tientallen jaren zullen ver
baasde ethnografen, speurend naar de
oorsprong van een afwijkend en merk
waardig gerecht, al „korèkkend" in het
verleden tot hun verbazing „zo'n Indo
tolol" ontdekken, die ongemerkt en
vergeten gestorven is als een „rare
orang met vreemde gewoonten en
smaken", miskend door zijn eigen
bangsa, maar nochtans de brenger van
een nieuw geluk waar miljoenen na
hem dankbaar voor zijn.
Daarom houdt Tong-Tong het op de
koppige, onvernietigbare Indischman
(blank en bruin), want HIJ zal voort
leven met zijn brongkos, zijn oblok-
oblok en mèndjèng en mét hem leeft
óns Indische verleden voort. Hidoep,
anak-anak koe! Poekoel teroes!
We gebruiken hier nu al een tijdje op kantoor een Italiaans "es pasra"
machientje, kleiner dan een broodrooster, waarmee je ijsblokjes uit de
frigidaire met een hefboompje keurig tot ijsschraapsel vermaalt. Djeglèk-
djeglèk-djeglèk al! Maar een frigidaire moet je toch wel hebben.
Depot-ès isternietmetchem, si!
We hebben dit machientje voor het eerst in werking gezien bij het
ijshuisje van "Tino en Gijs" op de Pasar Malam, waar het goed ver
kocht heeft, al valt de prijs niet mee: 19,50.
En blijkbaar zijn we zelfs in de winter onverbeterlijk Indischman
gebleven, want af en toe smaakt een zelfgefabriceerde ijs Sjanghai
"da-lekkerste-van-de-allemaalste". Misschien zijn er meer gekken zoals
wij. We willen dan bestellingen graag doorgeven. Giro erbij, lo!
3
